Türkiye'nin Batı Akdeniz Bölgesi'nde Akdeniz orman bahçıvanı Tomicus destruens (Wollaston, 1865)'in yayılışı ve biyolojisi
Batı Akdeniz Bölgesi Pinus brutia Tenore, 1811 ormanlarında Tomicus destruens (Wollaston, 1865) (Coleoptera: Curculionidae, Scolytinae) zararı nedeniyle kuruyan ağaç sayısı son yıllarda artış göstermektedir. Bununla birlikte böceğin yayılışı ve biyolojisi ile ilgili çalışmalar sınırlıdır. Bu nedenle, T. destruens’in biyolojisi ve yayılışını tespit etmek amacıyla ele alınan bu çalışma, 2006–2008 yılları arasında Batı Akdeniz Bölgesi Pinus brutia Tenore, 1811 (Kızılçam) ve Pinus nigra Arnold, 1785 (Karaçam) ormanlarında yürütülmüştür. Böceğin biyolojisini ve uçma zamanını belirlemek için yükselti farklılıkları da göz önünde bulundurularak 4 farklı deneme sahasında tuzak odunları ve feromon tuzakları kullanılarak gözlemler yapılmıştır. Buna ilave olarak bölge genelinde sörvey çalışmaları gerçekleştirilmiştir. Antalya, Isparta, Burdur, Afyonkarahisar ve Muğla ormanlarında kızılçam ve karaçam böceğin konukçuları olarak tespit edilmiştir. T. destruens’in biyolojisinde yükseltiye bağlı olarak belirgin farklılıklar gözlenmiştir. Batı Akdeniz Bölgesi’nde T. destruens’in yılda bir generasyona sahip olduğu, uçma zamanının alçak yükseltilerde kasım, daha yüksek yükseltilerde şubat aylarında olduğu belirlenmiştir. Böceğin, özellikle kızılçam ağaçlandırma alanlarında, ağaçların gövde ve sürgünlerinde verdiği zararla öneminin artmakta olduğu görülmüştür.
Anahtar Kelimeler:
Tomicus destruens, Pinus brutia, Pinus nigra, biyoloji, Batı Akdeniz Bölgesi, Türkiye
Distribution and biology of the Mediterranean Pine Shoot Beetle Tomicus destruens (Wollaston, 1865) in the Western Mediterranean region of Turkey
The number of drying trees in Pinus brutia Tenore, 1811 forests in Western Mediterranean Region of Turkey has increased in recent years due to Tomicus destruens (Wollaston, 1865) (Coleoptera: Curculionidae, Scolytinae) damage. However, there have been a limited number of studies on the distribution, biology and damage of the beetle. The purpose of this study was to determine its biology, distribution and damage and it was carried out in Pinus brutia and Pinus nigra forests of the Western Mediterranean Region between 2006 and 2008. Observations to determine the biology and flight period of the beetle were carried out by using trap logs and pheromone traps at different elevations. In addition, survey studies were conducted throughout the region to determine Tomicus destruens distribution. P. brutia and P. nigra were determined as host plants of the beetle in Antalya, Isparta, Burdur, Afyonkarahisar and Muğla forests. Clear differences were observed concerning the biology of T. destruens at different elevations. It had only one generation per year but the flight period varied between november at lower elevations and february at higher elevations. Evidence of the increased importance of this pest can be seen in damage to the trunks and shoots of trees, especially in P. brutia plantation areas
Keywords:
Tomicus destruens, Pinus brutia, Pinus nigra, biology, Western Mediterranean Region, Turkey,
___
- Chakali, G., 2005. L’Hylesine des Pins, Tomicus destruens Wollaston 1865 (Coleoptera- Scolytidae) en Zone Semi-Aride (Algerie). Silva Lusitana, 13 (1): 113–124.
- Ciesla, M., 2004. Forests and forest protection in Cyprus. The Forestry Chronicle, 80 (1): 107–113.
- Faccoli, M., A. Piscedda, P. Salvato, M. Simonato, L. Masutti & A. Battisti, 2005 a. Genetic structure and phylogeography of pine shoot beetle populations (Tomicus destruens and T. piniperda, Coleoptera: Scolytidae) in Italy. Annals of Forest Science, 62: 361–368.
- Faccoli M., A. Battisti & L. Masutti, 2005 b. Phenology of Tomicus destruens (Wollaston) in northern Italian pine stands. Proceedings of the international symposium: Entomological research in Mediterranean forest ecosystems, (6-11 May 2002, Rabat, Morocco), 185-193 pp.
- Faccoli, M., 2006. Morphological separation of Tomicus piniperda and T. destruens (Coleoptera: Curculionidae: Scolytinae): new and old characters. European Journal of Entomology, 103: 433-442.
- Gallego, D. & J. Galián, 2001. The internal transcribed scapers (ITS1 and ITS2) of the rDNA differentiates the bark beetle forest pests Tomicus destruens and T. piniperda. Insect Molecular Biology, 10 (5): 415–420.
- Gallego, D., F. Canovas, M. A. Esteve & J. Galián, 2004. Descriptive biogeography of Tomicus (Coleoptera: Scolytidae) species in Spain. Journal of Biogeography, 31: 2011-2024.
- Horn, A., R. M. Morabito, F. Lieutier & C. Kerdelhue, 2006. Phylogeographic structure and past history of the circum-Mediterranean species Tomicus destruens Woll. (Coleoptera: Scolytinae). Molecular Ecology, 15: 1603–1615.
- Kerdelhue, C., G. Roux-Morabito, J. Forichon, J. M. Michel, A. Robert & F. Lieutier, 2002. Population genetic structure of Tomicus piniperda L. (Curculionidae: Scolytinae) on different pine species and validation of T. destruens (Woll.). Molecular Ecology, 11: 483-494.
- Kohlmayr, B., M. Riegler, R. Wegensteiner & C. Stauffer, 2002. Morphological and genetic identification of three pine pests of the genus Tomicus (Coleoptera, Scolytidae) in Europe. Agriculture and Forest Entomology, 4: 151–157.
- Lekander, B., 1971. On Blastophagus destruens Woll. & a description of its larva (Col. Scolytidae). Entomologisk Tidskrift, 92: 271–276.
- Nanni, C. & R. Tiberi, 1997. Tomicus destruens (Wollaston): Biology and behaviour in Central Italy. Proceedings of Integrating cultural tactics into the management of bark beetle and reforestation pests. USDA Forest Service General Technical Report NE–236, 131–134 pp.
- Peverieri, G. S. & M. Faggi, 2005. Determination of age in larvae of Tomicus destruens (Wollaston, 1865) (Coleoptera: Scolytidae) based on head capsule width. REDIA, LXXXVIII: 115-117.
- Peverieri, G. S., M. Faggi, L. Marziali & R. Tiberi, 2008. Life cycle of Tomicus destruens in a pine forest of Central Italy. Bulletin of Insectology, 61 (2): 337-342.
- Pfeffer, A., 1995. Zentral und westpaläarktische Borken und Kernkäfer. Naturhistorisches Museum, Basel, 310 pp.
- Sarıkaya, O. & M. Avcı, 2007. Türkiye kızılçam ormanları zararlı faunasından Akdeniz orman bahçıvanı Tomicus destruens (Woll., 1865) (Col.: Scolytidae). Orman ve Av, 4: 31-34.
- Schedl, K. E., 1932. Scolytidae, Platypodidae. In Winkler A. (ed.): Catalogus Regionis Palaearcticae. Wien, 1632–1647 pp.
- Schedl, K. E., 1946. Bestimmungstabellen der palaearktischen Borkenkafer, II – Die Gattung Blastophagus Eichh. Zentralblatt für das Gesamtgebiet der Entomologie, 1: 50-58.
- Selmi, E., 1998. Türkiye Kabuk Böcekleri ve Savaşı, İ.Ü. Yayın No: 4042, Fen Bilimleri Enstitüsü Yayın No: 11, p. 196, İstanbul.
- Vasconcelos, T., N. Nazare, M. Branco, C. Kerdelhue, D. Sauvard & F. Lieutier, 2003. Host Preference of Tomicus piniperda and Tomicus destruens for Three Pine species. proceedings of IUFRO Kanazawa 2003 “Forest Insect Population Dynamics and Host Influences (14-19 September 2003, Kanazawa, Japan, 19–21 pp.
- Vasconcelos, T., A. Horn, F. Lieutier, M. Brancot & C. Kerdelhue, 2006. Distribution and population genetic structure of the Mediterranean pine shoot beetle Tomicus destruens in the Iberian Peninsula and Southern France. Agricultural and Forest Entomology, 8: 103–111.
- Wollaston, T. V., 1865. Coleoptera Atlantidum, Being an Enumeration of the Coleopterous Insects of Madeiran, Salvages and Canaries. Voorst, London, 526 pp.
- ISSN: 1010-6960
- Başlangıç: 1977
- Yayıncı: Galip KAŞKAVALCI
Sayıdaki Diğer Makaleler
Gholamhossein MORAVVEJ, Mohammad HASSANZADEH-KHAYYAT, Salehe ABBAR
Sakine Serap AVGIN, Daniel PRUNIER
Oğuzhan SARIKAYA, Mustafa AVCI
Mohammad KHAYYAT HASSANZADEH, Salehe ABBAR, Gholamhossein MORAVVEJ
Gülay KAÇAR, Erol YILDIRIM, M. Rifat ULUSOY
Oğuzhan SARIKAYA, Mustafa AVCI
Özgür IŞITAN VARER, Eylem GÜNDÜZ AKMAN, Adem GÜLEL
Orta Anadolu Bölgesi buğday tarlalarındaki bazı ekin zararlıları ve parazitoitlerinin saptanması
E. Mahir KORKMAZ, Sevda Hastaoğlu ÖRGEN, Lütfiye GENCER, Selma ÜLGENTÜRK, Hasan H. BAŞIBÜYÜK