Haliç (İstanbul) Holosen dip çökellerinin bentik foraminifer faunası

Bu çalışmada, Haliç'te Yeni Galata Köprüsü inşaatı nedeni ile Eminönü ve Karaköy arasında yapılan iki adet deniz sondajından sağlanan 36 adet tortul örneği incelenmiş, bunun sonucunda, 31 familyaya ait 55 cins ile 88 tür ayırtlanmış ve adlandırılmıştır. Belirlenen egemen (dominant) cins ve türlere göre, her düzey için ortamsal yorumlamalara gidilmiş ve bölgenin Holosen'deki jeolojik evriminin açıklanmasına çalışılmıştır. İncelemede, Haliç çökelleri, ortamsal açıdan ve tabandan tavana doğru akarsu, deniz, acı su ve deniz olmak üzere dört seviyeye ayrılmıştır. Bunların yaşları, bulunan mollusk kavkılarının ESR (Electron Spin Rezonance) yöntemi ile tarihlendirilmesi sonucunda belirlenebilmiştir. Elde edilen tüm bulgularla, yaklaşık 8.000 yıl önce akarsu durumunda olan Halic'in tahminen 7.400 yıl önce Akdeniz sularının etkisine girdiği, bundan 1.400 yıl sonra ortamsal koşulların değişimi sebebi ile acı su ortamına ve en sonunda da (ortalama 5.700 yıl önce) bugünkü durumuna eriştiğini göstermektedir.

Benthic foraminifer fauna of Holocene sediments in Golden Horn (İstanbul)

Thirty - six sediment samples were gathered from two off - shore drills in the Golden Horn between Eminönü and Karaköy owing to the construction of a bridge 55 genera and 88 species belonging to 31 families were discriminated and named. Each sediment sample was environmentally interpreted according to dominant species, and the geological evolution of the area is explained during Holocene. Sediments of the Golden Horn, were divided into four main levels, according to environmental conditions, as of fluvial, marine, brackish water and again marine. The ages of these levels were found by dating of mollusc shells using the ESR (Electron Spin Resonance) technique. Evidence suggests the Golden Horn was a river 8.000 years ago, then it was invaded by tlie Mediterranean water about 7.400 years ago. About 1.400 years later it become brackish due to regional regression. About 5.700 years ago, it gained the present condition.

PDF

___

Anderson, J.B., 1975, Ecology and distribution of foraminife-ra in the Weddel Sea of Antarctica. Micropaleonto-logy, 21/1, 69 -96, 1-11.
Artüz, M. I. ve Korkmaz, K., 1977, Halic'in kirlenmesinde suhareketlerinin rolü. Haliç Sorunları ve Çözüm Yolla-rı Ulusal Sempozyumu Tebliğleri, 75 - 96.
Brooks, W.W., 1973, Distribution of recent foraminifera fromthe southern coast of Puerto Rico, Micropaleonto-logy, 19/4,385-416.
Cimerman, F. ve Langer, M.R., 1991, Mediterranean forami-nifera, 1 -119, 1-93.
Corliss, B.H., 1991, Morphology and microhabitat preferencesof benthic foraminifera from northwest AtlanticOcean, Marine Micropaleontology, 17,195 - 236.
Denne, R.A. ve Sen Gupta, B.K., 1991, Association of bath-yal foraminifers with water masses in the northwes-tern Gulf of Mexico, Marine Micropal. 17,173 - 193.
Derman, A.S., 1990, Genç çökellerin (Holosen) sedimentolo-jik özellikleri ve ortamsal yorumu, İstanbul BoğazıGüneyi ve Halic'in Geç Kuvaterner Dip Tortulları, 5-11 (Ed. Meriç).
Ergin, M., Ediger, V., Bodur, M.N., Okyar, M., 1990, İstanbulhalicinin güncel çökellerine genel bir bakış, TJ.K.Bülteni, 6, 20 - 25.
Göksu, H.Y., Özer, A.M., Çetin, O., 1990, Mollusk kavkıları-nın elektron spin rezonans (ESR) yöntemi ile tarih-lendirilmesi, İstanbul Boğazı güneyi ve Halic'in GeçKuvaterner (Holosen) Dip Tortulları, 99 - 105 (Ed.Meriç).
Hakyemez, Y., Karabıyıkoğlu, M. ve Okşan, 1., 1980, Kırın-tılı sığ deniz (kıyı lagün, gelgit düzlüğü ve kıta dü-zü) çökelleri, çökelme ortamları jeomorfolojisi. Çe-viri - derleme, Jeomorfoloji Derg. -özel sayı =/ bi-limsel yayınlar dizisi-1, Ankara.
Hottinger, L. Halicz, E. and Reiss, Z., 1993, Recent foramini-ferida from the Gulf of Aqaba Red Sea. SlovenskaAkademija Znanosti In Umetnosti Akademia ScientEt Artium Slovenica, 33, Ljubljana, 1 - 79, 1 - 230.
Inoue, Y., 1989, Northwest Pacific foraminifera as paleoenvi-ronmental indicators, Sci. Rep., Ins. Geosci., Univ.Tsukaba, Sec. B, 10, 57 -162, 18 - 33.
Kıratlı, N., 1992, Haliç (Geç Holosen) ve Karadeniz güncelçökellerine iki jeokimyasal yaklaşım. Doktora tezi,I.Ü. Deniz Bilimleri ve Coğrafya Enstitüsü, İstanbul,113-145.
Kıratlı, N. ve Algan, O., 1994, The interaction between orga-nic carbon and dissolved oxygen in the Sea of Mar-mara as an indication of environmental pollution.Int. Spec. Conference on Marine Disposal System, 9- 11, 311 - 318, Istanbul Turkey.
Loeblich, A.R. and Tappan, H., 1988, Foraminiferal generaand their classification, 2 vols. 1 - 970, pis, 1 - 847Van Nostrand Reinhold Company, New York.
Meriç, E.rSakınç, M. ve Eroskay, O., 1988, İstanbul Boğazı,ve Haliç çökellerinin evrim modeli. Mühendislik Je-olojisi Bült., 10, 10 - 14.
Meriç, E. ve Sakınç, M., 1990, Foraminifera, istanbul BoğazıGüneyi ve Halic'in Geç Kuvaterner (Holosen) DipTortulları, 13-41 (Ed. Meriç).
Meriç, E., Oktay, F.Y., Sakınç, M., Gülen, D., Ediger, V.Ş.,Meriç, N. ve Özdoğan, M., 1991, Kuşdili (Kadıköy- İstanbul) Kuvaterner'inin sedimenter jeolojisi vepaleoekolojisi. C.Ü. Müh. Fak. Derg., A, Yerbilimle-ri, 8, 83-91.
Murray, J.W., 1970, Foraminifers of the western approachesto the English Channel. Micropal., 16/4, 471 - 485.
Murray, J.W., 1971, An atlas of British recent foraminiferids.1 - 244, 1 :95, Heineman Educatinal Books, London.
Poagund, C.W. ve Tressler, R.C., 1981, Living foraminifers ofWest Flower Garden Bank, northernmost coral reefin the Gulf of Mexico. Micropal., 27/1, 31-70.
Reiss, Z. and Hottinger, L., 1984, The Gulf of Aqada - ecolo-gical micropaleontology. Ecological Studies, 50.Springer Verlag, 1 - 354, Berlin, Heidelbe
Ross, C.R. and Kenneth, J.P., 1983 - 1984, Late Quaternarypaleooceanography as recorded by benthonic fora-minifera in strait of Sicily sediments sequence. Mari-ne Micropal., 8, 315 - 336.
Sen Gupta, B.K., 1971, The benthonic foraminifera of the Tailof the Grand Bank. Micropal., 17/1, 69 - 98.
Sen Gupta, B.K., 1994, Taxonomy and bathymetric distributi-on of Holocene deep - sea benthic foraminifera inthe Indian Ocean and Red Sea. Micropal., 40 (4),351-367,1-6.
Sen Gupta, B.K. and Schafer, C.T., 1973, Holocene benthicforaminifera in leeward bays of St. Lucia, West Indi-es Micropal., 19/3, 341 - 365.
Sgarella, F. and Moncharmont - Zei, M., 1993, Benthic fora-minifera of the Gulf of Naples (Italy): Systematics and antoecology. Bolletino Delia Societa Paleontolo-gica Italiana, 32/2, 145 - 264,1 - 26.
Şamlı, A.C., 1995, Haliç güncel çökellerinin mikropaleontolo-jik incelemesi. Yük. lisans tezi, Î.Ü. Deniz Bilimlerive İşletmeciliği Enstitüsü, 1 - 69.
Yanko, V. and Troitskaya, T., 1987, Late Quaternary forami-nifers of the Black Sea. Academy of Science of theUSSR, Institute of Geology and Geophysics, 1 -103, 1 - 24.
Yanko, V., 1993, Stratigraphy and paleostratigraphy of themarine Pleistocene and Holocene deposits of the so-uthern seas of the USSR. Mem. Soc. Geol. Inst., 44,167-187.