Mahmood Reza NIKBAKHTZADEH, Ala'a Saeidi & Mansoureh SHAEGHI

Malaria vektörü Anopheles stephensi yaşının potansiyel kutikular hidrokarbon biyolojik işaretleyiciler ile tespiti

Bu çalışmada, dişi Anopheles stephensi mysorensis Liston, 1901 (Diptera: Culicidae)’in yaşına bağlı olarak kutikular hidrokarbonlarında (CHCs) ve Plasmodiumsporozoites taşımasında herhangi bir önemli farklılığın olup olmadığı amaçlamıştır. Kantitatif GC-MS analizleri ile bazı CHCslardaki değişimin Anopheles stephensi dişilerinin değişik yaş gruplarının ayrımında bir kriter olarak kullanılabilecekleri saptanmıştır. CHC kütlesinin analizi ile, 2 ve 10 gün yaşlı dişilerin (d2& d10) alıkonma süresi (RTs) 7.38 ve 27.4 (n-C25) de; 10 ve 21 gün yaşlı dişilerde (d10 & d21) RT 39.6 (n-C32) da; ve 2 ve 21 gün yaşlı dişilerde (d2 & d21) RTs 6.7 (n-C12) ve 26.2 (n-C24) de istatistiksel olarak yaş grupları arasında farklılık olduğu ortaya konulmuştur. On gün yaşlı dişilerin (d10) bulunduğu grubun, d2 yaşlıların bulunduğu gruptan RT 30.7 (3MeC28) de verdiği CHC piki ile ayrılması mümkün olmuştur ki aynı sürede iki gün yaşlıların olduğu grupta sadece hafif bir pik oluşumu saptanmıştır. On gün yaşlı dişilerin d21 yaşlı dişilerden ayrımı da RT 30.6 (4-MeC28) daki hafif bir pik ile mümkün olurken ileriki yaş gruplarında daha kuvvetli pikler görülmüştür. Sonuç olarak d21 yaşlı dişilerin d2 yaşlı dişilerden 4-MeC28 ve 3-MeC28 (RTs30.6 ve 30.7) ile kolaylıkla ayrılabilecekleri belirlenmiştir. 3-MeC28’nin potansiyel tehlikeli yaşa (PDA) ulaşmış ve Plasmodiumsporozoites etmenini taşıyabilecek duruma gelmiş dişilere özel olduğu düşünülmektedir. Böcek üretim koşullarımızda d10 ve d21 gruplarının kesinlikle PDA ya geçtikleri ve her hangi bir hastalık taşıyıcısı ile beslenmesi durumunda hastalık bulaştırabilir duruma geçebilecekleri saptanmıştır

Anahtar Kelimeler:

Anopheles, Culicidae, kutikular hidrokarbon, tehlikeli yaş, yaş tahmini

Potential cuticular hydrocarbon biomarkers to estimate the age of the malaria vector, Anopheles stephensi

Keywords:

-,

PDF

___

Anyanwu, G. I., D. H. Davies, D. H. Molyneux, A. Phillips, & P. J. Milligan, 1993. Cuticular-hydrocarbon discrimination/variation among strain of mosquito, Anopheles (Cellia) stephensi liston. Annals of Tropical Medicine and Parasitology, 87: 269-275.
Anyanwu, G. I., D. H. Molyneux, & A. Phillips, 2000. Variation in cuticular hydrocarbons among strains of Anopheles gambiae sensu stricto by analysis cuticular hydrocarbons using gas liquid chromatography of larvae. Memórias do Instituto Oswaldo Cruz, 95: 295-300.
Anyanwu, G. I., D. H. Davies, D. H. Molyneux & A. Priestman, 2001. Cuticular-hydrocarbon discrimination between Anopheles gambiae s.s and An. arabiensis larval karyotypes Annals of Tropical Medicine and Parasitology, 95: 843-852.
Basseri, H. R., N. Safari, S. H. Mousakazemi & K. Akbarzadeh, 2004. Comparison of midgut hemagglutination activity in three different geographical populations of An. stephensi. Iranian Journal of Public Health, 33: 60-67.
Basseri, H. A., S. Doosti, K. Akbarzadeh, M. Nateghpour, M. M. A. Whitten & H. Ladoni, 2008. Competency of Anopheles stephensi mysorensis strain for Plasmodium vivax and the role of inhibitory carbohydrates to block its sporogonic cycle. Malaria Journal, 7: DOI: 10.1186/1475-2875-7-131.
Blomquist, G. J., D. R. Nelson & M. Renobales, 1987. Chemistry, biochemistry and physiology of insects’ cuticular lipids. Archives of Insect Biochemistry and Physiology, 6: 227-265.
Brei, B., J. D. Edman, B. Gerade & J. M. Clark, 2004. Relative abundance of two cuticular hydrocarbons indicates whether a mosquito is old enough to transmit malaria parasites. Journal of Medical Entomology, 41: 807-809.
Carlson, D. A. & M. W. Service, 1979. Differentiation between species of the Anopheles gambiae Giles complex (Diptera: Culicidae) by analysis of cuticular hydrocarbons. Annals of Tropical Medicine and Parasitology, 73: 589-592.
Carlson, D. A. & M. W. Service, 1980. Identification of mosquitoes of Anopheles gambiae species complex A and B by analysis of cuticular compoundes. Science, 207: 1089-1091.
Chapman, R. F., 1998. The Insects: Structure and Function. Cambridge University Press, Cambridge, 771 pp.
Chen, C. S., M. S. Mulla, R. B. March & J. D. Chaney, 1990. Cuticular hydrocarbon patterns in Culex quinquefasciatus as influenced by age, sex and geography. Bulletin of the Society for Vector Ecology, 15: 129-139.
Clements, A. N. & G. D. Paterson, 1981. The analysis of mortality and survival rates in wild populations of mosquitoes. Journal of Applied Ecology, 18: 373-399.
Dawes, E. J., E. S. Churcher, S. Zhuang, R. E. Sinden & M. G. Basáñez, 2009. Anopheles mortality is both age- and Plasmodium-density dependent: implications for malaria transmission. Malaria Journal, 8: doi: 10.1186/1475- 2875-8-228.
Desena, M. L., J. D. Edman, J. M. Clark, S. B. Symington & T. W. Scott, 1999. Aedes aegypti (Diptera: Culicidae) Age determination by cuticular hydrocarbon analysis of female legs. Journal of Medical Entomology, 36: 824-30.
Detinova, T.S., 1962. Age-Grouping Methods in Diptera of Medical Importance. WHO, Geneva, 216 pp.
Dye, C., 1992. The analysis of parasite transmission by bloodsucking insects. Annual Review of Entomology, 37: 1-19.
Faghih, M., 1969. Malarialogy and Malaria Eradication. Tehran University Press, Tehran, 726 pp. (in Persian).
Garrett-Jones, C., 1964. Prognosis for interruption of malaria transmission through assessment of the mosquito's vectorial capacity. Nature, 204: 1173-1175.
Gillies, M. T., 1956. A new character for the recognition of nulliparous females of Anopheles gambiae. Bull WHO, 15: 451–459.
Howard, W. R. & G. J. Blomquist, 2005. Ecological, behavioral and biochemical aspects of insect hydrocarbons. Annual Review of Entomology, 50: 371-93.
Hugo, L. E., B. H. Kay, G. K. Eaglesham, N. Holling & P. A. Ryan, 2006. Investigation of cuticular hydrocarbons for determining the age and survivorship of Australasian mosquitoes. American Journal of Tropical Medicine and Hygiene, 74: 462-474.
Knell, A. J., 1991. Malaria. Oxford University Press, London, 92 pp.
Krugher, E. L. & C. D. Pappas, 1993. Geographic variation of cuticular hydrocarbons among fourteen populations of Aedes albopictus (Diptera: Culicidae). Journal of Medical Entomology, 30: 544-548.
Manouchehri, A. V., E. Javadian, N. Eshghy & M. Motabar, 1976. Ecology of Anopheles stephensi Liston in southern Iran. Tropical and Geographical Medicine, 28: 228-232.
Manouchehri, A. V., M. Zaim & A. M. Emadi, 1992. A review of malaria in Iran (1975-90). Journal of the American Mosquito Control Association, 8: 381-385.
McDonald, G., 1957. The Epidemiology and Control of Malaria. Oxford University Press, London, 201 pp.
Montooth, K. L. & A. G. Gibbs, 2003. Cuticular pheromones and water balance in the house fly Musca domestica. Comp Biochem Physiol A: Molecular and Integrative Physiology, 135: 457-465.
Motabar, M., 1972. Malaria and its Control. Tehran University Press, Tehran, 97 pp. (in Persian).
Nasirian, H. & H. Ladonni, 2006. Artificial blood feeding of Anopheles stephensi on a membrane apparatus with human whole blood. Journal of the American Mosquito Control Association, 22: 54-56.
Rasoolian, M., J. Sadrai & M. R. Nikbakhtzadeh, 2008. Identification of the Anopheles mosquitoes (Diptera: Culicidae) of southern Iran using cuticular hydrocarbons. Animal Cells and Systems, 12: 165-170.
Rasoolian, M. & M. R. Nikbakhtzadeh, 2009. Identification of Iranian vectors of malaria by analysis of cuticular hydrocarbons. Animal Cells and Systems, 13: 331-337.
Schal, C., V. L. Sevala, H. P. Young & J. A. S. Bachman, 1998. Sites of synthesis and transport pathways of insect hydrocarbons: cuticle and ovary as target tissues. American Zoologist, 38: 382-393.
Styer, L. M., J. R. Carey, J. L. Wang & T. W. Scott, 2007. Mosquitoes do senesce: departure from the paradigm of constant mortality. American Journal of Tropical Medicine and Hygiene, 76: 111-117.
Warrel, D. A. & H. M. Gilles, 2002. Essential Malariology. Hodder Arnold, Oxford, 348 pp.
WHO, 1959. A course in advanced entomological techniques applied to malaria eradication. working document WHO/ Mal/ 238.
Yaghobi, F., 2005. Morphologic and genetic variety of Anopheles stephensi (Diptera Culicidae) populations in Bluchistan and Hormozgan, Iran. MSc thesis in Medical Entomology. Tehran School of Public Health, Tehran University of Medical Sciences, Tehran, Iran. (in Persian).
Zahar, A. R., 1985. Vector Bionomics in the Epidemiology and Control of Malaria. VBC/85.2. World Health Organization, Geneva, VBC/85.2, 136 pp.
Zahirnia A. H., H. Taherkhani & H. Vatandoost, 2001. Observation of sporozoite in Anopheles culicifacies S.l. (Culicidae: Diptera) in Sistan and Baluchistan province, Iran. Hakim, 4: 149-153. (in Persian).