AFGANİSTAN’DAN GÖÇ VE UÇURTMA AVCISI: GÖÇ KÜLTÜRÜ VE ÇATIŞMA MODELİ BAĞLAMINDA BİR OKUMA

Afganistan, tarihi boyunca yaşadığı ve günümüzde de devam eden çatışmalar nedeniyle istikrarsız ve güvenliksorunu olan ülkelerden birisidir. Bundan dolayı, sürekli göç vermektedir. Afganistan uyruklu göçmenler bugün,dünyanın dört bir yanında sığınmacı, mülteci ya da kaçak olarak yaşamaktadır. Küreselleşmeye bağlı olarak hızlıbir artış gösteren ve Doğudan Batı’ya, Güney’den Kuzey’e Dünya’nın hemen her bölgesini etkisi altına alan göç,güvensiz bölgelerden görece daha güvenli bölgelere doğru yönelmektedir. Göç Kültürü ve Çatışma Modeli, sondönem yaşanan göçleri bu bakış açısıyla değerlendirmektedir. Çeşitli araştırmalarla yazın ve göç ilişkisini analizetmek için de denenen bu model, göç süreçlerini anlamak ve açıklamak amacıyla diğer modellerinkısıtlılıklarından uzaklaşmaktadır. Bu çalışmada Afganistan, söz konusu modelin önermesinde ileri sürüldüğügibi güvensizlik ülkesi olarak ele alınmıştır. Ülkedeki çatışmaların yol açtığı güvensizlik ve buna bağlı olarakortaya çıkan göç, kendisi de göçü deneyimlemiş olan Afganistan kökenli yazar Khaled Hosseini’nin UçurtmaAvcısı romanı üzerinden incelenmiştir. Roman bir çocuğun yaşamı üzerinden ve onun gözünden Afganistan’ınyaklaşık yarım asırlık değişimini ve güvensiz bir coğrafyaya dönüşmesini anlatmaktadır. Romanın başkişisiEmir’le babası, savaş ve çatışmalardan kaçmıştır. Güvenliksiz uzam olan Kabil’den göreli güvenlik uzamı olanAmerika’ya göç etmiştir. Çatışmalar göçe neden olmuş, göç de hedef ülkede yeni çatışma alanlarına yol açmıştır.

MIGRATION FROM AFGHANISTAN AND THE KITE RUNNER: A READING IN THE CONTEXT OF MIGRATION CULTURE AND CONFLICT MODEL

Afghanistan is one of the countries which is instable, has security problems due to the conflicts it has faced throughout its history which are still continuing today. Therefore, there is continuous migration from the country. Afghan migrants live in the whole world as refugees, asylum-seekers, or fugitives today. Migration, which increases rapidly and influences almost every region from the East to the West, and from the South to the North on earth due to globalisation, moves from insecure regions to relatively more secure regions. The Migration Culture and Conflict Model analyses recent migrations from this perspective. The model has also been used in scrutinising the associations between the literature and migration moving away from the limitations of other models so as to understand and describe migratory processes. This study considers Afghanistan as a country of insecurity- as suggested by the postulate of the model. It analyses insecurity caused by conflicts in the country and migration occurring due to the conflicts through the novel The Kite Runner by the Afghan author Khaled Hosseini. The novel tells about the semi-century change of Afghanistan and its transformation into an insecure geography through the life and eyes of a child. Amir, the protagonist of the novel, with his father fled the war and conflict. He migrated from the unsecured space of Kabul to the relative security space America. Conflicts led to migration, and migration led to new areas of conflict in the destination country.

PDF

___

Ahmadi, A. (2017). “Dinsel şiddet”in sosyo-politik kaynakları: Taliban örneği. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 26, 117-132.
Akgün, A. (2015). Edebiyatımızda göç ve göçmen edebiyatları üzerine bir değerlendirme. Göç Dergisi, 2(1), 69-84.
Altunbay, M., Çakır, E. (2018). Çocuk edebiyatı ürünlerinde savaş ve göç olgusu (“Uçurtma Avcısı” ve “Kuş Olsam Evime Uçsam” adlı eserler örneklemi). Sakarya University Journal of Education, 8(2), 96-110.
Anbarlı Bozatay, D. Meriç, İ. (2013). Afganistan’da şiddet ve terörün toplumsal arka planı. Akademik Orta Doğu: Altı Aylık Orta Doğu Araştırmaları Dergisi, 7(14), 150-173.
Bilgin, N. (1995). Kolektif Kimlik. İstanbul: Sistem Yayıncılık.
Bozok, N. Bozok, M. (2018). “Göçmen İstekleri” yaklaşımı ışığında Beykoz, Karasu Mahallesi’ndeki refakatsiz Afgan göçmen çocukların yaşamlarını sürdürme mücadeleleri. Moment Dergi, 5(2), 416-440.
Castles, S. Miller, M.J. (2008). Göçler Çağı Modern Dünyada Uluslararası Göç Hareketleri. (B.Bal, İ.Akbulut, Çev.), İstanbul: Bilgi Üniv.Yay. (Orijinal çalışma basım tarihi 1993).
Civelek, K. (2016). Çatışma ve göç kültürü modeli bağlamında bir roman okuması: Le Clézio’nun Göçmen Yıldız’ı. Ali Tilbe ve Sonel Bosnalı. (Ed.). Göç Üzerine Yazın ve Kültür İncelemeleri içinde (s. 87-99). London: Transnational Press London,.
Çam M. O. Engin E. Uğuryol M. (2017). Üniversite öğrencilerinde benlik gelişimi ve güven duygusu. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi 10(51), 508-514.
Doğan, Y. (2019). Trabzon’da Yaşayan Afganistan Uyruklu Sığınmacıların Göç Deneyimleri Ve Sorunları. Karadeniz Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 5/7, 11-29.
Genç, H.,N. (2020). Orhan Pamuk’un Kafamda Bir Tuhaflık adlı romanını ‘çatışma ve göç kültürü modeli’bağlamında okumak. folklor/edebiyat, 26(1), 1-21, DOI: 10.22559/folklor.1146
Göker, G. (2015). Göç kimlik aidiyet: Kültürlerarası iletişim açısından İsveçli Türkler. İstanbul: Literatürk Academia.
Hosseini, K. (2013). Uçurtma Avcısı. (28. Baskı). (P. Özgören, Çev.). İstanbul: Everest Yay. (Orijinal çalışma basım tarihi 2003).
Jefferess, D. (2009). To be good (again): The Kite Runner as allegory of global ethics, Journal of Postcolonial Writing, 45(4), 389-400, DOI: 10.1080/17449850903273572
Kaygalak, S. (2001). Yeni kentsel yoksulluk, göç ve yoksulluğun mekânsal yoğunlaşması: Mersin/Demirtaş Mahallesi örneği. Praksis, 2, 124-172.
Koç, İ. (2017). Afganistan’ın Sosyo-Demografik ve Ekonomik Yapısı ve Dış Göç Süreci. Türkiye’de Afganistan Uyruklu Uluslararası Koruma Başvurusu ve Statüsü Sahipleri Üzerine Analiz: Türkiye’ye Geliş Sebepleri, Türkiye’de Kalışları, Gelecek Planları ve Amaçları içinde (s.39-50). Ankara: Hacettepe Üniv. Nüfus Etütleri Enstitüsü Raporu.
Motafaker, M. J. (2018). Post-Taliban dönemi Afganistan’daki terör gruplarının sosyal boşluk ve ayrışmalar bağlamında incelenmesi: Taliban örneği. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(61), 583-595.
Nayebpour, K. (2018). The Uses of Storytelling in Khaled Hosseini’s The Kite Runner. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 35(1), 52-60.
Obayd, A.J. (2020). Afganistan'da Göç Sorunu. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Niğde Ömer Halis Demir Üniversitesi, Niğde.
Öztürk, E. (2014). Türk Asıllı Afgan Mültecilerinin 12 Eylül Dönemi’nde İskân ve İstihdamı. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.
Polat, H. (2013). Halit Hüseyni'den yepyeni bir roman. https://www.amerikaninsesi.com
Salihy, M.A. (2014). Afganistan’da İktidar Mücadelesi ve Dış Müdahaleler, 1973-2014. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.
Sirkeci, İ. (2012). Transnasyonal mobilite ve çatışma. Migration Letters, 9 (4), 353-363.
Sirkeci, İ. Cohen, J.H. Yazgan, P. (2012). Türk göç kültürü: Türkiye ile Almanya arasında göç hareketleri, sosyoekonomik kalkınma ve çatışma. Migration Letters. 9(4), 373-386.
Sirkeci, İ. Erdoğan, M-M. (2012). Editoryal: Göç ve Türkiye. Migration Letters. 9(4), 297-302.
Sirkeci, İ. Cohen, J.H. (2015). Hareketlilik, göç, güvensizlik. İdealkent, 15, 8-21.
Sirkeci, I. Utku, D. Yücesahin, M.M. (2019). Göç çatışma modelinin katılım, kalkınma ve kitle açıkları üzerinden bir değerlendirmesi. Journal of Economy Culture and Society. 59, 157-184.
Surosh, E. (2018). Afganistan’ın Etnik Gruplar Arasındaki Çatışmaların Temel Nedenlerinin Analizi. https://kafkassam.com/afganistanin-etnik-gruplar-arasindaki-catismalarin-temel-nedenlerininanaliz.html
Şenses, F. (2001). Küreselleşmenin Öteki Yüzü Yoksulluk. (2. Baskı). İstanbul: İletişim Yayınları.
Tilbe, A. (2015). “Göç/göçer yazını incelemelerinde çatışma ve göç kültürü modeli”. Ali Tilbe ve Ark. (Ed.). 3rd Turkish Migration Conference, Charles University Prague, Turkish Migration Conference 2015 Selected Proceedings içinde (s.458-466). London: Transnational Press London.
Tilbe, A. (2016). “Göç kültürü ve çatışma modeli bağlamında Latife Tekin’in Sevgili Arsız Ölüm’üne bir bakış” Ali Tilbe ve Sonel Bosnalı. (Ed.). Göç Üzerine Yazın ve Kültür İncelemeleri içinde (s.1-19). London: Transnational Press London.
Tilbe, A. Tilbe, F. (2015). Reşat Enis Aygen’in Afrodit Buhurdanında Bir Kadın adlı romanında çalışma ilişkileri: Yazın toplumbilimsel oluşumsal yapısalcı bir inceleme. Humanitas, 5, 187-216.
Tilbe, A. Civelek, K. (2018). “Çatışma ve göç kültürü modeli bağlamında göç romanı incelemesi: Yüksel Pazarkaya’nın Savrulanlar’ı. Göç Dergisi, 5(1), 77-106.
Tilbe, A. Tilbe, F. (2019). Zülfü Livaneli’nin Bir Kedi, Bir Adam, Bir Ölüm adlı göç romanı: Çatışma ve kültür(süz)leşme yaklaşımı. Göç, kültür ve yazın içinde (s.119-154) London: Transnational Press London.
Töngür, A. N. (2020). Babalar, oğullar, utanç ve pişmanlık: Khaled Hosseini’nin Uçurtma Avcısı ve Orhan Pamuk’un Kırmızı Saçlı Kadın’ı. Rumeli Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (19), 369-377.
UNHCR Küresel Eğilimler raporu. (2020). www.unhcr.org/tr
Ülke profili: Afganistan. (t.b.). http://www.aljazeera.com.tr
Wallace R. A, Wolf A. (2016). Çağdaş Sosyoloji Kuramları. (L. Elburz ve M. R. Ayas çev.), Ankara: Doğu Batı Yay.
Yazıcı, O. (2010). Afganistan’daki otorite boşluğunun tarihî temelleri ve bölge güvenliği üzerindeki etkileri, History Studies, 2(1), 219-237.