Kemal ZORLU, Murat GÜL, Hayati KOÇ

4212

Yavca formasyonunun (Üst Kampaniyen-Maastrihtiyen) Mersin kuzeybatısındaki sedimantolojik özellikleri

Üst Kretase yaşlı Yavca formasyonu Arslanköy Kasabası civarında (KB Mersin) dar bir şerit şeklinde yüzeylenmektedir. Menderes-Toros Bloğunun pasif kuzey kenarı üzerinde yer alan bu bölge, bugünkü tektonik konumunu Geç Kretase döneminde gelişen bindirmeler sonucu kazanmıştır. Yavca formasyonu, Cehennemdere formasyonunun üst seviyelerine ait Kampaniyen yaşlı göçme (slump) yapılı mikritik kireçtaşları üzerinde gelişmiş yamaç ve havza düzlüğü ortamında çökelmiştir. Havza kenarındaki fayların hareketi ile oluşmuş olan bu denizaltı yamaç ortamındaki çökelme, Cehennemdere formasyonu çakıllarını içeren taban konglomerası ile başlamakta ve bordo renkli, planktik foraminiferli mikritik kireçtaşları ile devam etmektedir. Bu karbonat fasiyesini, Kaba ve İnce Kırıntılı alt fasiyeslere ayrılmış kırıntılı çökeller uyumlu.olarak üzerler. İlk önce, gri-yeşil renkli, laminalı kiltaşı-ince taneli kumtaşı ardalanmasından oluşan İnce Kırıntılı alt fasiyes çökelleri gözlenmiştir. Daha sonra, havza kenarındaki fayların tekrarlı hareketleri nedeniyle duraysızlaşan sedimanlar, çakıltaşı-kumtaşı ardalanmalarından oluşan Kaba Kırıntılı alt fasiyesi meydana getirmiştir. Tane destekli çakıltaşları ile başlayan bu alt fasiyesteki istif paketleri havza içine doğru, paleoakıntı yönünde matriks destekli çakıltaşları ile kumtaşlarma geçiş göstermektedir. Yavca formasyonu, göçme (slump) yapılı mikritik kireçtaşı blokları içeren, derin deniz ortamında çökelmiş kiltaşı-ince taneli kumtaşı ardalanmaları ile son bulmaktadır. Kaba taneli sedimanlar, göçme yapıları ve deforme olmuş tabakalanmalar, inceleme alanının batısında deniz altı yamaç ortamının geliştiğini göstermektedir. Bu özeliklerin kısa mesafelerde, doğuya doğru kaybolması, yamaç ortamının dar bir alanda geliştiğini ve hemen derin deniz ortamına geçtiğini göstermektedir.

Sedimentological properties of the Yavca formation (Upper Campanian-Maastirchtian) in vicinity of the northwest Mersin

The Upper Cretaceous Yavca formation crops out as a narrow belt in vicinity of the Arslankb'y town (NW Mersin): This region represents the northern passive margin of the Menderes-Taurides Block, and have been come into nappe movement over the Menderes- Taurides Block during the Late Cretaceous. The Yavca formation deposited in the slope and basin plain environment overlies the Campanian slumped micritic limestone belonging the upper level of the Cehennemdere Formation. Over the basal conglomerate including pebbles from Cehennemdere Formation, claret-red-colored planktic foraminifera bearing micritic limestone deposited in this slope environment evolved as a result of the movement of the basin margin fault. This Carbonate fades is conformably overlain by the Clastic fades that is delineated into Coarse Clastic and Fine Clastic subfacies. Initially, Fine Clastic subfacies comprising grey-green colored, laminated claystone and finegrained sandstone alternations are observed. Then due to repeated activity of the basin margin faults, Coarse Clastic subfacies that contains an alternations of conglomerate-sandstone are deposited. The sedimentary packages in this subfacies start with clast supported conglomerates, and pass into matrix supported conglomerates - sandstone towards the basin interior in the direction of sediment transportation. The Yavca formation ends with claystone and fine-grained sandstone alternations deposited in the deep sea environment including the slumped micritic limestone blocks. Coarse-grained sediments, slumps and deformed beddings indicate the submarine slope environment evolution in the western part of the study area. Disappearance of these properties through the east in the short distance shows that slope environment passed into the deep sea environment.
PDF

___

  • Alpaslan, M., Frei, R., Boztuğ, D., Kurt, M.A., Temel, A., 2004. Geochemical and Pb-Sr-Nd isotopic constrains indicating and enriched-mantle sources for Late Cretaceous to Early Tertiary volcanism, Central Anatolia, Turkey. International Geology Review, 46 (11), 1022-1041.
  • Boggs, S., Jr., 1987. Principles of sedimentology and stratigraphy. Mcmillan Publishing Company, New York, 784 p.
  • Brown, S.A.M., Robertson, A. H. R, 2003. Evidence for Neotethys rooted within the Vardar suture zone from the Voras Massif, northernmost Greece. Tectonophysics,381,143-173.
  • Clark, M., Robertson, A.H.F., 2002. The role of the Early Tertiary Ulukışla Basin, Southern Turkey, in suturing of the Mesozoic Tethys Ocean. Journal of the Geological Society, London, 159,673-690.
  • Cronin, B.T., Kidd, R.B., 1998. Heterogeneity and lithotype distribution in ancient deep sea canyons: Point Lobos deep sea canyon as a reservoir analogue Sedimentary Geology, 115,315-349.
  • Demirtaşlı, E., Turhan, N., Bilgin, A.Z., Selim, M., 1984. Geology of the Bolkar Mountains. In: Geology of the Taurus Belt, Proceedings of International Symposium on the Geology of the Taurus Belt, Ankara, 125-141.
  • Dunham, R.J., 1962. Classification of carbonate rocks according to depositional texture. In: Ham, W.G. (ed) Classification of carbonate rocks; Amer. Assoc. Petr. Geol.Mem. 1,108-121.
  • Folk, R.L., 1962. Spectral subdivisions of limestone types. In: Ham, W.G. (ed) Classification of carbonate rocks; Amer. Assoc. Petr. Geol. Mem. 1,62-84.
  • Girgin,S., 2005. Arslanköy (Mersin) Foreland Havzasının stratigrafisi ve tektonik evrimi. Yüksek Lisans Tezi, Mersin Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Mersin, 69 s., (yayınlanmamış).
  • Görür, N., Oktay, F.Y., Seymen, I., Şengör,A.M.C., 1984. Palaeotectonic evolution of the Tuzgölü Basin Complex, Central Turkey: Sedimentary record of a Neotehyan closure. In: Dixon, J.E., Robertson, A.H.F., eds, The geological evolution of the Eastern Meditararnean: Geological Society ofLondon, Special publication, 17,467-482.
  • Görür, N., Tüysüz, O., 2001. Cretaceous to Miocene palaeogeographic evolution of Turkey: implications for hydrocarbon potential. Journal of Petroleum Geology, 24,119 146.
  • Graziano, R., 2000. The Aptian-Albian of the Apulia Carbonate Platform (Gargano Promontory, southern Italy): evidence of palaeoceano graphic and tectonic controls on the stratigraphic architecture of the platform margin. Cretaceous Research, 21,107-126.
  • Guezou, J.C., Temiz, H., Poisson, A., Gürsoy, H., 1996, Tectonics of the Sivas Basin: the Neogene records of the Anatolian accretion along the Inner Tauride Suture. International Geology Review, 88,901-925.
  • Gül, M. A., Çuhadar, Ö., Özbaş, Y., Alkan, H., Efeçınar, T., 1984. Bolkar-Belemedik yöresinin jeolojisi ve petrol olanakları. TPAO Arşivi, Ankara, Rapor No: 1972, 159s., (yayınlanmamış).
  • İlker, S., 1975. Adana baseni kuzeybatısının jeolojisi ve petrol olanakları. TPAO Arşivi, Ankara, Rapor No: 933,63s., (yayınlanmamış).
  • İşler, F., 1989/1990. Fındıkpınarı yöresi (Mersin) ofiyolitlerinin jeolojisi. Cumhuriyet Üniversitesi, Mühendislik Dergisi, Seri A, Yerbilimleri, 6-7(1-2), 45-53.
  • Kalelioğlu, Ö., 2005. Landsat 5TM uydu görüntüleri kullanılarak Arslanköy-Güzelyayla (Mersin) arasının tektono-stratigrafık özelliklerinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Mersin Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Mersin, 76 s., (yayınlanmamış).
  • Önalan, M., 1997. Çökelmenin fiziksel ilkeleri fasiyes analizleri ve karasal çökelme ortamları (2. baskı). İstanbul Üniversitesi yayın no: 382, Mühendislik Fakültesi yayın no: 88,328 s.
  • Özer, E., Taşlı, K., Koç, H., 2002. The stratigraphy and tectonic evolution of the Late Cretaceous Foreland Basin in the İçel region (Central Taurides, Turkey). 1st Int. Sym. Of the Faculty of Mines (ITU) on Earth Science and Engineering, 87, İstanbul.
  • Özer, E., Koç, H., Özsayar, T.Y., 2004. Stratigraphical evidence for the depression of the northern margin of the Menderes-Tauride Block (Turkey) during the Late Cretaceous. Journal of Asian Earth Sciences, 22, 401-412.
  • Özgül, N., 1976. Torosların bazı temel jeolojik özellikleri. Türkiye Jeoloji Kurumu Bülteni, 19,65-79.
  • Pampal, S., 1984. Arslanköy- Tepeköy (Mersin) yöresinin jeolojisi. S. Ü., Fen-Edebiyat Fak. Fen Dergisi, Konya, 3, 237-258.
  • Pampal, S., 1987. Güzeloluk-Sorgun (Mersin) yöresinin jeolojisi. Gazi Üniversitesi Müh.-Mim. Fakültesi Dergisi, 2(1), 143-174.
  • Parlak, O., Delaloye, M., Bingöl, E., 1995. Origin of subophiolitic metamorphic rocks beneath the Mersin Ophiolite, Southern Turkey. Ofioliti, 20 (2), 97-110.
  • Parlak, O., Delaloye, M., 1996. Geochemistry and timing of post-metamorphic dyke emplacement in the Mersin Ophiolite (southern Turkey): new age constraints from 40Ar/39Ar geochronology. Terra Nova, 8,585-592.
  • Parlak, O.,. Robertson, A.H.F., 2004 a. Tectonic setting and evolution of the ophiolite-related Mersin melange, southern Turkey: its role in the tectonic-sedimentary setting of Tethys in the Eastern Mediterranean Region. 5th International Symposium on Eastern Mediterranean Geology, Thessaloniki, Greece, 158-160.
  • Parlak, O., Robertson, A.H.F., 2004 b. The ophioliterelated Mersin melange, southern Turkey: Its role in the tectonic-sedimentary setting of the Tethys in the eastern Mediterranean region. Geological Magazine, 141 (3), 257-286.
  • Pettijohn,F.J., Potter, P.E., Siever, R., 1987. Sand and sandstone. Springer &Verlag, Berlin, 553.
  • Prothero,D.R., Schwab, F., 1996. Sedimentary geology. New York, W. H. Freeman, 575 p.
  • Robertson, A.H.F., Shallo, M., 2000. Mesozoic-Tertiary tectonic evolution of Albania in its regional Eastern Mediterranean context. Tectonophysics, 316,197-254.
  • Shanmugam, G., 1997. The Bouma sequence and turbidite mind set. Earth Science Reviews, 42,201 -229.
  • Shanmugam, G., 2002. Ten turbidite myths. Earth Science Reviews, 58,311-341.
  • Sohn,Y.K., 2000. Depositional process of submarine debris flow in the Miocene Fan deltas, Pohang basin, SE Korea with special reference to flow transformations. Journal of Sedimentary Research, 70(3), 491-503.
  • Şengör, A.M.C., Yılmaz, Y, 1981. Tethyan evolution of Turkey: a plate tectonic approach. Tectonophysics. 75,181 -241.
  • Taslı,K., Özer, E., Koç, H., 2006. Stratigraphy and foraminiferal assemblages of the Aptian, Cenomanian and Lower Senonian carbonate sequences in the Yavca area (Bolkar Mountains, S Turkey). Geobios, 39,521-533.
  • Ünlügenç, U.C., Kelling, G., Demirkol, C., 1990. Aspects of basin evolution in the Neogene Basin; SE Turkey. In: Savaşçın, M. Y, Eronat, A.H. (Eds) Proc. Int. Earth Science Congress on Aegean Region (İzmir), 1,353-370.
  • Yaman,S., 1991. Mersin Ofiyolitinin jeolojisi ve metalojenisi. Yetiş, C. (ed) Ahmet Acar Jeoloji Sempozyumu Bildiriler Kitabı, Adana, 255-267.
Türkiye Jeoloji Bülteni-Cover
  • ISSN: 1016-9164
  • Başlangıç: 1947
  • Yayıncı: TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası
Arşiv
Sayıdaki Diğer Makaleler

Doğu Toroslarda (Ulaş-Sivas) yeni bir Triyas bulgusu

Zeki Ünal Yümün, Ali Murat Kılıç

Çankırı Havzası batısında bulunan Koyunbaba fayının Koyunbaba-Hasayaz arasındaki karakteri hakkında mezoskobik ve mikroskopik gözlemler ve bunların bölgesel tektonik modeller üzerine etkisi

Zeynep Önal, Veysel Işık, Gürol Seyitoğlu

Yavca formasyonunun (Üst Kampaniyen-Maastrihtiyen) Mersin kuzeybatısındaki sedimantolojik özellikleri

Kemal ZORLU, Murat GÜL, Hayati KOÇ

Sızma (Konya) civa yataklarıyla ilişkili epitermal çözeltilere bağlı yankayaç alterasyonu

Bilgehan Yabgu Horasan, Sedat Temur

Yavca formasyonunun (Üst Kampaniyen-Maestrihtiyen) Mersin kuzeybatısındaki sedimantolojik özellikleri

Murat Gül, Hayati Koç, Kemal Zorlu

Çankırı havzası batısında bulunan Koyunbaba fayının Koyunbaba-Hasayaz arasındaki karakteri hakkında mezoskobik ve mikroskobik gözlemler ve bunların bölgesel tektonik modeller üzerine etkisi

Veysel IŞIK, Gürol SEYİTOĞLU, Zeynep ÖNAL