Okulöncesi çocukluk döneminde sağlıklı gelişimi destekleyici dış mekan tasarımı

Mevcut sosyal ve fiziksel çevre, erken çocukluk dönemindeki bireylerin fiziksel, ruhsal, zihinsel ve sosyal gelişimlerini olumsuz etkilemektedir. Başka bir anlatımla, çevre kesintisiz oyuna olanak sunmamakta, hareket etme dürtüsüne, merak ve keşif duygularına, algı gelişimine yeterince yanıt vermemekte, onları sınırlandırmakta, doğadan ve diğer insanlardan yalıtmaktadır. Sağlıklı gelişim için konut yakın çevresi dış mekan oyun alanlarının okulöncesi çocukluk dönemi gelişim özelliklerine ve varlık gereksinimlerine uygun düzenlenmesi gereklidir. Çalışmada, mevcut çevrenin okulöncesi çocukluk döneminde sağlıklı gelişimi nasıl etkilediği ortaya konulmuş; şehir planlama ve peyzaj mimarlığı disiplinlerinin dış mekan tasarımında sağlıklı gelişimi destekleyici gerekli koşulları nasıl sağlayabileceği üzerine öneriler geliştirilmiştir. Öneriler kesintisiz oyuna olanak sunan ve doğal öğeleri içeren dış mekan tasarımıyla ilişkilidir.

Anahtar Kelimeler:

peyzaj planlama, tasarım, dışmekan rekreasyonu

Outdoor space design supporting healthy development in preschool childhood period

Existing social and physical environment negatively affects psychical, psychological, mental and social developments of individuals in the preschool childhood period. In the words, the environment does not offer continuous play opportunities for children and does not adequately respond urge to move, sense of their curiosity and discovery, their perception development. Besides the environment limits children’s freedom and has isolated them from nature and society. For the healthy development of children, their outdoor playgrounds around residential areas should be organized in accordance with preschool childhood period’s developmental stages and ontological needs. In the study, how existing environment affects the healthy development of children is presented. Recommendations on how the necessary conditions supporting the healthy development of children in outdoor space design could be provided by city planning and landscape architecture disciplines are made. Recommendations are related to outdoor space design included natural elements and offered continuous play opportunities..

Keywords:

landscaping, design, outdoor recreation,

PDF

___

Akın, Z.Ş., 2006. Çocuklar İçin İyileştirme Bahçeleri. Yüksek Lisans tezi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara, 118 s.
Akkılıç Kansu, N., 2009. Çocuklar ve doğa. Ekoloji-Çevre Kirliliği-Yenilenebilir Enerji İnternet Sitesi (http://www.ekoloji.biz/cevre-dostlari/cocuklar-ve-doga.html), Erişim: 26 Şubat 2010.
Bulut, Y., Göktuğ, T.H., 2006. Sağlık bulma yönünde çevresel bir etken olarak iyileştirme bahçeleri. GOÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, 23(2): 9-15.
Çukur, D., Sılaydın, M.B., 2006. “Oyun aktivitesi - beslenme niteliği – mekan” ilişkisi ve günümüz kentlerinde çocuk yaşam mekanları. Uluslararası Kent ve Sağlık Sempozyumu, 07-09 Haziran 2006, Bursa, ss.373- 374.
Çukur, D., 2009. Yeni Bir Toplumsallaştırma Sürecinin Mekansal Anlatımı: Olanak ve Sınırları. Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir, 244 s.
Devall, B., 1994. Ekolojik benliğimiz. Der:Günseli Tamkoç, Derin Ekoloji, Ege yay., İzmir, ss.43-56.
Ergin, Ş., 1982. Çocuğun Oyun Gereksinimi ve İzmir/Alsancak Semtinde Çocuğa Yönelik Açık/Yeşil Mekân Olanaklarının Artırılması Üzerine Bir Araştırma. Doçentlik Tezi, Ege Üniversitesi, İzmir, 112 s.
Ergin, Ş., Çukur, D., 2007. Şehir Planlama’da modül kullanımı ya da bir öncekine yanıt, Egemimarlık, 2 (61): 22-25.
Flavell, J. H., Flavell, E. R., Green, F. L., Wılcox, S. A., 1981. The development of three spatial perspective-taking rules. Child Development, 52: 356–358.
Fromm, E., 2003. Sahip Olmak ya da Olmak. (A. Arıtan, Çev.). Arıtan Yayınevi, İstanbul, 271 s.
Genbilim, 2003. Doğa psikolojiyi nasıl etkiliyor?. GENBİLİM Türkiye Bilim Sitesi (http://www.genbilim.com/content/view/1548/38/), Erişim: 26 Şubat 2010.
Göktuğ T.H., 2006. Huzurevleri, Çocuk Yetiştirme Yurtları ve Rehabilitasyon Merkezlerinin Dış Mekân Tasarım Yeterliliği ve Erzurum Örneği. Yüksek Lisans tezi, Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Erzurum, 168 s.
Harvey, D., 2003. Sosyal Adalet ve Şehir. (M. Moralı, Çev.). Metis Yayınları, İstanbul, 294 s.
Kaya, N., 2004a. Evrenin Dili. Sistem Yayıncılık, İstanbul, 238 s.
Kaya, N., 2004b. Sezgilerimiz ve Takıntılarımız. Sistem Yayıncılık, İstanbul, 315s.
Kılıç Özdemir, G., 2004. Ailesiyle Birlikte Yaşayan ve Çocuk Yuvasında Kalan Çocukların Görsel Algılama Davranışı ile Okul Olgunluğu Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara, 184 s.
Mehlig, A ve Mehlig M., 2009. Playground Design: Safety Perspective. Keep Kids Active–International Workshop, Ankara, Book of Abstracts, pp.90-93.
Onur, B., 2007. Çocuk Tarih ve Toplum. İmge Kitabevi, Ankara, 428 s.
Öymen Gür Ş., Zorlu, T., 2002. Çocuk Mekanları. YEM Yayınları, İstanbul, 304 s. Pillow, B.H., Flavell, J.H., 1986. Young children's knowledge about visual perception: projective size and shape. Child Development, 57: 125-135.
Read, M.A., Sugawara, A.I., Brandt, J.A., 1999. Impact of space and color in the physical environment on preschool children’s cooperative behavior. Environment and Behavior, 31: 413-428.
Sivri, H., 1993. Fiziksel ve Mekansal Çevrenin Çocuk Davranışına ve Gelişimine Etkileri, Çocuk İçin Oluşturulacak Çevrelerde Tasarım Verilerinin Saptanması. Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir, 202 s.
Streri, A., Pecheux, M.G., 1986. Tactual habituation and discrimination of form in ınfancy: a comparison with vision.Child Development, 57: 100-104.
TSBL, 2008. The Surrey Baby Lab İnternet Sitesi (http://www.surrey.ac.uk/babylab/currentresearch.htm), Erişim: 02 Aralık 2008.
Tuğrul, B., Aral, N., Erkan, S., Etikan, İ., 2001. Altı yaşındaki çocukların görsel algılama düzeylerine frostig gelişimsel görsel algılama eğitim programının etkisinin incelenmesi. Journal of Qafqaz University, 8: 67-84.
Tüfekçioğlu, E., 2008. Okul öncesi 4-6 yaş çocuklarında algısal motor gelişim programlarının denge ve çabukluk üzerine etkisi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, cilt:5, Sayı:2.
www.insanbilimleri.com/ojs/index.php/uib/article/download/512/304), Erişim: 19 Ekim 2009.
Yavuzer, H., 2003. Çocuk Psikolojisi (25. Baskı). Remzi Kitabevi, İstanbul, 344 s.
Yörükoğlu, A., 2006. Çocuk Ruh Sağlığı (28. Baskı). Özgür Yayınları, İstanbul, 421 s.