Seyit SAYIN, Coşkun Okan GÜNEY, Abdullah SARI

Orman yangınlarında iş sağlığı ve güvenliği

Son yıllarda, küresel ısınmanın da etkisiyle, orman yangınlarının sayısında ve yanan alan miktarlarında önemli bir artış söz konusudur. Orman yangınları ile mücadelede tüm dünya devletleri insan gücü ve teknoloji gibi tüm imkânları kullanmaktadırlar. Ülkemizde orman yangınları ile mücadelede teknolojik imkânlarında artmasıyla insan gücü ve el aletleri dışında hava araçları, iş makinaları, arazözler vd. araçlar daha yoğun olarak kullanılmaya başlanmıştır. Orman yangınları ile mücadelede daha fazla araç gereç kullanılmasından dolayı da iş sağlığı ve güvenliği açısından karşılaşılabilecek tehlike ve risklerinde sayısında bir artış olmuştur. OGM orman yangınlarıyla mücadelede yoğun olarak iş gücü kullanmaktadır. Bu güne kadar iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili konularda birtakım tedbirler ve uygulamalar olsa da konuya gerekli önem verilmemiştir. Çünkü yegâne hedef yangının söndürülmesidir. 6331 sayılı iş sağlığı ve güvenliği kanunun hazırlanması ile işverene ve çalışana büyük sorumluluklar getirilmiştir. Bu yasanın yürürlüğe girmesiyle orman yangınlarında iş tanımlarının yapılması, tehlikeler-risklerin belirlenmesi ve bunlara yönelik tedbirlerin ortaya konulması ortaya çıkmıştır. Orman yangınları ile mücadele sadece yangını söndürmek olarak düşünülmemeli, yangın öncesi, yangın anında ve yangın sonrası yapılması gerekenler olarak düşünülmeli ve ona göre risk analizleri yapılmalıdır. Bu çalışmada orman yangınlarında iş sağlığı ve güvenliği açısından tehlikeler, riskler ve alınması gereken önlemler belirlenmiş ve bu konuda OGMye uygulamaya dönük öneriler sunulmuştur. Tehlikeler ve riskler belirlenirken kalitatif yöntem kullanılarak sonuca gidilmeye çalışılmıştır. Belirlenen tehlikeler ve risklere göre orman yangınları gibi bu zor ve tehlike işi daha güvenli yapmak için işveren, çalışanlar, devlet, sendikalar, sivil toplum kuruluşları ve kamuoyu üzerlerine düşen görevleri yerine getirmek zorundadır

Occupational health and safety in forest fires

In recent years, with the effect of global warming, the number of forest fires and burnt areas has increased significantly. All nations use manpower and every kind of technology available to fight forest fires. In Turkey, due to increasing technological advancements we have increased the utilization of aircrafts, heavy equipment, fire trucks and other vehicles besides simply manpower and hand tools. Because of the increasing use of equipment there have been considerable increases in number of risks and hazards that could be encountered in terms of occupational health and safety. To combat forest fires the General Directorate of Forestry (GDF) uses mainly manpower. Until now, even if some actions and applications related to occupational health and safety took place, still sufficient thought were not given to this subject because the only objective is to extinguish the fire. Due to the preparation of the 6331st law in occupational health and safety, great responsibility has been given to the employer and employee. With this law coming into force, job descriptions, identifications of hazards and risks and the establishment of safeguards have to be determined. Combating forest fires should not be limitted by only fire extinguishing operations, but it should include precautions prior to fire, necessary actions during fire, and post-fire activities. Then, fire risk analysis should be performed according to all these steps. In this work hazards, risks and precautions that have to be carried out during forest fires in terms of occupational health and safety issues were determined and some applicable suggestions were provided to GDF in this subject. When determining the hazard and risks qualitative methods have been implemented. Considering the identified hazards and risks, employers, employees, the government, unions, non-governmental organizations and the public have to fulfill their duties in order to perform this difficult and dangerous work safer.

PDF

___

Anonim, 2014, OGM, Yangınla Mücadele Dairesi Başkanlığı, Yangın İstatistikleri.
Antmen B., 2013, İnşaat Sektöründe İş Sağlığı Ve Güvenliği Bağlamında Şantiye Şeflerinin Görev ve Sorumlulukları, Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 133s, Adana
Akay, A.E., Yenilmez, N., 2008. Orman Yangınları İle Mücadelede Çalışan İşçilerin Sağlık ve İş Güvenliği Sorunlarının İncelenmesi: Alanya Orman İşletme Müdürlüğü Örneği, 13.Ulusal Ergonomi Kongresi, 6-8 Aralık, Kayseri.
Akay, A.E., Serin, H., Yenilmez, N., 2009. Yangın Helikopterlerinde Görev Yapan Hava Destek İlk Müdahale Ekibinin Sosyal Durumlarının Ve Çalışma Koşullarının İncelenmesi II.Ormancılkta SosyoEkonomik Sorunlar Kongresi, 19-21 Şubat, S.D.Ü. Isparta.
Andaç, M., 2002, Risk Analizi ve Yöntemi, İSG, MayısHaziran 2002, 14s.
Atılgan, H., 2008, İş Sağlığı ve Güvenliğinin Temel Prensipleri, http://www. riskanaliz.net/is-sagligi-veguvenliginin-temel-prensipleri, Erişim tarihi:27.02.2014.
Centel, T., 2013. İşverenin İş Yerinde Sağlık ve Güvenliği Sağlama Yükümü, Çimento Endüstrisi İş Verenler Sendikası, Cilt:27, Sayı: 3, 7-15.
Ceylan, H., Başhelvacı, V.S., 2011, Risk Değerlendirme Tablosu Yöntemi ile Risk Analizi: Bir Uygulama, İnternational Journal of Engineering Research and Development, 3(2): 25-33.
Enez, K., 2008. Ormancılıkta Üretim İşçiliğinde Antropometrik Verilerin ve Çalışma Duruşlarının Kaza Risk Faktörleri Olarak Değerlendirilmesi, K.T.Ü. Orman Fakültesi, Doktora Tezi.
Gökbayrak, Ş., 2005, Orman İşçilerinin Çalışma Koşullarından Kaynaklı Risk Faktörleri üzerine bir inceleme, Çalışma Ortamı, 78, 10-13.
İş Sağlığı ve Güvenliğine İlişkin İşyeri Tehlike Sınıfları Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (İTST), 2013, http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2013/03/ 20130329-4.htm, Erişim Tarihi: 25.02.2014.
Karakulle, İ., 2012, Kobilerde İş Sağlığı Ve İş Güvenliği ve Bir Araştırma, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 107s., Konya Melemez, K., Tunay, M., Çığ, M., Emir, T., 2012.
Ormancılık Üretim İşlerinde Orman İşçilerinin Sağlık Muayenelerine İlişkin Örnek Olay İncelemesi, Bartın Orman Fakültesi Dergisi, Cilt:14, Sayı: 21, 37-46.
Menemencioğlu, K., 2006. Ormancılıkta Üretim İşlerinde Çalışma Koşulları ve İş Kazaları Üzerine Bir Araştırma, S.D.Ü. Orman Fakültesi Dergisi, Seri: A, Sayı:2, 1-12.
Menemencioğlu, K., 2012. Tarım ve Orman İşçiliğinde Çalışma Yeri Koşulları ve Karşılaşılan Sorunlar, Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi, 5 (2), 72-76.
Orman Genel Müdürlüğü (OGM), 2014, Orman Yangınları, http://web.ogm.gov.tr/diger/yanginhareket/Sayfalar/ orman yanginlari.aspx, Erişim Tarihi: 27.02.2014.
Özkılıç, Ö., 2005, İş Müfettişi, İş sağlığı ve Güvenliği ve Yönetim Sistemleri ve Risk Değerlendirme Metodolojileri, Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu, Yayın No:246
Poschen, P., 1993. Forestry, A Safe and Healthy Profession, Unasylva, Vol:44, No: l, Issue No: 172
Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM), 2014a, Kanun Tasarısı, http://www.tbmm.gov.tr/develop/owa/ tasari_teklif_sd.onerge_bilgileri?kanunlar_sira_no=1297 21, Erişim Tarihi: 27.02.2014.
Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM), 2014b, Türkiye Cumhuriyeti Anayasası, http://www.tbmm.gov.tr/ anayasa/anayasa_2011.pdf, Erişim Tarihi: 27.02.2014.
Seber, V., 2012, İş Sağlığı ve Güvenliğinde Risk Analizi Nasıl Yapılır?, Elektrik Mühendisliği Dergisi, 455: 30- 34.
Ünver, S., ve Acar, H.H., 2011, Ormancılık Faaliyetlerinde Risk Analizi, 17.Ulusal Ergonomi Kongresi Bildiriler Kitabı, Osmangazi Üniversitesi, 14-16 Ekim 2011,412- 421, Eskişehir.
6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu (İSGK), 2012, 30.06.2012 tarih ve 28339 sayılı resmi gazete, http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2012/06/2012063 0-1.htm, Erişim Tarihi: 25.02.2014.