Cemal TUNOĞLU, Gönül ATAY

6027

Çanakkale formasyonu'nun ostrakod faunasına bağlı kronostratigrafisi ve eskiortam yorumu (Kilitbahir/Eceabat/Çanakkale)

Bu çalışmada, yapılması planlanan Çanakkale Boğaz Köprüsü'nün ayaklarının yeralacağı Kilitbahir civarında gerçekleştirilmiş Çanakkale Formasyonu'nu kesen bir dizi sondajdan en derin üçüne ait ostrakod faunasının tanımlaması yapılmıştır. Genel olarak kumtaşı, kiltaşı ve marn çekellerinden derlenmiş toplam 111 adet örnek paleontolojik olarak incelenmiştir. Sistematik inceleme ve tanımlamalar sonucu 8 familyaya ait 10 cins ve 2'si yeni (Cyprideis dardanellesensis n. sp., Heterocypris kilitbahirensis n. sp.), toplam 27 ostrakod taksonu ayırtlanmıştır.İnceleme alanında orta-geç Pannoniyen yaşlarını veren bu ostrakod topluluğu spor-polen, gastropod ve chara fosilleriyle de deneştirilerek desteklenmiştir. Saptanan ostrakod topluluğu geçiş (sığ deniz, lagün) ortamını göstermektedir. Ostrakod türlerindeki baskınlık ve litolojik dağılımlar da göz önüne alındığında, ortamda genel olarak acısu (lagüner) zaman zaman da tatlısu ile denizel etkinin olduğu söylenebilir. Bu çalışmada saptanan ostrakod türlerin hemen hemen tamamı Paratetis biyoprovensine ait olduğundan, kronostratigrafik adlamada Paratetis katları kullanılmıştır.

Chronostratigraphy and paleoenvironmental interpretation of Çanakkale formation in based on the ostracoda fauna (Kilitbahir/Eceabat/Çanakkale)

In this study, ostracoda fauna of three deepest drilling samples (Çanankkale Formation), which have been derived from line drills, certified foot place of Çanakkale Bridge in Kilitbahir region has been determined. In these circum-stances, 111 samples from claystone, sandstone and marl sediments have been paleoniologically evaluated. As result of systematic investigations and determinations, 27 taxa belonging to 8 families, 10 genera have been determined. Two species are described new as Cyprideis dardanellesensis n. sp., Heterocypris kilitbahirensis n. sp.and the others 25 species have been known. These determined ostracoda assemblages clearly indicate the middle-late Pannonian ages. This age determination have been correlated and supported by using the other fossil group ( spor-polens, gastropods and chara). Ostrocoda fauna obtained in this study clearly reveals the transitional (shallow marine, lagoon, fresh water) environment. Due to dominance of ostracoda species and lithological properties of studied samples, it can be concluded that mainly brackish (lagoonal) occasionally fresh water and saline water (sea) affects were prevailed in the environment. In the chronostratigraphic nomenclature, stage names have been chosen from Paratethyan ones, as most of ostracoda species belongs to Paratethys bioprovince.
PDF

___

  • Atay, G., 2000, Çanakkale Köprüsü, Kilitbahir Sondaj Örneklerinin Ostrakod Faunası, Yük­sek Mühendislik Tezi, H.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, 107 s. (yayınlanmamış).
  • Atay, G. ve Tunoğlu, C, 2002, Kilitbahir Sondaj Örneklerinin (Eceabat/Çanakkale) Ostrakod Faunası ve Biyoprovensi, Yerbilimleri, 26, 119-144.
  • Bonaduce, G., Ciampo, G. and Masoli, M., 1975, Distribution of Ostracoda in the Adriatic Sea, pubbl. Staz. Zool., 40, 154 p.
  • Carbonnel, G., 1978, L'espece Cyprideis pannonica MEHES, 1908 (ostracoda) dans la Tethys au Messinien. (/Miocene). Docum. Lab. Geol. Fac. Sci., 72, 79-97.
  • Carbonnel, G. and Jiricek, R., 1977, Super Zones et datums a Ostracodes dans le Neogene de la Tethys (Bassin du Rhone et de la Paratethys. Newsl. Stratigraphy, 6(1), 23-29.
  • Elmas, A. ve Meriç, E., 1996, Geç Miyosen'den Günümüze Marmara-Akdeniz Bağlantısı ve Bunu Denetleyen Tektonizma, Türkiye Pet­rol Jeologları Derneği Bülteni, Cilt 8, Sayı 1, 113-129.
  • Erol, O., 1992, Çanakkale Yöresinin Jeomorfolo­jik ve Neotektonik Evrimi. Türkiye Petrol Jeologları Derneği Bülteni, 4/1, 147 - 165.
  • Freels, D., 1980, Limnische Ostracoden aus Jungter-tiar und Quaterder Turkei. Geol. Jahr. Reihe B, Heft39, 172 p.
  • Gökçen, S., L., 1967, Keşan Bölgesinde Eosen-Oli-gosen Sedimantasyonu, Güneybatı Türkiye Trakyası, Maden Tetkik ve Arama Dergisi, 69, 1-10.
  • Gökçen, S., L., 1971, Keşan Bölgesi Türbiditlerinde Sedimantasyon, Hacettepe Fen ve Mühendis­lik Bilgileri Dergisi, 1,(1) 26-40.
  • Gökçen, S., L., 1972, Keşan Bölgesi Kumtaşlarının Yapısal, Dokusal Özellikleri ve Bölgenin Sedimanter Fasiyesleri, Hacettepe Fen ve Mühendislik Bilgileri Dergisi, 2, 1, 50-65.
  • Gökçen, N., 1979, Denizli - Muğla Çevresi Neo-jen İstifinin Ostrakod Biyostratigrafisi ve Paleontolojisi. Doçentlik Tezi., Hacettepe Üniversitesi, 178 s. (yayınlanmamış).
  • Holmes, A., W., 1961, A stratigraphic review of Threce: TPAO Rapor Arşiv No:368. (Yayınlanmamış).
  • Krstic, N. 1968, Ostracodes Des Couches Conge-riennes: 1. Cyprideis I, Bulletin du Museum d'Histoire Naturelle, 107-151.
  • Moore, R. C, 1961, Treatise on Invertebrata Pale­ontology, Part: Q, Arthropoda 3, Crustacea, ostracoda, Geol. Soc. America and Univ. Kansas, 442 p.
  • Morkhoven, F. P. C. M. Van, 1962, Post-Paleozoic Ostracoda, Their Morphology, Taxonomy and Economic use, General Elsevieer Publ. Comp., I, 124 p.
  • Okay, İ. A., Siyako, M. ve Burkan, K. A., 1990, Biga Yarımadasının Jeolojisi ve Tektonik Evrimi, Türkiye Petrol Jeologları Derneği Bülteni, c: 2/1,83-121.
  • Saner, S., 1985, Saros Körfezi Dolayının Çökelme İstifleri ve Tektonik Yerleşimi, Kuzeydoğu Ege Denizi, Türkiye Jeoloji Kurumu Bülte­ni; 28/l, 1-10.
  • Siyako, M., Burkan, K. A. ve Okay, A. İ., 1989, Biga ve Gelibolu Yarımadası'nın Tersiyer Jeolojisi ve Hidrokarbon Olanakları, Türkiye Petrol Jeologları Derneği Bülteni, e: 1/3, 183-199.
  • Sönmez-Gökçen, N., 1964, Notice sur le novvel age determine par les Ostracodes de la şerre a Congeria du Neogene des environs de Çatal­ca (Thrace), MTA Dergisi, 63, 47-58.
  • Sönmez-Gökçen, N., 1973, Etude Paleontolowgique (Ostracodes) et Stratigraphique de nive aux du Paleogene du subest dela Thrace, Publ. D'Etud. Rech. Min., 147, 12 s.
  • Sümengen, M., Terlemez, L, Şentürk, K., Kara­köse, C, Erkan, E., N., Ünay, E.,Gürbüz, M., ve Atalay, Z., 1987, Gelibolu Yarımadası ve Güneybatı Trakya Tersiyer Havzası'nın Stratigrafisi, Sedimatolojisi ve Tektoniği, MTA Rapor No: 8128 (yayınlanmamış).
  • Şafak, Ü., 1999, Recent Ostracoda Essamblages of the Gökçeada-Bozcaada-Çanakkale Region, Yerbilimleri, 149-172.
  • Şentürk, K. ve Karaköse, C, 1987, Çanakkale Boğazı ve Dolayının Jeolojisi, MTA Rapor No:9333. (yayınlanmamış).
  • Taner, G., 1977, Gelibolu Yarımadası Neojen Formasyonları ile Baküniyen Molluska Faunasının İncelemesi, Doçentlik Tezi, A. Ü. Fen Fak., 66 s. (yayınlanmamış).
  • Taner, G., 1981, Gelibolu Yarımadası'nm Denizel Kuvaterner Molluskaları, Die meerequatare mollusken der Halbinsel-Gelibolu, Jeomor­foloji Dergisi, 10, 71-116.
  • Taner, G., 1983, Hamzaköy Formasyonu'nun Çavda (Baküniyen) Bivalvleri, Gelibolu Yarımadası, Türkiye Jeoloji Kurumu Bülteni, 26, 59 - 64.
  • Taner, G., 1994, Mollusk kavkılarında 5016/5018 izotopu araştırma metodu ile Çanakkale Boğazı'nın Romaniyen-Baküniyen çağma ait paleosıcaklık bulguları, 47. Türkiye Jeoloji Kurumu Bildiri Özleri, 12, 13.
  • Tekkaya, İ., 1973, Çanakkale güneydoğusundaki Bayraktepe omurgalı faunası hakkında ön bildiri, MTA Dergisi, 81, s: 191-194.
  • Temek, Z., 1949, Geological Study of Region Keşan - Korudağ, İÜFF Doktora Tezi., 79 s. (yayınlanmamış).
  • Tunoğlu, C. ve Ünal, A., 2001a, Biyostratigraphy and chronostratigraphy of Pannonian-Pon-tian Sequence of Gelibolu Paninsula, NW Turkey, Geological Bulletin of Turkey, 44, 1, 15-25.
  • Tunoğlu, C. ve Ünal, A., 2001b, Pannonian-Pon-tian ostracoda fauna of Gelibolu Neogene Basin (NW Turkey), Yerbilimleri, 23, 167-187.
  • Ünal, A., 1996, Gelibolu Yarımadası Neojen Os-trakod Biyostratigrafisi, Yüksek Mühend­islik Tezi, H.Ü. Fen Bilimleri Enst, 160 s. (yayınlanmamış).
Türkiye Jeoloji Bülteni-Cover
  • ISSN: 1016-9164
  • Başlangıç: 1947
  • Yayıncı: TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası
Arşiv
Sayıdaki Diğer Makaleler

İskenderun Körfezi Güncel Foraminiferlerinde Gözlenen Jeokimyasal Anomaliler

Hüseyin YALÇIN, Engin MERİÇ, Niyazi AVŞAR, Ömer BOZKAYA, İpek F. BARUT

Kuzey Menderes Masifinde Simav Makaslama Zonunun Mikro-tektonik Özellikleri, Batı Anadolu, Türkiye

Veysel IŞIK

Çanakkale formasyonu'nun ostrakod faunasına bağlı kronostratigrafisi ve eskiortam yorumu (Kilitbahir/Eceabat/Çanakkale)

Cemal TUNOĞLU, Gönül ATAY

Batı Karadeniz Bölgesi'nde Potansiyel Taşkın Alanlarının Belirlenmesine Yönelik Bir Çalışma

Neslihan TEMİZ, Hüsnü AKSOY, Murat ERCANOĞLU

Batı Karadeniz Bölgesi'nde potansiyel taşkın alanlarının belirlenmesine yönelik bir çalışma

Murat ERCANOĞLU, Hüsnü AKSOY, Neslihan TEMİZ

Çanakkale Formasyonu'nun Ostrakod Faunasına Bağlı Kronostratigrafisi ve Eskiortam Yorumu (Kilitbahir/ Eceabat/Çanakkale)

Gönül Atay, Cemal Tunoğlu