İsmail Fatih ORMANCI, Orhan DENGİZ, Arif AYDIN

Aşağı Engiz Havzası Topraklarının Toprak Etüdü, Haritalanması ve Sınıflandırılması

Bu çalışma, Samsun ili Ondokuzmayıs ilçesi arazisinin Aşağı Engiz Alt Havzası’nın detaylı toprak etüd haritalarının ve toprak sınıflarının belirlenmesi amacıyla yapılmıştır. Çalışma alanı, 4590000-4598000 K, 250000-258000 E (WGS-84, Zone37, UTMm) koordinatlarında yer almaktadır. 2021 yılı Temmuz ayında gerçekleştirilen çalışmanın alanı 4758 hektardır. Yıllık ortalama sıcaklık 13.8 °C ve toplam yıllık yağış miktarı 717.5 mm'dir. Alanın topoğrafya, jeoloji ve jeomorfik haritaları ve arazi gözlemleri incelenerek araştırma alanında 6 adet toprak profili açılmıştır. Yapılan analizler ve arazi gözlemlerinden elde edilen sonuçlar değerlendirilerek 6 farklı toprak serisi tanımlanmıştır. Düzköy, Dağköy, Çepinler, Esenyer, Ballıca ve Yukarıengiz serileri sırayla Toprak Taksonomisine göre Vertic Dystrustept, Vertic Haplustepts, Lithic Orthent, Lithic Orthent, Typic Ustifluvents ve Calcic Haplusterts; FAO/WRB’ye göre ise sırayla Dystric Vertic Cambisol, Colluvic Vertic Cambisol, Lithic Leptosol, Lithic Leptosol, Clayic Fulvisol ve Calcic Vertisol olarak belirlenmiştir. Araştırma alanında % 24.54 ile Ballıca serisi en fazla alana sahip iken, % 1.45 ile Esenyer serisi en az alana sahiptir. Çalışma alanından elde edilen sayısal toprak veri tabanı, sürdürülebilir arazi kullanımı ve doğal kaynakların korumasına yönelik yapılacak projelerde altlık olarak kullanılmasına olanak sağlanılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Toprak etüd ve haritalama, toprak taksonomisi, toprak veri tabanı, toprak sınıflaması

Soil Survey Mapping and Classification of Engiz Sub Basin Soils

This study was conducted to determine the detailed soil survey maps and soil classes of the Lower Engiz sub-basin of Ondokuzmayıs District in Samsun Province. The study area is located at coordinates 4590000-4598000 N, 250000-258000 E (WGS-84, Zone37, UTMm). The area covered by the study conducted in July 2021 is 4.758 hectares. The average annual temperature is 13.8°C and the total annual precipitation is 717.5 mm. Topography, geology and geomorphic maps of the area and field observations were analyzed and 6 soil profiles were opened in the study area. The results obtained from the analyzes and field observations were evaluated and 6 different soil series were defined. According to the Soil Taxonomy, the series Düzköy, Dağköy, Çepinler, Esenyer, Ballıca, and Yukarıengiz are classified as Vertic Dystrustept, Vertic Haplustepts, Lithic Orthent, Lithic Orthent, Typic Ustifluvents, and Calcic Hapluster, respectively. However, according to the FAO/WRB classification, they are identified as Dystric Vertic Cambisol, Colluvic Vertic Cambisol, Lithic Leptosol, Lithic Leptosol, Clayic Fulvisol, and Calcic Vertisol, respectively. In the study area, Ballıca series has the highest area with 24.54% and Esenyer series has the lowest area with 1.45%. The digital soil database obtained from the study area can be used as a basis for projects to be carried out for sustainable land use and protection of natural resources.

Keywords:

Soil survey and mapping, soil taxonomy, soil database, soil classification,

PDF

___

Anonymous, 1975. Munsell Soil Color Charts. Macbeth-Kollmorgen Corporation, Baltimore, MD.
Anonymous, 1976. A Framevork for Land Evaluation. Soils Bulletin: 32, Food and Agriculture Organization of the United Nations, Rome, Italy.
Anonymous, 1993. Soil Survey Manual. USDA Agriculture Handbook No: 18, Washington D.C., USA.
Anonymous, 1999. Soil Taxonomy. Soil Survey Staff, A Basic of Soil Classification for Making and Interpreting Soil Survey, USDA Handbook No: 436, Washington D.C., USA.
Anonymous, 2014. World Reference Base for Soil Resources. International Soil Classification System for Naming Soils and Creating Legends for Soil Maps. Food and Agriulture Organization of the United Nation, World Soil Resource Reports, No: 106.
Anonymous, 2022. Soil Survey Staff, Kellogg Soil Survey Laboratory Methods Manual. Soil Survey Investigations Report No. 42, Version 6.0. U.S. Department of Agriculture, Natural Resources Conservation Service.
Blake, G.R., Hartge, K.H., 1986. Bulk density. In: A. Klute (Ed.), Methods of Soil Analysis: Part 1 Physical and Mineralogical Methods, SSSA Book Series, American Society of Agronomy, Inc., Madison, pp. 363-375.
Bouyoucos, G.J., 1951. A recalibration of the hydrometer method for making mechanical analysis of the soils. Agronomy Journal, 4(9): 434.
Bremner, J.M., 1965. Total nitrogen. In: A.G. Norman (Ed.), Methods of Soil Analysis: Part 2 Chemical and Microbiological Properties, Book Series: Agronomy Monographs, American Society of Agronomy, Inc., pp. 594-624.
Dengiz, O., Sarıoğlu, F.E., 2011. Samsun ilinin potansiyel tarım alanlarının genel dağılımları ve toprak etüd ve haritalama çalışmalarının önemi. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi, 26(3): 241-250.
Jackson, M.L., 1958. Soil Chemical Analysis. Verlag: Prentice Hall, Inc., Englewood Cliffs, New Jersey, USA.
Kaçar, B., 1995. Bitki ve Toprağın Kimyasal Analizleri, III. Toprak Analizleri. Ankara Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Eğitim, Araştırma ve Geliştirme Vakfı Yayınları No: 3, Ankara.
Karlen, D., Andrews, S.S., Doran, J.W., 2001. Soil quality: Current concepts and applications. Advances in Agronomy, 74: 1-40.
Mueller, L., Schindler, U., Mirschel, W., Shepherd, T.G., Ball, B.C., Helming, K., Rogasik, J., Eulenstein, F., Wiggering, H., 2010, Assessing the productivity function of soils: A review. Agronomy for Sustainable Development, 30(3): 601-614.
Olsen, S.R., Cole, C.V., Watanable, F.S., Dean, L.A., 1954. Estimation of Available Phosphorus in Soils by Extraction with Sodium Bicarbonate. Agricultural Handbook, U.S. Soil Department., Washington D.C.
Özyazıcı, M.A., Dengiz, O., Aydoğan, M., Bayraklı, B., Kesim, E., Urla, Ö., Yıldız, H., Ünal, E., 2015. Orta ve Doğu Karadeniz Bölgesi tarım topraklarının bazı makro ve mikro bitki besin maddesi konsantrasyonları ve ters mesafe ağırlık yöntemi (IDW) ile haritalanması. Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 16(2): 187-202.
Özyazıcı, M.A., Dengiz, O., Aydoğan, M., Bayraklı, B., Kesim, E., Urla, Ö., Yıldız, H., Ünal, E., 2016. Orta ve Doğu Karadeniz Bölgesi tarım topraklarının temel verimlilik düzeyleri ve alansal dağılımları. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi, 31(1): 136-148.
Pierce, F., Larson, W., Dowdy, R., Graham, W., 1983. Productivity of soils: Assessing long-term changes due to erosion. Journal of Soil and Water Conservation, 38(1): 39-44.
Rhoades, J.D., 1982. Cation exchange capacity. In: A.L. Page (Ed.), Methods of Soil Analysis: Part 2- Chemical and Microbiological Properties, (2nd Ed.), ASA and SSSA Agronomy Monograph No. 9, Madison, pp. 149-157.
Rogowski, A., Wolf, J., 1994. Incorporating variability into soil map unit delineations. Soil Science Society of America Journal, 58(1): 163-174.
Şenol, S., 1983. Arazi toplulaştırma çalışmalarında kullanılabilir niceliksel yeni bir arazi derecelendirme yönteminin geliştirilmesi üzerine araştırmalar. Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana.