Mehmet KARACAOĞLU, Mehmet KEÇECİ, Ali KORKMAZ, Kadir BOZKURT

Erik koşnilinin parazitoidi Discodes aeneus Dalman (Hymenoptera : Encyrtidae)’a karşı bazı bitki koruma ürünlerinin yan etkilerinin araştırılması

Erik koşnili Sphaerolecanium prunastri Fonscolombe (Hemiptera: Coccoidea) kaysıda zararlı en önemli türlerden birisidir. Discodes aeneus Dalman (Hymenoptera: Encyrtidae) ise erik koşniline etkili bir parasitoiti olarak gösterilmiştir. Erik koşnili populasyonu D. aeneus’u da içeren parazitoitler kompleksi tarafından baskılanmaktadır. Bununla beraber, bitki koruma ürünlerinin bilinçsiz kullanımı sonucu doğal denge bozulmaktadır. Bu çalışma ile erik koşniline karşı yaygın biçimde kullanılan 6 insektisit: dimethoate, acetamiprid, deltametrin, thiacloprid, sulfoxaflor, spiromesifen, spirotetramat bir fungisit: fluopyram + tebuconazole, ve bir bitki ekstraktı olan portakal yağ’ının laborutuvar koşularında D. aeneus’a olan yan etkileri araştırılmıştır. Uygulamadan 2, 24 ve 48 saat sonra ölü-canlı kontrolü yapılmış, elde edilen veriler IOBC sınıf değerlerine göre sınıflandırılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre, erginlerde 24 saat sonunda dimethoate, thiacloprid, acetamiprid, sulfoxaflor ve deltametrin etken maddeleri 4 sınıf değeri alarak “çok zararlı” olarak belirlenmiştir. Spirotetramat, spiromesifen, portakal yağ, fluopyram+tebuconazole ve kontrol aynı sınıfta yer alarak 1 “az etkili” değerini aldığı belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Discodes aeneus, Bitki Koruma Ürünü, Kaysı, Yan etki

An investigation of the side effects of some plant protection products on Discodes aeneus (Hymenoptera: Encyrtidae), a parasitoid of globose scale insect

The globose scale insect, Sphaerolecanium prunastri Fonscolombe (Hemiptera: Coccoidea), is one of the most important pests of apricot in Malatya, Turkey. Populations of globose scale are naturally suppressed by a complex of parasitoid species, including Discodes aeneus Dalman (Hymenoptera: Encyrtidae), which is an effective parasitoid of globose scale. However, the inappropriate use of pesticides disrupts the natural balance. The present research aimed to assess the side effects of six insecticides, namely acetamiprid, deltamethrin, spiromesifen, spirotetramat sulfoxaflor and thiacloprid; a fungicide, fluopyram+tebuconazole; and a plant extract (orange oil), that is used in apricot plantations against D. aeneus. The experiment was conducted under laboratory conditions and the controls were tap water and a standard pesticide, dimethoate. The mortality rate of the parasitoid, D. aeneus, was determined at 2, 24 and 48 hours after the application of treatments and then classified according to IOBC criteria. At 24 hours, acetamiprid, deltamethrin, sulfoxaflor and thiacloprid were classified as harmful (class 4), and fluopyram+tebuconazole, orange oil, spiromesifen and spirotetramat, were classified as less harmful or harmless (class 1).

Keywords:

Discodes aeneus, Plant Protection Products, Apricot, Side effect,

PDF

___

Abbott W. S. 1925. A method of computing the effectiveness of an insecticide. Journal Econonmic Entomology 18: pp. 265-267.
Anonymous 2008. Zirai Mücadele Teknik Talimatları (Meyve ve Bağ Zararlıları). T.C. Gıda,Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Tarımsal Araştırmaları Genel Müdürlüğü, Bitki Sağlığı Araştırmaları Daire Başkanlığı, Ankara, Cilt: 4, 388 s.
Anonymous 2017. Kayısı Entegre Mücadele Teknik Talimatı. T.C. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü Bitki Sağlığı Araştırmaları Daire Başkanlığı s.122.
Anonymous 2020a. http://www.zmo.org.tr/genel/bizden_detay.php Erişim 03.04.2020.
Anonymous 2020b. http://www.fao.org/faostat/en/#data/QC Erişim 03.04.2020.
Anonymous 2020c. https://www.nhm.ac.uk/our-science/data/chalcidoids/database/ detail. dsml? Family Code erişim 17.03.2020.
Anonymous 2020d. https://bku.tarim.gov.tr/AktifMadde/Details Erişim 03.04.2020.
Bodenheimer F. S. 1953. Türkiye Coccoidleri III. Revue de la Faculté des Sciences de l'Université d'Istanbul, (Ser. B) 18: 91-167.
Candolfi M.P., S. Blumel, R. Forster, F.M. Bakker, C. Grimm, S.A. Hassan, U. Heimbach, M.A. Mead-Briggs, B. Reber, R. Schmuck & H. Vogt 2000. Guidelines to evaluate side-effects of plant protection products to non-target arthropods. IOBC, BART and EPPO Joint Initiative. IX+ 158 pp.
Efe E., Y. Bek & M Şahin 2000. SPSS‟te Çözümleri ile İstatistik Yöntemler II. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Rektörlüğü Yayın No: 73, Ders Kitapları Yayın No: 9, K.S.Ü. Basımevi, Kahramanmaraş. 214 s.
Hassan S.A. 1985. Standart Methods To Test The Side-Effects Of Pesticides On Natural Enemies Of Insect And Mites Developed By The IOBC/WPRS Working Group “Pesticide and Beneficial Organism”. Journal of Applied Entomolgy 103: 92-107.
Hassan S. A., F. Bigler, P. Blaisinger, H. Bogenschutz, J. Brun, P. Chiverton, E. Dickler, M. A. Easterbrook, P. J. Edwards, W. D. Englert, S. J. Firth, P. Huang, C. Inglesfield, F. Klingauf, C. Kühner, M. S. ledieu, E. Nation, P. A. Oomen, W. P. J. Overmeer, P. Plevoets, J. N. Reboulet, W. Rieckman, L. Samsoe-Peterson, S. W. Shires, A. Staubli, J. Stevenson, J. J. Tuset, G. Vanwetswinkel & A. S. Vanzon 1985. Standard method to test the side-effect of pesticides on natural enemies of insect and mites. IOBC/WPRS Bulletin, 15: 214-215.
Japoshvili G., R. Ay, I. Karaca, N. Gabroshvili, S. Barjadze & G. Chaladze 2008. Studies on the parasitoid complex attacking the globose scale Sphaerolecanium prunastri (Fonscolombe)(Hemiptera: Coccoidea) on Prunus species in Turkey. Journal of the Kansas Entomological Society, 81:339-344.
Karacaoğlu M. & S. Satar 2010. Turunçgil bahçelerinde yaprakbiti parazitoiti Binodoxys angelicae (Haliday) (Hymenoptera: Braconidae)’ya bazı insektisitlerin etkileri. Bitki Koruma Bülteni 2010, 50(4):201–211.
Karman M. 1971. Bitki Koruma Araştırmalarında Genel Bilgiler Denemelerin KuruluĢu ve Değerlendirme Esasları. T.C. Tarım Bakanlığı, Zirai Mücadele ve Zirai Krantina Genel Müdürlüğü Yayınları Mesleki Kitaplar Serisi, 279 s.
Karmakar P. & P.S. Shera 2018. Lethal and sublethal effects of insecticides used in cotton crop on the mealybug endoparasitoid Aenasius arizonensis. International Journal of Pest Management, 66: 13-22. Kaydan B., S. Ülgentürk & L. Erkılıç 2007. Türkiye’nin gözden geçirilmiş Coccoidea (Hemiptera) Türleri Listesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 17 (2): 89-106.
Keçeci M., M. Karacaoğlu, F. Kaya Apak, D. Kahya, T. Yiğit, A. Canbay & F. Yarpuzlu 2018. Tarım ve Orman Bakanlığı, TAGEM/ 17 / AR-GE / 05 nolu Proje Gelişme Raporu.
Lodos N. 1982. Türkiye Entomolojisi II, Genel, Uygulamalı, Faunistik. Ege Üniversitesi Yayınları, No. 429, İzmir, 591 s.
Satar S., M. Karacaoğlu & G. Satar 2012. Turunçgil bahçelerinde kullanılan bazı ilaçların yaprakbiti parazitoitlerinden Lysiphlebus confusus Tremlay and Eady, Lysiphlebus fabarum (Marshall) ve Lysiphlebus testaceipes (Cresson) (Hymenoptera: Braconidae)’e karşı etkileri. Türkiye entomoloji dergisi, 36 (1): 83-92
Satar S., A. Arslan & A. Chloridis 2018. Evaluation of the insecticide sulfoxaflor on important beneficial arthropods in citrus ecosystems in Turkey. IOBC-WPRS Bulletin, 132: 132-140.
Soydanbay M. 1976. Türkiye'de bitki zararlısı bazı böceklerin doğal düşman listesi-Kısım I. Bitki Koruma Bülteni, 16 (1): 32-46.
Şimşek V. M. & N. Uygun 2009. Bazı Tarımsal savaş ilaçlarının Leptomastix dactylopii How. (Hym: Encyritadea)’ye etkilerinin araştırılması. III. Bitki Koruma Kongresi Van Türkiye.
Öncüer C. 1977. İzmir ili meyve ağaçlarında zarar yapan Coccidae (Homoptera) familyasına bağlı önemli kabuklu bit türlerinin doğal düşmanları, tanınmaları, yayılışları ve etkililik durumları üzerinde araştırmalar. Ege Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Yayınları No: 336, 129 s.
Öncüer C. 1991. Türkiye Bitki Zararlısı Böceklerin Parazit ve Predatör Kataloğu. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, No.: 505, 354 s.
Özgen İ. & H. Bolu 2009. Malatya ili kayısı alanlarında zararlı Sphaerolecanium prunastri (Boyer de Fonscolombe, 1834) (Hemiptera: Coccidae) (Erik koşnili)’nin yayılış alanları, bulaşma oranları ve doğal düşmanlarının belirlenmesi Türkiye entomoloji dergisi, 33 (2): 83-91.
Öztürk N., M.R. Ulusoy, L. Erkılıç & S. (Ölmez) Bayhan 2004. Malatya ili kayısı bahçelerinde saptanan zararlılar ile avcı türler. Bitki Koruma Bülteni, 44 (1-4): 1-13.
Öztürk N. & M.R. Ulusoy 2014. Malatya ili kayısılarında zararlı, Polydrusus ponticus Faust (Coleoptera: Curculionidae)’un zararı ve mekanik mücadelesi Türkiye entomoloji dergisi, 38 (1): 61-69. Uygun N., İ.Karaca, M.R.Ulusoy & S. Satar 2013. Meyve ve Bağ Zararlıları. Nobel Dizgi Tasarım, ADANA, Ülgentürk S. & S. Toros 1999. Faunistic studies on the Coccidae on ornamental plants in Ankara, Turkey. Entomologica Bari, 33: 213-217.
Ülgentürk S., M.B., Kaydan, C. Zeki & S. Toros 2001. Sphaerolecanium prunastri Boyer de Fonscolombe (Hemiptera: Coccidae): distribution, host plant and natural enemies in the Turkish Lake District. Bulletin Zoologia Agricola Bachic. Ser. II, 33 (3): 357-363.
Viggiani G. 1989. “Pest of apricots, 481-486”. IX International Symp. on Apricot Culture (09-15 July 1989), Caserta, Department of Agricultural Entomology and Zoology. University of Naples, Portici/Italy.
Yiğit T. & Tunaz H. 2018. Determination of Sphaerolecanium prunastri Fonscolombe, 1834 (Hemiptera: Coccidae), and its parasitoids and predators in apricot areas of Malatya province, Turkey. Acta Horticulturae 1214: 67-72.