Kemal BÜYÜKGÜZEL, Volkan KELEŞ, Ender BÜYÜKGÜZEL

Leptin ve Metabolik Düzenlenmedeki Rolü

Leptin, adipositlerden salınan 16 kDA molekül ağırlığında ve 167 aminoasitten oluşan bir peptid hormondur. En önemli fizyolojik etkisi, serbest ve proteine bağlı formları arasındaki dengeye göre gıda alımını baskılaması, bazal metabolizmayı hızlandırmasıdır. Bunun yanında büyüme ve gelişmeyi, üremeyi, vücut ısısındaki dengeyi, nöroendokrin sinyal oluşumunu ve insülin direncini düzenleyen bir sinyal faktörü olarak da görev aldığı gibi gastrointestinal fonksiyonlar, immün sistem, endokrin sistem, osteogenesis, hematopoez ve anjiogenez üzerinde de önemli rollere sahiptir. Dolaşımdaki leptin seviyesinin aşırı kilolu bireylerde zayıf bireylere oranla daha yüksek olduğu bilinmektedir. Bu sebeple insanlarda gözlemlenen enerji harcanmasındaki dengesizlik ve buna bağlı oluşan metabolik bozukluklar, obezitenin yüksek leptin seviyesi ile ilişkisini ortaya koymaktadır. Son yıllarda yapılan çalışmalar, yağ dokudan salgılanan leptin, adiponektin ve omentin gibi uyarıcı faktörlerin çeşitli metabolik süreçlerde kritik roller üstlendiklerini ve insülin duyarlılığını artıran ve enerji dengesini düzenleyen mekanizmalar üzerinde etkileri bulunduğunu göstermiştir.

Anahtar Kelimeler:

Leptin, Diyabet, Obezite, Adipokinler

Leptin and Role in Metabolic Regulation

Leptin is a 16 kDa molecular weight peptide hormone, that released from adipocytes composed of 167 amino acids. The most important physiological effect of leptin is increased basal metabolism while suppressing food consumption according to the balance between its free and protein- bound forms. Moreover, it plays an important role in growth, development, reproduction, balance in body temperature, neuroendocrine signaling, and regulating insulin resistance as a signaling factor. It has also functions on gastrointestinal functions, immune system, endocrine system, osteogenesis, hematopoiesis and angiogenesis. It is known that circulating leptin level is higher in obese individuals than in weaker individuals. For this reason, occurred metabolic disorders as a result of imbalance of energy expenditure in humans indicates there is a relation between obesity and high leptin levels. Recent research reports show that stimulating factors, which are released from adipose tissue including leptin, adiponectin and omentin, play crucial roles on various metabolic processes and they have also functions on mechanisms increasing regulates energy balance and insulin sensitivity.

Keywords:

Leptin, Diabetes, Obesity, Adipokines,

PDF

___

1. Irigaray P, et al. Overweight/obesity and cancer genesis: more than a biological link. Biomedicine and Pharmacotherapy. 2007;61(10):665-678.
2. Özen ŞV, Özen G. Leptin hormone: Relationship with exercise and obesity. Sport Sciences. 2011;6(2):114-127.
3. Aslan K, ve ark. Multifonksiyonel hormon: Leptin. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi. 2004;30(2):113-118.
4. Martin GM Jr, Megan GY. Handbook of Biologically Active Peptides. Chapter 152; 2013:1129-1133.
5. La Cava A, Matarese G. The weight of leptin in immunity. Nature Reviews Immunology. 2004;4(5):371-379.
6. Hekimoğlu A. Leptin ve fizyopatolojik olaylardaki rolü. Dicle Tıp Dergisi. 2006;33(4):259-267.
7. Gültürk S, Demirkazık A. Leptin ve diyabet. Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi. 2007;29:35-40.
8. Yiğitbaşı T, ve ark. Obez hastalarda büyüme hormonu, leptin, amilin, glukagon benzeri peptid-1 seviyeleri ile insülin direnci arasındaki ilişki. Türk Biyokimya Dergisi. 2010;35(3):177- 182.
9. Gültürk S, İmir G. Leptin ve nöroendokrin düzenleme. ADÜ Tıp Fakültesi Dergisi. 2006;7(3):49-54.
10. Comba A, et al. Leptin ve metabolik etkileri. YYU Veteriner Fakultesi Dergisi. 2014;25(3):87-91.
11. Trinh I, Boulianne GL. Modeling obesity and its associated disorders in Drosophila. American Physiological Society. 2013;28(2):117-124.
12. Semerci CN. Obezite ve genetik. Gülhane Tıp Dergisi. 2004;46 (4): 353-359.
13. Rosenbaum M, Leibel RL. The physiology of body weight regulation: Relevance to the etiology of obesity in children. Pediatrics. 1998;101(2):525-539.
14. Koçak A, ve ark. Obezitede insülin direnci ile leptin, interlökin-6, hs-CRP ve fibrinojen ilişkisi. Türk Biyokimya Dergisi. 2014;39(3):373-382.
15. Büyükuslu N, Yiğitbaşı T. Reaktif oksijen türleri ve obezitede oksidatif stres. Journal of Marmara University Institute of Health Sciences. 2015;5(3):197-203.
16. Buyukguzel E. Protein oksidasyonun biyokimyasal ve moleküler mekanizması. Karaelmas Fen ve Mühendislik Dergisi. 2013;3(1):40-51.
17. Wong-ekkabut J, et al. Effect of lipid peroxidation on the properties of lipid bilayers: A molecular dynamics study. Biophysical Journal. 2007;93(12):4225-4236.
18. Aktaş G, ve ark. Yeni adipokinler: Leptin, adiponektin ve omentin. Abant Medical Journal. 2013;2(1):56-62.
19. Kolaczynski JW, et al. Acute andchronic effects of insulin on leptin production in humans: Studies in vivo and in vitro (abstract). Diabetes. 1996;45(5):699-701.
20. Lönnqvist F, et al. Relationship betweencirculating leptin and peripheral fat distribution in obes subjects. International Journal of Obesity. 1997;21(4):255-260.