Ilgaz (Derbent ve Doruk)'da Uludağ göknarı meşcerelerinin silvikültürel özellikleri ile saptanan kabukböcekleri ve bunlarla mücadele yöntemlerini belirlemek amacıyla bu çalışma ele alınarak 1999-2000 yılları arasında yürütülmüştür. Elde edilen bulgulara göre Uludağ göknarı'nın hakim tür olduğu 1700-2000 m yükseltilerde, genellikle kuzey ve kuzeybatı bakılarda, % 80-100 kapalılıklarda, %35-100 eğimlerde, 50-120 yaş ve 20-70 cm göğüs çapına sahip meşcerelerde 7 kabukböceği türü [(Cryphalus piceae (Ratz.), Ips acuminatus (Gyll.), Orthotomicus erosus (Woll.), Pityogenes quadridens (Hartig), Ips (Pityokteines) curvidens (Germ.), Trypodendron lineatus (Oliver) (Scolytidae) ; Pissodes piceae (Ilig.) (Curculionidae)]'nün bulunduğu saptanmış olup, bunlar içerisinde en yaygın ve zararlı türlerin ise önem sırasına göre C. piceae, I. curvidens, Pissodes piceae olduğu belirlenmiştir. Kabukböceklerinin saf göknar meşcerelerinde yoğunlaştığı, karışıma sarıçam'ın katıldığı alanlarda da göknarı tercih ettiği, saf sarıçam meşcerelerinde ise bulunmadığı saptanmıştır. Sözü edilen orman alanı, kendisinden beklenilen tüm yararları sağlamakla birlikte, geçmiş yıllarda olduğu gibi 1990-2000 yıllarında da fırtına devrikleri ve kar kırmaları olağanüstü hasılatı arttırmış ve yer yer açılmalar olmuştur. Bunun sonucunda kabukböcekleri salgınlarının ortaya çıktığı, silvikültürel uygulamalardaki bazı eksiklikler gibi nedenlerden dolayı Ilgaz Dağı orman ekosisteminin zarar gördüğü ve sorunların çözümünün de giderek ağırlaştığı gözlenmiştir. Ilgaz (Derbent ve Doruk)'da Uludağ göknarı meşcerelerinde bulunan kabuköceklerinin biyo-ekolojisi ile meşcere yapısı dikkate alındığında, bu zararlılarla yapılacak en uygun mücadelenin, ekonomik ömrünü doldurmuş ağaçlar ile bulaşık ağaç ve artıkların hızla ormandan uzaklaştırılarak zararlının sağlıklı ağaçlara geçmesini önlemek olduğu kendiliğinden anlaşılmaktadır. Kabukböcekleri yerleştikten sonra tuzak ağaçlarının ormandan uzaklaştırarak, zararlı yoğunluğu önemli azalmalar oluncaya kadar kesme/tuzaklama/uzaklaştırma işlemlerinin sırasıyla ve belirli aralıklarla tekrarlanması gerekmektedir. Bu mücadele yöntemlerinden feromon tuzaklar kullanmak suretiyle zararlı popülasyonunu ekonomik zarar eşiğinin altında tutulması mümkün görülmektedir. Ancak bunun gerçekleştirilebilmesi için, bulaşık alanlarda her yıl sörvey yapılarak salgının şiddet ve boyutlarının belirlenmesi gerekir. Silvikültürel müdahaleler ile biyoteknik yöntemlerin zamanında uygulanması büyük önem taşıdığından, sözü edilen çalışmaların Ilgaz'da mayıs - ağustos ayları arasında tamamlanması gerektiği; saf meşcere kuruluşu yerine, ibreli ve yapraklı türlerin yer aldığı karışık meşcerelerin oluşturulması gerektiği saptanmıştır. Anahtar Kelimeler: Kabukböcekleri, Uludağ Göknarı, Meşcere, Silvikültür, Mücadele Yöntemleri

This study was carried out to determine the silvicultural properties and bark beetles and also their control methods in Ilgaz (Derbent and Doruk)'s Uludag fir stands between 1999 and 2000. At elevations between 1700 and 2000 meters where Uludag fir is dominant species, and stands which are generally at north and northwest aspects, and 20-70 cm dbh, have 80-100% canopies, 35-100% slopes, 50-120 age, 7 bark beetle species [Cryphalus piceae (Ratz.), Ips acuminates (Gyll.), Orthotomicus erosus (Woll.), Pityogenes quadridens (Hartig), Ips (Pityokteines) curvidens (Germ.), Trypodendron lineatus (Oliver) (Scolytidae); Pissodes piceae (İllig.) (Curculionidae)] have been determined. We also determined that bark beetles are dense in pure fir stands; fir is preferred where scots pine is mixed to composition and there are no bark beetles in pure scots pine stands. Besides of supplying all expected benefits, the forest area mentioned above, like old years also between 1999 and 2000, over-thrown and snow crushes have increased extraordinary yield and some ascensions have occurred. Thus, it's observed that bark beetle infestations are occurred and Ilgaz Mountain ecosystem have been damaged because of some deficiencies at silvicultural treatments and also those are getting harder to be solved the problems. When compositions of stands and bio-ecologies of bark beetles in Uludag fir stands in Ilgaz (Doruk and Derbent) are taken into care, the best appropriate control methods are removal of infested and/or weed trees, cutting-left, and by this way, preventing pests to infest vigorous trees. Those are necessary that removal and burning of trap trees after bark beetles are established, repeat of cutting/trapping/removing processes in a specific order and in a specific time interval. It seems possible to keep pest population under economic injury level with use of pheromone traps, which is one of these control methods. In order to realize, it's needed to be determined the infestation's size and hardness by surveying infestation area every year. Because of the importance of using biotechnical methods and silvicultural treatments together, works mentioned above should be completed between may and august in Ilgaz; mixed stands which contain softwoods and hardwoods together should be established instead of pure stand compositions. Keywords: Bark Beetles, Uludag Fir, Stand, Silviculture, Control Methods.