Göller yöresi sarıçam (Pinus sylvestris L.) orijin denemesinde bazı morfolojik özellikler bakımından orijinler arası farklılıklar

Bu çalışma, Akdeniz iklim kuşağında yer alan Isparta-Aydoğmuş ve Burdur-Kemer’de 2000 yılında 30 orijinle kurulmuş olan Sarıçam (Pinus sylvestris L.) orijin denemesinin bazı morfolojik özellikler bakımından değerlendirilmesi amacıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırma kapsamında, denemenin kurulduğu günden bugüne kadar gerçekleştirilen bilimsel çalışmaların sonuçlarına göre diğerlerine kıyasla daha başarılı oldukları belirlenen 10 orijinde bazı morfolojik özellikler (ağaç çapı, dal kalınlığı, dal sayısı, dal açısı) ölçülmüştür. Ölçülen tüm karakterler bakımından ortak bir değerlendirme yapıldığında Çatacık, Mesudiye, Şenkaya, Sarıkamış ve Gölköy orijinleri deneme alanları ve çevresi için alternatif tohum kaynağı olarak önerilebilir.

Anahtar Kelimeler:

Göller yöresi, Orijin denemesi, Sarıçam, Akdeniz, Türkiye

Differences between provenances in terms of some morphological characteristics in the scotch pine (Pinus sylvestris L.) provenance trial of the Lakes region

This study was carried out to evaluate some morphological features of a Scotch pine (Pinus sylvestris L.) provenance trial, which was established twenty years ago with thirty provenances in Isparta-Aydoğmuş and Burdur-Kemer, located in the Mediterranean climate zone. Within the scope of the research, measurements and observations were made on some morphological characteristics (tree diameter, branch thickness, number of branches, branch angle) in the most successful ten provenances, according to the results of scientific studies carried out from the day the experiment was established until today. When a common evaluation is made in terms of all studied characters, Çatacık, Mesudiye, Şenkaya, Sarıkamış, and Gölköy provenances can be recommended as an alternative seed source for the trial areas and their surroundings.

Keywords:

Lakes region, Provenance trial, Scotch pine, Mediterranean, Turkey,

PDF

___

Akça, H., Yazıcı, I., 1999. İzmir Yöresinde Yetiştirilen Kızılçam (Pinus brutia Ten.) Fidanlarında Değişik Sulama Miktarlarında Oluşan Fizyolojik Değişiklikler. Aegean Forestry Research Institute Publications, Technical Bulletin Series No: 13, İzmir, Aegean Forestry Research Institute.
Atalay, İ., Efe, R., 2012. Sarıçam (Pinus sylvestris var. sylvestris) Ormanlarının Ekolojisi ve Tohum Nakli Açısından Bölgelere Ayrılması. Ministry of Forestry and Water Affairs-Forest Trees and Seeds Research Institute Publications, 5, Ankara.
Bhusal, N., Lee, M., Han, A. R., Han, A., Kim, H. S., 2020. Responses to drought stress in Prunus sargentii and Larix kaempferi seedlings using morphological and physiological parameters. Forest Ecology and Management, 465: 118099.
Boratynskı, A., 1991. Range of natural distribution. In: Giertych, M., Matyas, C., eds. Genetics of Scots pine. Developments in plant genetics and breeding, 19–30.
Çelik, S., 2009. Bazı tohum meşcereleri ve bahçeleri tohumlarıyla kurulan kızılçam (Pinus Brutia Ten.) ağaçlandırmasın da genetik çeşitliliğin yapılanması. Master Thesis, Süleyman Demirel University, Graduate School of Natural and Applied Sciences, Isparta.
Eckenwalder, J.E., 2009. Conifers of the World. The complete referens. Portland, London: Timber Press.
Erinç, S., 1965. Yağış Müessiriyeti Üzerine Bir Deneme ve Yeni Bir İndis. Istanbul University, geography institute publications, (41), İstanbul.
Farjon, A., 2010. A Handbook of the World's Conifers (2, 1). Brill academic publishers, USA.
Gezer, A., Gülcü, S., Bilir, N., 2002. Isparta Göller Yöresi Sarıçam (Pinus Silvestris L.) orijin denemeleri (İlk aşama sonuçları). Turkish Journal of Forestry, 1: 1-18.
Gülcü, S., Bilir, N., 2015. Provenance variations of Scots pine (Pinus sylvestris L.) in the Southern part of Turkey. Pakistan Journal of Botany, 47(5): 1883-1893.
Gülcü, S., Bilir, N., 2017. Growth and survival variation among Scots pine (Pinus sylvestris L.) provenances. International journal of genomics, 2017,1-7.
Işık, F., 1998. Kızılçamda (Pinus brutia Ten.) Genetik Çeşitlilik, Kalıtım Derecesi ve Genetik Kazancın Belirlenmesi. Batı Akdeniz Ormancılık Araştırma Enstitüsü Yayınları, Technical Bulletin No:7, Antalya
Işık, F., Keskin, S., Cengiz, Y., Genç, A., Doğan, B., Tosun, S., Özpay, Z., Uğurlu, S., Örtel, E, Dağdaş, S., Karatay, H., Yoldağ, İ., 2002. Kızılçam Orijin Denemelerinin 10 yıllık Sonuçları (Orijin-Çevre Etkilemeşimi ve Tohum Transferi üzerine Etkisi), Technical Bulletin No: 14, T.C. Ministry of Environment and Forestry, Western Mediterranean Forestry Research Directorate, Antalya. Kandemir, G.E., 2002. Genetics and physiology of cold and drought resistance in Turkish Red pine (Pinus brutia Ten.) populations from Southern Turkey. Ph D. Thesis ODTU Institute of Science, Ankara
Kulaç, Ş., 2010. Kuraklık stresine maruz bırakılan Sarıçam (Pinus sylvestris L.) fidanlarındabazı morfolojik fizyolojik ve biyokimyasal değişimlerin Araştırılması. Doctoral Thesis, Karadeniz Technical University, Institute of Science and Technology, Trabzon.
Matías, L., Jump, A.S., 2012. Interactions between growth, demography and biotic interactions in determining species range limits in a warming world: the case of Pinus sylvestris. Forest Ecology and Management, 282: 10-22.
Matyas, C., 1996. Climatic adaptation of trees: Rediscovering provenance tests. Euphytica, 92(1-2), 45-54.
Morgenstern, K.E., 1996. Geographic Variation in Forest Trees: Genetic Basis and Application of Knowledge in Silviculture, UBC Press, 209, Canada.
Nilsson , J.E., Walfridsson, E.A., 1995. Phenological variation among plus-tree clones of Pinus sylvestris (L.) clones in northern Sweden. Silvae Genetica,. 44: 20- 28.
Pichler, P., Oberhuber, W., 2007. Radial growth response of coniferous forest trees in an inner Alpine environment to heat-wave in 2003. Forest Ecology and Management, 242(2-3): 688-699.
Raymond, C.A., Cotterill, P.P., 1990. Methods of assessing crown form of Pinus radiata. Silvae Genetica, 39(2): 67-71.
Schmidtling, R.C., 1993. Use of Provennace tests to predict response to climate chance: lobbly pine and Norway sruce. Tree Physiology, 14: 805-817.
Semerci, A., Semerci, H., Çalişkan, B., Çiçek, N., Ekmekçi, Y., Mencuccini, M., 2017. Morphological and physiological responses to drought stress of European provenances of Scots pine. European journal of forest research, 136(1): 91-104.
Sudachkova, N.E., Milyutina, I.L., Romanova, L.I., 2009. Adaptive responses of Scots pine to the impact of adverse abiotic factors on the rhizosphere. Russian Journal of Ecology, 40 (6): 387-392.
Ürgenç, S., 1982. Orman Ağaçları Islahı. Istanbul University, Faculty of forestry publications, İstanbul.
Yaltırık, F., 1988. Dendroloji Ders Kitabı. Istanbul University, Faculty of forestry publications, İstanbul.