Dahiliye Kliniklerine Başvuran Tip 2 Diyabet Hastalarında Aile Desteğinin Hastalığı Kabullenme ve Tedavi Uyumuna Etkisi: Ordu İli Örneği
Amaç: Bu araştırma Tip 2 diyabetli bireylerde aile desteğinin hastalığı kabullenme ve tedavi uyumuna etkisinin belirlenmesi amacıyla
yapılmıştır.
Gereç ve Yöntemler: Tanımlayıcı nitelikte olan araştırmaya Haziran 2020-Aralık 2020 tarihleri arasında Tip 2 diyabetli 200 hasta
alınmıştır. Veriler Tanıtıcı Form, Hensarling’in Diyabet Aile Destek Ölçeği, Hastalığı Kabul Ölçeği ve Tip 2 Diabetes Mellitus Tedavisine
Hasta Uyum Ölçeği kullanılarak yüz yüze görüşme yöntemi ile toplanmış ve analiz edilmiştir.
Bulgular: Araştırmada diyabetli hastaların Hensarling’in Diyabet Aile Destek Ölçeği toplam puan ortalaması 64,47 ± 13,43, Hastalığı
Kabul Ölçeği toplam puan ortalaması 24,97 ± 5,00, Tip 2 Diabetes Mellitus Tedavisine Hasta Uyum Ölçeği toplam puan ortalaması 82,77
± 9,19 olarak bulunmuştur. Ayrıca diyabetli bireylerin HbA1c değerleri ortalaması %8,3± 1,59, tokluk kan şekeri değerlerinin ortalaması
302mg/dl±75,82 olarak bulunmuştur. Araştırmada tip 2 diyabetli bireylerde aile desteğinin hastalığı kabulü ve tedaviye uyumu olumlu
yönde etkilediği belirlenmiştir.
Sonuç: Tip 2 diyabetli bireylerin tedavisinde aile faktörü dikkate alınmalı, tedavi ve etkinliklerine ailenin de dâhil edilmesi sağlanmalıdır
The Effect of Family Support on Acceptance and Treatment Adaptation in Type 2 Diabetes Patients Applied to Internal Medicine Clinics: Ordu Province Sample
Aim: This study was conducted to determine the effect of family support on acceptance of the disease and treatment compliance in
individuals with type 2 diabetes.
Material and Methods: The descriptive research was conducted between June 2020 and December 2020 in the internal services and
polyclinics of Ordu Aybastı and Ordu Fatsa State Hospitals. The research sample consists of 200 type 2 diabetic individuals who meet the
criteria for inclusion in the study. Data were collected by face to face interview method using the Introductory Form, Hensarling’s Diabetes
Family Support Scale, Disease Acceptance Scale, and Patient Adherence to Type 2 Diabetes Mellitus Treatment Scale, and analyzed.
Results: Hensarling’s Diabetes Family Support Scale total score average was 64.47 ± 13.43, Disease Acceptance Scale total score mean
24.97 ± 5.00, Type 2 Diabetes Mellitus Patient Adherence Scale total score mean 82, It was found to be 77 ± 9.19. In addition, the mean
HbA1c values of individuals with diabetes were found to be 8.3 ± 1.59%, the mean postprandial blood glucose values were 302mg/dl
± 75.82. In the study, it was determined that family support positively affects acceptance of the disease and adherence to treatment in
individuals with type 2 diabetes.
Conclusion: The family factor should be taken into account in the treatment of individuals with type 2 diabetes, and the family should
be included in their treatment and activities.
___
- 1. Kristianingrum ND, Wiarsih W, Nursasi AY. Perceived
family support among older persons in diabetes mellitus selfmanagement.
BMC Geriatr. 2018;18(Suppl 1):304.
- 2. Avdal E, Sofulu F. Tip 2 diyabette aile desteği ve aile
çatışmasının özyönetim sürecine etkisi. Diyabet, Obezite ve
Hipertansiyonda Hemşirelik Forumu Dergisi. 2016;8:15-18
- 3. Pesantes MA, Del Valle A, Diez-Canseco F, Bernabé-Ortiz A,
Portocarrero J, Trujillo A, Cornejo P, Manrique K, Miranda
JJ. Family support and diabetes: patient’s experiences from a
public hospital in Peru. Qual Health Res. 2018;28(12):1871-
1882.
- 4. Şireci E, Karabulutlu E. Tip 2 diabetes mellituslu hastaların
hastalıklarını kabullenme ve kendi bakımlarındaki öz yeterlilik
düzeylerinin belirlenmesi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık
Bilimleri Dergisi. 2017;20:48-54.
- 5. Besen D, Esen A. Hastalığı kabul ölçeğinin türk toplumundaki
diyabetik bireylere uyarlanması. TAF Preventive Medicine
Bulletin. 2011;10:155-156.
- 6. İnkaya B, Düzalan Ö, Özpancar N. Diyabetli hastalarda
hastalığı kabulün öz bakım aktivitelerine etkisi. Diyabet,
Obezite ve Hipertansiyonda Hemşirelik Forumu Dergisi.
2016;8:2-3.
- 7. Demirtaş A, Akbayrak N. Development of an assessment
scale for treatment compliance in type 2 Diabetes Mellitus in
Turkish population: Psychometric evaluation. Int J Nurs Sci.
2017;4(3):244-251.
- 8. Gülşen G, Olgun N. İnsülin kullanan erişkin tip 2 diyabetli
bireylerin tedaviye uyum süreçlerindeki deneyimleri. Diyabet,
Obezite ve Hipertansiyonda Hemşirelik Forumu Dergisi.
2016;8:48-49.
- 9. Baykal D, Orak E. Tip 2 diyabetik hastaların glisemi
kontrollerinde aile desteğinin araştırılması. IGUSABDER.
2018;4:363-377.
- 10. Eşer A, Doğan E, Kav S, Bulut Y. Tip 2 diyabete mellitus
tedavisinde hasta uyumunun değerlendirilmesi. Ege
Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi. 2018;34:64-76.
- 11. Baykal A, Kapucu S. Tip 2 diyabetes mellituslu hastaların
tedavilerine uyumlarının değerlendirilmesi. Hacettepe
Hemşirelik Fakültesi Dergisi. 2015;2:44-58.
- 12. Yılmaz F, Şahin D, Türesin A. Tip 2 diyabetli bireylerde
hastalığı kabul düzeyinin glisemik kontrol ile ilişkisi. Cukurova
Med J. 2019; 44: 1284-1291.
- 13. Akın S. Diyabetli hastalarda uyumun ve aile destek
düzeylerinin belirlenmesi. Bilim Üniversitesi Sağlık Bilimleri
Enstitüsü; 2011, İstanbul.
- 14. Besen D. Hastalığı kabul ölçeğinin türk toplumundaki
diyabetik bireylere uyarlanması ve etkileyen faktörlerin
belirlenmesi. Doktora Tezi. Ege Üniversitesi. Sağlık Bilimleri
Enstitüsü. 2009, İzmir.
- 15. Aslan G, Tekir Ö, Yıldız H. Diyabetli bireylerde aile desteği ile
yaşam kalitesi arasındaki ilişki. Cukurova Med J. 2021;46:299-
309.
- 16. Munawaroh L, Herawati T. The relationship between family
support and the quality of post primary PCI patients’ life. UI
Proceedings on Health and Medicine. 2019;4:110-114.
- 17. Fatımah P. Hubungan antara Dukungan Keluarga dengan
Kepatuhan Penatalaksanaan Diabetes Mellitus pada Pasien
Diabetes Mellitus di RSUD Dr. Pirngadi Medan. Diajukan
Untuk Memenuhi Persyaratan Ujian Sarjana Psikologi, Fakultas
Psıkologı Unıversıtas Sumatera, Utara. 2018. https://repositori.
usu.ac.id/bitstream/handle/123456789/10201/131301036.
pdf?sequence=1&isAllowed=y (Erişim Tarihi: 17.10.2021).
- 18. Bąk E, Marcisz C, Krzemińska S, Dobrzyn-Matusiak D, Foltyn
A, Drosdzol-Cop A. Relationships of sexual dysfunction with
depression and acceptance of illness in women and men with
type 2 diabetes mellitus. Int J Environ Res Public Health.
2017;14(9):1073.
- 19. Bal Özkaptan B, Kapucu S, Demirci İ. Relationship between
adherence to treatment and acceptance of illness in patients
with type 2 diabetes. Cukurova Med J. 2019;44:447-454.
- 20. Cramer JA, Benedict A, Muszbek N, Keskinaslan A, Khan
ZM. The significance of compliance and persistence in the
treatment of diabetes, hypertension and dyslipidaemia: A
review. Int J Clin Pract. 2008;62(1):76-87.
- 21. Krass I, Schieback P, Dhippayom T. Adherence to diabetes
medication: A systematic review. Diabetic Medicine.
2015;32:725-737.
- 22. Rondhianto R, Nursalam N, Kusnanto K, Soenarnatalina M,
Ahsan A. Analysis of the sociodemographic and psychological
factors of the family caregivers’ self-management capabilities
for type 2 diabetes mellitus. Jurnal Ners. 2019;14:215-222.
- 23. Damanik E, Lubis R, Mutiara E. Relationship between family
support and quality of life among type 2 diabetes mellitus
patients at hospital Tk. IV 01.07.01 Pematangsiantar North
Sumatera. International Journal of Public Health and Clinical
Sciences. 2019; 6: 50-61.
- 24. Baig AA, Benitez A, Quinn MT, Burnet DL. Family
interventions to improve diabetes outcomes for adults. Ann N
Y Acad Sci. 2015;1353(1):89-112.
- 25. Karakurt P, Aşılar R, Yıldırım A. Diyabetli hastaların öz bakım
gücü ve algıladıkları sosyal desteğin değerlendirilmesi. ADÜ
Tıp Fakültesi Dergisi. 2013;14:1-9.
- 26. Mayberry LS, Osborn CY. Family support, medication
adherence and glycemic control among adults with type 2
diabetes. Diabetes Care. 2012;35:1239-1245.
- 27. İlaslan E, Dalkıran Ş, Özer Z, Balcı MK. Tip 2 diyabetli
bireylerin hastalığı kabul düzeyi ve bakım verenlerin bakım
verme yükü. STED. 2021;30:84-95.
- 28. Pouwer F, Beekman AT, Lubach C, Snoek FJ. Nurses’
recognition and registration of depression, anxiety and
diabetes-specific emotional problems in outpatients with
diabetes mellitus. Patient Educ Couns. 2006;60(2):235-240.
- 29. Nowicki A, Krzemkowska E, Rhone P. Acceptance of illness
after surgery in patients with breast cancer in the early
postoperative period. Pol Przegl Chir. 2015;87(11):539-550.
- 30. Alhazmi T, Sharahili J, Khurmi S. Drug Compliance among
Type 2 Diabetic patients in Jazan Region, Saudi Arabia. Int J
Adv Res. 2017;5:966-974.
- 31. Kalyango NJ, Owino E, Nambuya PA. Non-adherence to
diabetes treatment at Mulago hospital in Uganda: Prevalence
and associated factors. Afr Health Sci. 2018;8:67-73.
- 32. Alqarni AM, Alrahbeni T, Qarni AA, Qarni HMA. Adherence
to diabetes medication among diabetic patients in the Bisha
governorate of Saudi Arabia - a cross-sectional survey. Patient
Prefer Adherence. 2018;13:63-71.
- 33. Demirtaş A. Tip 2 diabetes mellitus tedavisinde hasta
uyumunun değerlendirilmesine yönelik yeni bir ölçek
oluşturulması. Doktora Tezi. Genelkurmay Başkanlığı Gülhane
Askeri Tıp Akademisi Komutanlığı. Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
2014. Ankara https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
tezDetay.jsp?id=JMgYWeH04eNzjthDrD2svQ&no=F5lw7hz
Wdz7K6qGjRoJ-aw (Erişim Tarihi: 17.10.2021).
- 34. Gimenes HT, Zonetti ML, Haas VJ. Factors related to
patient adherence to antidiabetic drug therapy. Rev Lat Ame
Enfermagem. 2009;17:46-51.
- 35. Yuksel M, Bektas H. Compliance with treatment and fear of
hypoglycaemia in patients with type 2 diabetes. J Clin Nurs.
2021;30(11-12):1773-1786.
- 36. Hernández-Ronquillo L, Téllez-Zenteno JF, Garduño-
Espinosa J, González-Acevez E. Factors associated with
therapy noncompliance in type-2 diabetes patients. Salud
Publica Mex. 2003;45(3):191-197.
- 37. Yıldız E. Diyabetik ayak gelişen hastalarda algılanan
sosyal destek ile depresyon düzeyi arasındaki ilişkinin
belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Üniversitesi. Sağlık
Bilimleri Enstitüsü. İstanbul. 2012 https://tez.yok.gov.tr/
UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp Tez No: 336815
(Erişim Tarihi: 17.10.2021).
- 38. Jalius M, Sari NI, Asep D. Family support with diabetic ulkus
prevention effects on diabetes mellitus patients in policy
diseases hospital Batam. Tersedia Online. 2019;9:66-71.
- 39. Peker A, Karaöz S. The effects of social support and hope in
the healing of diabetic foot ulcers treated with standard care.
Popul Health Manag. 2017;20(6):507.
- 40. Demiröz H. Tip 2 diyabetli hastalarda hastalığı kabul ile
sağlık okuryazarlığı arasındaki ilişkinin belirlenmesi. Yüksek
Lisans Tezi. Düzce Üniversitesi. Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
Düzce. 2021. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
tezSorguSonucYeni.jsp Tez No: 660561 (Erişim Tarihi:
17.10.2021).
- 41. Kurpas D, Czech T, Mroczek B. Illness acceptance in patients
with diabetes and its influence on the quality of life and the
subjective assessment of health. Fam Med Primary Care Rev.
2012; 14(3): 383-388.
- 42. Richardson A, Adner N, Nordström G. Persons with insulindependent
diabetes mellitus: Acceptance and coping ability. J
Adv Nurs. 2001;33:758-763.
- 43. Sweileh WM, Zyoud SH, Abu Nab’a RJ, Deleq MI, Enaia
MI, Nassar SM, Al-Jabi SW. Influence of patients’ disease
knowledge and beliefs about medicines on medication
adherence: Findings from a cross-sectional survey among
patients with type 2 diabetes mellitus in Palestine. BMC Public
Health. 2014;14:94.
- 44. Taşkaya S. Diyabet hastalarının tedaviye uyum düzeyleri ile
sağlık hizmeti kullanımı ve yaşam kalitesini etkileyen faktörler.
Doktora Tezi. Hacettepe Üniversitesi. Sosyal Bilimler
Enstitüsü. Ankara. 2014. http://www.openaccess.hacettepe.
edu.tr:8080/xmlui/bitstream/handle/11655/2481/a14ef17d-
521f-4972-92cf-97a52d95e3f0.pdf?sequence=1 (Erişim Tarihi:
17.10.2021).
- 45. Güleyyupoğlu M. Diyabet tanısı almış bireylerde parmak
delme ve insülin enjeksiyonu yapma korkusunun
tedaviye uyum üzerine etkisi. Yüksek Lisans Tezi.
Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi, Fen Bilimleri
Enstitüsü, Nevşehir. 2020 http://acikerisim.nevsehir.edu.
tr/bitstream/handle/20.500.11787/1371/MERVE%20
DA%C4%9EDELEN%20G%C3%9CLEYYUPO%C4%9ELU.
pdf?sequence=1&isAllowed=y (Erişim Tarihi: 17.10.2021).
- 46. Kara AM, Kara T. Tip 2 diyabet tanılı hastalarda uygulanan
tedavi yöntemi ile hastalardaki tedaviye uyum, yaşam, kalitesi
ve depresyon arasındaki ilişki. Med Bull Haseki. 2019;57:379-
385.
- 47. Arifulla M, John LJ, Sreedharan J, Muttappallymyalil J, Basha
SA. Patients’ adherence to anti-diabetic medications in a
hospital at Ajman, UAE. Malays J Med Sci. 2014;21(1):44-49.
- 48. Leiter LA, Yale J, Chiasson J, Harris S, Kleinstiver P, Sauriol
L. Assessment of the impact of fear of hypoglycemic episodes
on glycemic and hypoglycemia management. Can J Diabetes.
2005;29:186-192.
- 49. Wijayanti L. Role of family in implementation of diabetes
exercise in type 2 diabetes melitus patients. Journal Nurse and
Health. 2018;7(2):152-157.
- 50. Melton L. Development of an acceptance and commitment
therapy workshop for diabetes. Clin Diabetes. 2016;34(4):211-
213.
- 51. Bertolin DC, Pace AE, Cesarino CB, Ribeiro RCHM, Ribeiro
RM. Psychological adaptation to and acceptance of type 2
diabetes mellitus. Acta Paul Enferm. 2015;28:440-446.
- 52. Ahmad N, Islahudin F, Paraidathathu T. Factors associated
with good glycemic control in patients with type 2 diabetes
mellitus. JDI. 2014;5:563-569.
- 53. Shamsi A, Khodaifar F, Arzaghi SM, Sarvghadi F, Ghazi A. Is
there any relationship between medication compliance and
affective temperaments in patients with type 2 diabetes? J
Diabetes Metab Disord. 2014;13(1):96.
- 54. Schwartz AV, Vittinghoff E, Sellmeyer DE, Feingold KR,
Rekeneire N, Strotmeyer ES, Shorr RI, Vinik A, Odden
MC, Parkı SW, Faulkner KA, Harris TB. Diabetes-related
complications, glisemic control and falls in older adults.
Diabetes Care. 2008;31:391-396.
- 55. Badur Görürgöz F, Özcan Ş. Diyabetli yaşlılarda oral ilaç
tedavisine uyumun değerlendirilmesi. Diyabet, Obezite ve
Hipertansiyonda Hemşirelik Forumu Dergisi. 2018;10: 47.
- 56. Gustavsson M, Julkunen J, Hietanen P. Quality of life in cancer
patients: The role of optimism, hopelessness and partner
support. Qual Life Res. 2007;16(1):75-87.
- 57. Hançerlioğlu S, Toygar İ, Çıray N, Polat G, Özbey Y, Yıldırım
Şimşir I, Çetinkalp Ş. The effect of family support and family
conflict on treatment compliance in type 2 diabetes. Prog
Health Sci. 2020;10:48-52.
- 58. Rahayu E, Kamaluddin R, Hapsari ED. Determinants of selfcare
management in patients with type 2 diabetes mellitus.
Jurnal Keperawatan Soedırman. 2018;13(2):71-76.