Amir Abdullahi Yousif MALIK, Kamil KARUT

Çukurova Bölgesiânde Bemisia tabaci (Gennadius 1889) (Hemiptera: Aleyrodidae)ânin farklı kültür bitkilerinde parazitlenme durumu

Bemisia tabaci (Gennadius 1889) (Hemiptera: Aleyrodidae)’nin populasyon gelişimi ile parazitlenme durumu, Çukurova Bölgesinde (Karataş ve Yüreğir ilçelerinde) 2008 ve 2009 yıllarında farklı kültür bitkilerinde ortaya çıkarılmıştır. Yaprak örnekleri hıyar, pamuk, patlıcan ve soya bitkilerinden alınarak laboratuvarda sayılmıştır. Her iki yılda da Temmuz başında düşük olan B. tabaci yoğunluğu, Ağustos ve Eylül aylarında artmıştır. Benzer şekilde Temmuz ayında düşük olan, Eretmocerus mundus Mercet 1931 ve Encarsia lutea (Masi 1909) (Hymenoptera: Aphelinidae)’ya ait parazitleme oranları, Ağustos ve Eylül aylarında yükselmiştir. Er. mundus pamuk, patlıcan ve soya bitkilerinde hıyar bitkisinden daha etkili bulunmuştur. Er. mundus’a ait parazitleme oranı tüm kültür bitkilerinde En. lutea’ya ait parazitleme oranından daha yüksek bulunmuştur. 2008 yılında Er. mundus’a ait en yüksek parazitleme oranı Yüreğir ilçesindeki soya tarlasında (% 73.94) elde edilirken, En. lutea için bu değer % 24.3 ile Karataş ilçesindeki patlıcan tarlasından elde edilmiştir. İkibin dokuz yılında Er. mundus’a ait en yüksek parazitleme oranı Yüreğir ilçesindeki pamuk tarlasında (% 50) elde edilirken, En. lutea için bu değer % 20 ile aynı ilçedeki patlıcan tarlasından elde edilmiştir. Elde edilen parazitlenme oranları Çukurova Bölgesi’nde Er. mundus ve En. lutea’nın B. tabaci’nin önemli parazitoitleri olduğunu göstermiştir

Anahtar Kelimeler:

Bemisia tabaci, Eretmocerus mundus, Encarsia lutea, kültür bitkisi, parazitlenme

Parasitism status of Bemisia tabaci (Gennadius 1889) (Hemiptera: Aleyrodidae) on different host-plants in the Çukurova region of Turkey

Keywords:

-,

PDF

___

Arık, Ü., A. H. Belli, A. Tunç & H. Kaygısız, 1976. Pamuklarda beyazsinek (Bemisia tabaci Genn.) ve savaşı. Adana Bölge Zirai Mücadele Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü Yayınları, 12s.
Briggs, C. J. & T. R. Collier, 2001. Autoparasitism, interference, and parasitoid-pest population dynamics. Theoretical Population Biology, 60 (1): 33-57.
Butler, Jr. G. D. & T. J. Henneberry, 1984. Bemisia tabaci: Effect of cotton leaf pubescence on abundance. Southwestern Entomologits, 9 (1): 91-94.
Byrne, D. N., T. S. Jr. Bellows & M. P. Parrella, 1990. “Whiteflies in agricultural systems, 227-261” In: “Whiteflies: Their bionomics, pest status and management “(D. Gerling, Ed). Intercept Andover, UK. 348 pp.
Chu, C. C., T. J. Henneberry, E. Natwick, D. Ritter & S. Birdsall, 2001. Efficacy of CC traps and seasonal activity of adults Bemisia argentifolii (Homoptera: Aleyrodidae) in Imperial and Palo Verde Valleys, California. Journal of Economic Entomology, 94 (1): 47–54.
Goolsby, J. A., M. A. Ciomperlik, B. C. Legaspi, J. C. Legaspi & L. E. Wendel, 1998. Laboratory and field evaluation of exotic parasitoids of Bemisia tabaci (Biotype ‘B’) in the Lower Rio Grande Valley of Texas. Biological Control, 12 (2): 127-135.
Gruenhagen, N. M. & T. M. Perring, 2001. Impact of leaf trichomes on parasitoid behavior and parasitism of silverleaf whiteflies (Homoptera: Aleyrodidae). Southwestern Entomologist, 26 (3): 279-290.
Hoelmer, K. A., 1995. “Whitefly parasitoids: can they control field populations of Bemisia?”, 451-476. In Gerling and R. T. Mayer [eds.], Bemisia 1995: Biology, Damage Control and Management. Intercept Ltd., Andover, 702 pp.
Hulspas-Jordaan, P. M. & J. C. van Lenteren, 1978. The relationship between host-plant leaf structure and parasitoid effeciency of parasitic wasp Encarsia formosa Gahan (Hymenoptera: Aphelinidae). Mede-delingen van de Faculteit Landbouwwetenschappen Rijksuniversiteit Gent, 43: 431-440.
Karut, K., C. C. Chu, T. J. Henneberry & C. Kazak, 2005. Determination of seasonal activity of the Sweetpotato Whitefly (Homoptera: Aleyrodidae) and Leafhoppers (Homoptera: Cicadellidae) by platstic cup traps on the Çukurova Plain, Turkey. Plant Protection Science, 41 (1): 8-13.
Karut, K. 2006. Balcalı (Adana)’da sera ve açık alanda yetiştirilen farklı kültür bitkilerinde Bemisia tabaci (Gennadius) (Homoptera: Aleyrodidae)’nin parazitlenme durumunun belirlenmesi. Türkiye Entomoloji Dergisi, 30 (2): 113-121.
Karut, K. & Z. Akdağcık, 2006. Çukurova’da pamuk alanlarında Bemisia tabaci (Gennadius) (Homoptera: Aleyrodidae)’ nin parazitlenme durumunun belirlenmesi üzerine araştırmalar. Türkiye Entomoloji Dergisi, 30 (1): 33-41.
Karut, K. & C. Kazak, 2007. Monitoring adult Eretmocerus mundus, Encarsia lutea and Bemisia tabaci with yellow sticky traps in cotton, Gossypium hirsutum. Journal of Applied Entomology, 131 (8): 553-558.
Karut, K. & S. E. Naranjo, 2009. Mortality factors affecting Bemisia tabaci populations on cotton in Turkey. Journal of Applied Entomology, 133 (5): 367-374.
Karut, K., 2009. Çukurova Bölgesi Pamuk Alanlarında Zararlı Bemisia tabaci (Genn.) (Homoptera: Aleyrodidae)’nin var olan biyotiplerinin RAPD-PCR moleküler tanı yöntemi kullanılarak belirlenmesi. TÜBİTAK, Tarım, ormancılık ve Veterinerlik Araştırma Grubu 108O286 nolu Proje Sonuç Raporu, 25s.
Kaygısız, H. 1976. Akdeniz Bölgesi Pamuklarında Zarar Yapan Beyazsinek (Bemisia tabaci Genn.)’in Tanınması, Biyolojisi, Yayılış Alanları, Zararı, Konukcuları ve Mücadelesi Üzerinde Araştırmalar. Tarım & Orman Bakanlığı, Zirai Mücadele Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü Yayınları, Araştırma Serisi, No.:45, 58s.
Otoidobiga, L. C., C. Vincent & R. Stewart, 2002. Susceptibility of field population of adult Bemisia tabaci Gennadius (Homoptera: Aleyrodidae) and Eretmocerus sp (Hymenoptera: Aphelinidae) to cotton insecticides in Burkina Faso (West Africa). Pest Management Science, 59 (1): 97–106.
Özgür, A. F. & E. Şekeroğlu, 1986. Population Development of Bemisia tabaci (Homoptera: Aleurodidae) on various cotton cultivars in Çukurova, Turkey. Agriculture Ecosystem and Environment, 17 (1-2): 83-88.
Özgür, A. F., E. Şekeroğlu, B. Ohnesorge & H. Göçmen, 1989. Studies on the population dynamics of Bemisia tabaci Genn. (Homopt., Aleyrodidae) in Çukurova, Turkey. Journal of Applied Entomology, 107 (1-5): 217-227.
Qiu, B. L., P. J. De Baro & S. X. Ren, 2005. Development, survivorship and reproduction of Eretmocerus sp. nr furuhashii (Hymenoptera: Aphelinidae) parasitizing Bemisia tabaci (Hemiptera: Aleyrodidae) on glabrous and non-glabrous host plants. Bulletin of Entomological Research, 95 (4): 313-319.
Rapisarda, C. & G. Tropea Garzia, 2002. Tomato yellow leaf curl Sardinia virus and its vector Bemisia tabaci in Sicilia (Italy): present status and control possibilities. EPPO Bulletin, 32: 25-29.
Rose, M., G. Zolnerowich & M. S. Hunter, 1995. Systematics, Eretmocerus, and biological control, 477-497. In: D. Gerling and R. T. Mayer (eds), Bemisia: Taxonomy, Biology, Damage, Control and Management. Intercept, Andover, UK, 702 pp.
Sharaf, N. S., 1982. Parasitization of the tobacco whitefly Bemisia tabaci Genn., (Hom., Aleyrodidae on Lantana camara L. in the Jordan Valley. Zeitschrift für Angewandte Entomologie, 94 (1-5): 263-271.
Simmons, A. M., S. Abd-Rabou & G. S. McCutcheon, 2002. Incidence of parasitoids of Bemisia tabaci (Homoptera. Aleyrodidae) in numerous crops. Environmental Entomology, 31 (6): 1030-1036
Stansly, P. A., D. J. Schuster & T. X. Liu, 1997. Apparent parasitism of Bemisia argentifolii (Homoptera. Aleyrodidae) on vegetable crops and associated weeds in South Florida. Biological Control, 9 (1): 49-57
Stansly, P. A. & S. E. Naranjo, 2010. Introduction, XV-XVIII. In: PA Stansly and SE Naranjo (eds), Bemisia: Bionomics and management of a global pest. Springer, New York, 540 pp.
Sumathi, T., V. Ponnuswami & B. Senthamizh Selvi, 2008. Anatomical Changes of cucumber (Cucumis sativus L.) leaves and Roots as Influenced by Shade and Fertigation. Research Journal of Agriculture and Biological Sciences, 4 (6): 630-638.
Şekeroğlu, E., A. F. Özgür, C. Kazak & K. Karut, 2000. IPM for cotton in Çukurova region of Turkey. The Inter- regional Cooperative Research Network on Cotton. A joint Workshop and Meeting of the Working Groups (Adana, Turkey), pp. 169-1973.
Şekeroğlu, E., A. F. Özgür, C. Kazak & K. Karut, 2002. Çukurova Bölgesi Pamuk Alanlarında Entegre Zararlı Yönetimi (IPM). TÜBİTAK- TOGTAG-1783 Proje Sonuç Raporu. 112 s
Şengonca Ç., 1975. Beitrag zum epidemischen aufreten der tabakmottenschildlaus, Bemisia tabaci Genn., an baumwollpflanzen in Südantolien (Homoptera: Aleyrodidae). Anzeiger für Schädlingskunde Pflanzenschutz Umweltschutz, 48 (1): 140–142.
Ulusoy R., N. Uygun, U. Kersting, I. Karaca & S. Satar, 1996. Present status of citrus whitefly (Homoptera: Aleyrodidae) in Turkey and their control. Zeitschrift für Angewandte Entomologie, 103 (4): 397-402.
Van, Lenteren J. C., L. Z. Hua, J. W. Kamerman & X. Rumei, 1995. The parasite-host relationship between Encarsia formosa (Hym., Aphelinidae) and Trialeurodes vaporariorum (Hom., Aleyrodidae) XXVI. Leaf hairs reduce the capacity of Encarsia to control greenhouse whitefly on cucumber. Journal of Applied Entomology, 119 (8): 553-5.