İçme Suyu Kaynaklarının Korunmasına Yönelik Planlama Süreci: Kartalkaya Baraj Havzası Örneği
Güvenli içme suyuna erişim kamu sağlığı için hayati önem taşımaktadır. Bu nedenle, vatandaşlara güvenli içme suyunu devamlı sağlayabilmek için bahse konu su kaynaklarının korunması devletlerin en önemli görevleri arasında yer almaktadır. Ancak, içme suyu kaynakları kirlilik, aşırı su kullanımı, iklim değişikliği ve benzeri nedenlerle önemli riskler altındadır. Bu risklerin azami düzeye indirilmesi için kaynakta koruma çalışmaları en etkili planlama yaklaşımı olarak kabul edilmektedir. Bu çalışmada, Kartalkaya Barajı su kaynaklarının korunmasına yönelik yapılan planlama çalışmalarının teorik çerçevesini değerlendirmek üzere bir vaka çalışması olarak seçilmiştir. Kartalkaya Barajı, Gaziantep için tek yüzeysel içme suyu kaynağı olmakla birlikte havzadaki kirletici faaliyetler nedeniyle barajdaki su kalitesi bozulma riski altındadır. Bu durum, Kartalkaya Baraj Havzasında içme suyu koruma planının yürütülmesi ihtiyacını doğurmuş olup; bahse konu plan ile havzadaki kirletici risklerinin kabul edilebilir seviyelere gelmesini sağlayacak eylemlerin belirlenmesi ve önceliklendirilmesi amaçlanmıştır. Bu çalışma kapsamında, öncelikle havzanın özellikleri ve mevcut su kalitesinin durumu değerlendirilmiştir. Alternatif gelecek senaryoları için su kalitesini öngörmek maksadıyla birleşik su kalite modeli geliştirilmiştir. Model sonuçları, toplam azotun % 50 toplam fosforun ise % 25 azalması durumunda Kartalkaya Barajı’nın mezotrofik olacağını ortaya koymuştur. Belirlenen oranlara dayanarak kirliliğin azalmasını sağlayacak tedbirler geliştirilmiştir. Fayda-maliyet analizi neticesinde önerilen tedbirlerin uygulanabilir olduğu sonucuna varılmıştır.
Anahtar Kelimeler:
içme suyu, kaynak koruma, kirliliğin azaltlmas, modelleme, fayda-maliyet analizi
Planning Process for Drinking Water Resource Protection: A Case Study of Kartalkaya Dam Basin
In this study, Kartalkaya Dam was selected as a case study to discuss the theoretical framework of water protection planning. Kartalkaya Dam is the only surface drinking water resource for Gaziantep Province. However, its water quality is at risk of deteriorating due to pollutant activities in the basin. Within this study, it was started with basin characterization and water quality assessment. A coupled model was developed to simulate quality for alternative future scenarios. Simulated results showed that Kartalkaya dam will be mesotrophic in case of providing 50% reduction in TN and 25% reduction in TP. Based on specified rates, pollution reduction measures were suggested. As a result of cost-benefit analysis, it is concluded that recommended measures are feasible.
Keywords:
drinking water, source water protection, pollution reduction, modelling, cost-benefit analysis,
___
- Al Ibrahim, A. & Patrick, R.J. (2017). Source water protection planning and management in Metropolitan Canada: A preliminary assessment. Water, 9(7), 497-510. Retrieved December 8, 2017, from http://www.mdpi.com/2073-4441/9/7/497
- Buncle, A., Daigneault, A., Holland, P., Fink, H., Hook, S. & Manley, M. (2013). Cost-benefit analysis for natural resource management in the pacific: A guide. Retrieved December 3, 2017, from http://www.adaptation-undp.org
- ECOTEC Research & Consulting Limited (2001). The benefits of compliance with the environmental acquis for the candidate countries. Retrieved December 3, 2017, from http://ec.europa.eu/environment/archives/enlarg/pdf/benefit_c.pdf
- General Directorate of Water Management (2016). The project of impacts of climate change on water resources. Ankara, Turkey: The Ministry of Forestry & Water Affairs.
- Loucks, D.P. & van Beek, E. (2017). Water resource systems planning and management: An introduction to methods, models, and applications. Retrieved November 22, 2017, from http://unesdoc.unesco.org/images/0014/001434/143430e.pdf
- Moriasi, D.N., Arnold, J.G., Van Liew, M.W., Bingner, R.L., Harmel, R.D. & Veith, T.L. (2007). Model evaluation guidelines for systematic quantification of accuracy in watershed simulations. American Society of Agricultural and Biological Engineers, 50(3), 885-900. Retrieved November 24, 2017, from https://naldc.nal.usda. gov/naldc/download.xhtml?id=929& content=PDF
- Sklenar, K., Sham, C.H. & Gullick, R.W. (2012). Source water protection vision and roadmap. Retrieved December 8, 2017, from http://www.waterrf.org/PublicReportLibrary/4176b.pdf
- Ziemińska-Stolarska, A. & Skrzypski, J. (2012). Review of mathematical models of water quality. Ecological Chemistry and Engineering S., 19(2), 197-211. Retrieved November 21, 2017, from https://www.degruyter.com/downloadpdf/j/eces.2012.19.issue-2/v10216-011-0015-x/v10216-011-0015-x.pdf
- ISSN: 2536-474X
- Başlangıç: 2017
- Yayıncı: Tarım ve Orman Bakanlığı Su Yönetimi Genel Müdürlüğü
Sayıdaki Diğer Makaleler
Küçük Menderes Nehir Havzası’nda Bentik Diyatome (Fitobentoz) Kompozisyonunun Dağılımı
Cüneyt Nadir SOLAK, Tolga ÇETİN, Muhammet Aydın KALELİ
Türkiye’de İçme Suyu Temin ve Dağıtım Sistemlerindeki Su Kayıplarının Yönetimi
Bülent SELEK, Alev ADIGÜZEL, Özlem İRİTAŞ, Yakup KARAASLAN, Cumali KINACI, Ayşe MUHAMMETOĞLU, Habib MUHAMMETOĞLU
İçme Suyu Kaynaklarının Korunmasına Yönelik Planlama Süreci: Kartalkaya Baraj Havzası Örneği
Rezervuar Operasyonları & Su Tahsisi Modeli: New York Şehri Delaware Nehir Havzası Rezervuarları
BURCU TEZCAN, Mira Olson, Patrick Gurian
Bioassessment of Ecological Status of Three Aegean Reservoirs Based on Phytoplankton Metrics
Abuzer ÇELEKLİ, Assane Anabi TOUDJANİ, Hacı Ömer LEKESİZ, Seda KAYHAN, Tolga ÇETİN
Suyun Korunmasında Kalıcı Çözüm: Her Yaştan Sorumlu Yurttaşların Eğitimi