Sanal (Kripto) Para Birimlerinin İslam Hukuku Açısından Değerlendirilmesi

Finansal Teknolojiler son yıllarda dünyada sayı ve nicelik açısından süratli bir şekilde kullanılmaya başlanmıştır. Finansal teknolojilerin de en çok tartışılan konuşulanı ise şifreli blok zincir data konstrüksiyonu dahilinde değerlendirilen sanal para birimleridir. Bu çalışmamızda sanal para birimlerinin data enfrastrüktürünü meydana getiren blockhain sistemini ve bu kripto para elemanlarını İslam hukuku temel prensiplerini merkeze alarak incelemek istiyoruz. Sanal para birimleri masaüstü, laptop bilgisayarlarda ve akıllı telefonlarda var olan verilerle elektronik şekilde kaydedildiği için istihsal ve güvenilirlikleri hususunda ikirciklikler meydana gelmektedir. Fakat sanal paraların kapsayıcı bir düzenleme ile şüpheleri bertaraf edecek gerekli altyapıları hazırlamaları halinde bu konu ile alakalı konuşulan ve tartışılan hususlar değişecek midir? Buradan hareketle, bu sistem içinde yer alan muhataraları olumsuz meşru olmayan risk içerisinde değerlendirebilir miyiz? Bu ve benzeri problemlerin, İslam hukuku temel prensipleri bağlamında değerlendirilmeye ve incelenmeye muhtaçtır. Bunun için biz de bu konuyu incelemeyi kararlaştırdık.

Anahtar Kelimeler:

Fintech, Sanal Para, Blok zincir, Finansal Teknoloji, Kripto Para

Evaluation of Crypto Currencies in terms of Islamic Law

Financial Technologies have started to be used rapidly in the world in terms of number and quantity in recent years. The most discussed topic in financial technologies is virtual currencies, which are evaluated within the encrypted block chain data construction. In this study, we want to examine the blockchain system that creates the data infrastructure of virtual currencies and these crypto money elements by focusing on the basic principles of Islamic law. Since virtual currencies are recorded electronically with the data available on desktop, laptop computers and smart phones, there are ambiguities about their production and reliability. But if virtual currencies prepare the necessary infrastructures to eliminate doubts with an inclusive regulation, will the issues that discussed on this subject change? From this point of view, can we evaluate the risks in this system as a negative illegitimate risk? These and similar problems need to be evaluated and examined in the context of the basic principles of Islamic law. For this reason, we decided to examine this issue.

Keywords:

Islamic Law, Crypto Money, Blockhain, Financial Technology.,

PDF

___

Akdiş, Ekrem. Para Banka ve Finansal Sistem, Detay Yayıncılık, Ankara 2011.
Akiz, Emre Hakan. Kripto Paranın Vergilendirilmesi, Muhasebeleştirilmesi ve Denetimi. İstanbul Ticaret Üniversitesi Dış ticaret Enstitüsü Tartışma Metinleri, WPS NO/ 224/2019-06.
Aksoy, Ömer Cem. Türkiye’de Çek Takası Ve Çek Takası Verileri Işığında Çek Kullanımının İncelenmesi. Uzmanlık Yeterlik Tezi, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Ödeme Sistemleri Genel Müdürlüğü Ankara, Haziran 2016.
Akyıldız, Ali. “Para”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 2007, 34/163-166. İstanbul: TDV Yayınları, 2007.
Algül- Sarhıl, Adnan-Ahmad, Gümüşhane Üniv. İlahiyat Fakültesi Dergisi 2019, 8, cilt:8, sayı: 16, sayfa: 295-319.
Alkış, Alpaslan. İslam Hukuku Açısından Bitcoin Ve Kripto Para. KSÜ İİBF Dergisi.
Alkış, Alpaslan. Para Olabilme Yönüyle İslam Hukuku Açısından Kripto Para İslami Finans ve Finansal Teknolojiler (Fintech) Blokzincir-Akıllı Sözleşmeler-Kripto Paralar. Konya: Necmettin Erbakan Üniversitesi Yayınları: 47, 2020, 177-198.
Aren, Sadün. İstihdam, Para ve İktisadi Politika. Ankara: Bilgi Yayınları, 1968.
Bakırtaş-Ustaömer, Tahsin-Kübra, Türkiye’nin Bankacılık Sektöründe Dijitalleşme Olgusu, Ekonomi, İşletme ve Yönetim Dergisi, Cilt/Vol:3, Sayı/Issue1, 2019, S 1-24.
Başoğlu, Tuncay. “Ta‘zîr”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, 40/198-202. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 2011. Bayındır, Servet. Erişim 06.09.2021. http://www.fetva.net/alisveris/bitcoin-vs-gibi-dijital-paralari-alip-satmanin-hukmu-nedir.html.
Çarkacıoğlu, Abdurrahman. Kripto-ParaBitcoin. Erişim 08.04.2019. http://www.spk.gov.tr/SiteApps/Yayin/YayinGoster/1130
Çavuşoğlu, Cenk. Elektronik Paranın Gelişimi Ve Merkez Bankası Bilançosu İle Para Politikası Uygulamaları Üzerine Etkisi. Uzmanlık Yeterlik Tezi, Ankara: Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Muhasebe Genel Müdürlüğü, 2015.
Çelik, S. and Mangır, F., Digitalization of the Banking Sector and Performing Analysis in the World And Turkey. Cyberpolitik Journal. 5, 10 (Dec. 2020), 260-282.
Çetinkaya, Şahin. Kripto Paraların Gelişimi ve Para Piyasalarındaki Yerinin Swot Analizi İle İncelenmesi. Uluslararası Ekonomi ve Siyaset Bilimleri Araştırmaları Dergisi, C:2 S:5 Yıl: 2-2018, 11-21.
Doğan, Hasan. İslam Hukuku Açısından Kripto Paralar Ve Blockchain Şifreleme Teknolojisi, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, c.26, s.2, 2018.
Gonnard, Rene, Suvla, R- ş. . “Paranın Fonksiyonları”. Journal of İstanbul University Law Faculty 4/14 (Eylül 2011): 346-360.
Gözübenli, Beşir.“Semen”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 36/465-467İstanbul: TDV Yayınları, 2009.
Güney, Necmeddin. “İslam Hukukunda Para Kavramına Genel Bir Bakış”. İslami Finans Ve Finansal Teknolojiler (Fintech) Blokzincir-Akıllı Sözleşmeler-Kripto Paralar. 1-19, Konya: Necmettin Erbakan Üniversitesi Yayınları: 47, 2020.
Gürkan Yay, Gülsün. Para ve Finans Teori Politika. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2012.
Fidan, Murat. Dünden Bugüne Paranın Tarihi ve Türkiye’de Kağıt Para Kullanımı, Sosyal Bilimler Dergisi c. 9- sayı 18 2019, 9 (18): 141-162.
İbn Abidîn, Muhammed Emîn b. Ömer b. Abdilazîz el-Hüseynî ed-Dımaşki. Reddü’l-muhtâr ale’d-Dürri’l-muhtâr. I-VIII, Beyrut:1421/2000.
___________. Tenbihü’r-rukûd. (Resail içiinde) Âlemü’l-Kütüb, yy: ts.
Karafî, Ebû'l-Abbâs Şihâbüddîn Ahmed b. İdrîs b. Abdirrahmân el-Mısrî, el-Furuk, yy: ts.
Kaya, Süleyman, Kripto Para Birimleri Ve Fıkhi Açıdan Değerlendirilmesi, Erişim 04.07.2021. https://islamiktisadi.net/2018/01/23/kripto-para-birimleri-fikhi-acidan-degerlendirilmesi/
Keleş, Ali. İslam’a Göre Para Kavramı (Tarihi, Tanımı ve Fonksiyonları). Bursa: Uludağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 1998. Kesebir- Günceler, Murat-Bülent. Kripto Para Birimlerinin Parlak Geleceği. Iğdır Üniv Sos Bil Der Sayı/No:17, Ocak 2019, Makale 605-625.
Kızılkaya, Ertuğrul. Para Teorisi ve Para Politikası, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Açık ve Uzaktan Eğitim Fakültesi Yayınları, ts. Kocamanoğlu, Sururi. Bankacılık Ansiklopedisi. Ankara: Türkiye İş Bankası Yayınları, 1983.
Orhan-Erdoğan, Osman-Z. Seyfettin. Para Politikası, 4.Baskı, Ankara: Özkan Matbaacılık, 2007.
Orman, Sabri, “Modern İktisat Literatüründe Para Kredi ve Faiz”, Para Faiz ve İslam, İstanbul: Çınar Matbaası, 2015.
Özbilen, Şevki. Para’nın Kitabı. Ankara: Gazi Kitabevi, 2011.
Özden, Fatih. Fıkhi Açıdan Para Sistemi-Bitcoin Örneği-. İstanbul: İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2019.
Öztürk-Koç, Nurettin-Asuman, “Elektronik Para, Diğer Para Türleriyle Karşılaştırılması ve Olası Etkileri”, SÜ İİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, XI, 2013.
Özyurt, Hasan. Para Teori ve Politikası. Trabzon: Derya Kitabevi, 2003.
Parasız, İlker. Para, Banka ve Finansal Piyasalar, Gözden Geçirilmiş 8.Baskı, Bursa: Ezgi Kitabevi, 2005.
Samar- Şimşek Mahmut-Murat. İslami Finans Açısından Blokzincir Teknolojisi. İslami Finans Ve Finansal Teknolojiler (Fintech) Blokzincir-Akıllı Sözleşmeler-Kripto Paralar. Konya: Necmettin Erbakan Üniversitesi Yayınları, 2020.
Serahsî, Ebu Bekir Muhammed b. Ebi Sehl. el-Mebsut. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1983.
Turan, Melih, Diyanet, Bitcoin’e Zekât Düşer mi?, Erişim 08.04.2019. http://islamiktisadi.net/index.php/2017/06/16/bitcoine-zekat-duser-mi/
______________, Diyanet, kriptoparalar ve fırsatlar. Erişim 08.04.2019. http://islamiktisadi.net/index.php/2017.12.05/diyanet-kriptoparalar firsatlar/
Üzer, Betül. Sanal Para Birimleri. Uzmanlık Yeterlik Tezi, Ankara: Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Ödeme Sistemleri Genel Müdürlüğü 2017.
https://kriptokoin.com/diyanet-islerinden-bitcoin-ethereum-yorumu/ Erişim 09.04.2019.
Diyanet İşleri Başkanlığı, Din İşleri Yüksek Kurulu. Erişim 09.04.2019. https://kurul.diyanet.gov.tr/Duyuru-Detay/Duyurular/596/din-isleri-yuksek-kurulu--dijital-kripto-paralarin--kullaniminin-dini-hukmunu-acikladi.
http://www.aliqtisadi.ps/article/54276/(12.04.2019)
w.dar-alifta.org/ar/ViewFatwa.aspx?sec=fatwa&ID=14139(12.04.2019)
TDK, Türk Dil Kurumu. “Kısaltmalar Dizini”. Erişim 08.04.2019. http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.5cab0e37b763e5.56046781.