Ceyhun Göl, Alkan Günlü, Semih Ediş, Ahmet Küçükdöngül

Çorum - Osmancık - Emine Deresi ve yan dere havzaları 1990 - 2014 yılları havza ıslah çalışmalarının arazi kullanım türü/arazi örtüsüne etkileri

Emine Deresi ve yan dere havzaları (12 127,1 ha) 1990 yılından itibaren havza ıslah çalışmalarına konu olmuştur. Uygulamalar kapsamında mera ıslahı, toprak koruma ve ağaçlandırma çalışmaları yürütülmüştür. Bu araştırmada, 1990 - 2014 yılları arası yürütülen havza ıslah çalışmaları sonucu, Arazi Kullanım Türü/Arazi Örtüsünde (AKT / AÖ) ortaya çıkan değişim ve yürütülen çalışmaların başarı durumu değerlendirilmiştir. AKT / AÖ değişiminin belirlenmesinde Uzaktan Algılama (UA) ve Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) teknikleri ve yersel ölçümler kullanılmıştır. Havza ıslah çalışmalarına başlanmasından bu yana verimli orman alanlarında % 22.5, bozuk orman alanlarında % 9 ve yerleşim alanlarında % 4.4 artış olduğu belirlenmiştir. Havza içerisinde orman toprağı alanlarında % 31.8 ve tarım alanlarında % 3.4 azalış olduğu tespit edilmiştir. Elde edilen sonuçlara göre havza içerisinde ormanlık alanlarda toplam % 40.9 (4960.0 ha) bir artış olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Havza ıslahı, Arazi kullanımı, Göç, Kırsal yoksulluk, UA/CBS

The effects of catchment melioration on land use types and land cover (LULC) between 1990 - 2014 in Çorum - Osmancık - Emine Creek watersheds

Emine creek watershed (12 127.1 ha) have been the subject of watershed melioration studies since 1990. Pasture rehabilitation, soil conservation and afforestation works were carried out within these applications. In this study, the achievement of watershed melioration studies carried out between the years 1990 - 2014 and changes in the land use type/land cover (LUT/LC) in the watershed were assessed. Field measurements, remote sensing (RS) and Geographic Information Systems (GIS) techniques were used for determining LUT/LC changes. It has determined that since the beginning of watershed melioration works, the productive forest areas have increased by 22.5 %, degraded forests by 9 %, settlements areas by 4.4 %. On the other hand, opening areas have decreased by 31.8 % and cultivated areas by 3.4 %. According to the results of this study, forest areas were determined to increase by 40 %.

Keywords:

Catchment melioration, Land use, Migration, Rural poverty, RS/GIS,

PDF

___

Anonim, 1986. 1986 - 1996 Amasya Orman Bölge Müdürlüğü, Çorum Orman İşletme Müdürlüğü, Osmancık Orman İşletme Şefliği, Amenajman Planı, Osmancık.
Anonim, 1990. Amasya Orman Bölge Müdürlüğü, Çorum Orman İşletme Müdürlüğü, Emine Deresi Erozyon Kontrol Projesi (30.09.1990), Osmancık.
Anonim, 1996. 1996 - 2015 Amasya Orman Bölge Müdürlüğü, Çorum Orman İşletme Müdürlüğü, Osmancık Orman İşletme Şefliği Amenajman Planı, Osmancık.
Anonim, 2012. Uğurludağ İlçesi (Çorum) Sel Kontrolü Uygulama Projesi. Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Çölleşme ve Erozyonla Mücadele Genel Müdürlüğü, Ankara.
Anonim, 2013. Deliçay Havzası (Amasya) Sel Kontrolü Uygulama Projesi. Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Çölleşme ve Erozyonla Mücadele Genel Müdürlüğü, Ankara.
Anonim, 2014a. Osmancık meteoroloji istasyonu iklim değerleri (1980 - 2014). Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Meteoroloji Genel Müdürlüğü Kayıtları, Ankara.
Anonim, 2014b. Ev takip formları. Osmancık Sağlık İlçe Müdürlüğü, Osmancık.
Anonim, 2014c. Demografik bilgiler. Çankırı İlçe Özel İdaresi Köye Yönelik Hizmetler Müdürlüğü Etüt ve Proje Bürosu, Osmancık.
Anonim, 2015. Çankırı Şabanözü Baraj Havzası Yeşil Kuşak Ağaçlandırma Uygulama Projesi. Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Çölleşme ve Erozyonla Mücadele Genel Müdürlüğü, Ankara.
Anonim, 2016. Efkeri Deresi (Amasya) Sel Kontrolü Uygulama Projesi. Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Çölleşme ve Erozyonla Mücadele Genel Müdürlüğü, Ankara.
Anonim, 2017. Çankırı İli Korgun Üstü (Merkez) Göleti Yeşil Kuşak Ağaçlandırma Uygulama Projesi. Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Çölleşme ve Erozyonla Mücadele Genel Müdürlüğü, Ankara.
Chen, Z., Wang, J., 2010. Land use and land cover change detection using satellite remote sensing techniques in the mountainous three gorges area, China. International Journal of Remote Sensing, 31(6): 1519 - 1542.
Erdas, 2014. Erdas Imagine 2014. Hexagon Geospatial, Peachtree Corners Circle Norcross.
Geray, C., 1997. Bölgesel gelişme için planlama ve örgütlenme. SBF Dergisi, 52(1 - 4): 299 - 313.
Göl, C., Ünver, İ., Özhan, S., 2006. The relationship between land use types and moisture contetnts at the surface soil in the Çankırı-Eldivan region. 14 th International Soil Conservation Organisation Conference, Water Management and Soil Conservation in Semi-Arid Enviroments, ISCO 2006, 14 - 19 May 2006 Morocco- Marrakech., pp. 145-146.
Ketin, İ., 1962. 1:500 000 ölçekli Türkiye Jeoloji Haritası, Sinop paftası ve izahnamesi. Maden Tetkik ve Arama Enstitüsü Yayını, Ankara.
Özdemir, M., Bahadır, M., 2008. Armutlu yarımadasında arazi kullanımının zamansal değişimi. 2. Uzaktan algılama ve Coğrafi Bilgi Sistemleri Sempozyumu, 13 - 15 Ekim 2008, Kayseri, pp.455-467.
Özdemir, M. A., Bahadır, M., 2010. Uzaktan algılama İle Acıgöl Havzası'nda arazi kullanımının zamansal değişim analizi (1975 - 2005). Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(12): 335 - 351.
Tünay, M., Ateşoğlu, A., 2008. Çok zamanlı uydu görüntüleri ile Amasra ve yakın çevresine ait bitki örtüsü değişim analizi. Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 10(13): 71 - 79. Uzun, O., Yılmaz, O. 2009. Düzce Asarsuyu havzası peyzaj değerlendirmesi ve yönetim modelinin geliştirilmesi. Ankara Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarım Bilimleri Dergisi, 15(1):79 - 87.
Yılmaz, V., 1999. Doğu Anadolu su havzası rehabilitasyon projesi özelinde havza yönetiminin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana.