Arife Eymen KARABULUT, Zeynep ÖZDEMİR

422431

Örüntü Dili Analizi ile Kentlerin Geleceğini Geçmişin Deneyiminde Aramak

Teknolojik gelişmeler ve nüfus artışı, kentlerde yapılaşmanın artmasına dolayısıyla kentlerin kimliğinin, kültürel değerlerinin ve özgün dokularının korunması zorlaşmaktadır. Geçmişin izlerini takip ederek, kentlerin özgün yapısını korumak ve geleceğe taşımak önemli hale gelmektedir. Bu çalışmanın amacı; tarihi kent merkezlerinin yerleşim sistemleri, eski kent dokusu, yol düzenleri, mahalle kültürü, sokak yapısı ve yaşam tarzlarını inceleyerek yeni gelişim alanlarında oluşturulacak yapı adalarının kentin kimliğine uygun şekilde dokular üretmesine yönelik öneriler sunmaktır. Bu bağlamda, çalışmada öncelikle örneklem alanı olan Antalya/Elmalı İlçesi ve Elmalı Kentsel Sit Alanı genel özellikleri ve tarihi yapısı incelenmiş, tarihi kent merkezinin morfolojik Özellikleri C. Alexander’ın Örüntü Dili Analizi (Pattern Language Analizi) yöntemi kullanılarak analizin 21 kriteri üzerinden incelenmiştir. Analizden elde edilen verilere göre; eski kent dokusu incelenerek elde edilen verilerle yeni yerleşim alanlarının yapılaşma yaklaşımları ve planlama uygulamalarının kentin geçmişi referans alınarak ele alınması gerekliliği ortaya konulmuştur. Sonuç olarak, Elmalı ilçesinde yeni yerleşim alanları, Elmalı'ya özgü yapılaşma koşullarını ve geleneksel dokunun sürdürülebilirliğini dikkate alarak tasarlanmalı ve planlanmalıdır. Bu yaklaşım, geçmiş değerlerin ve özelliklerin kullanılmasının daha iyi bir gelecek ve yaşam koşulları için önemini vurgulamaktadır. Yeni yerleşim alanlarının tasarımında, Elmalı'nın karakterine uygun mimari ve planlama ilkelerinin benimsenmesi gerekmektedir. Bu sayede, geçmişin mirası korunarak sürdürülebilir bir kentsel gelişme sağlanabilecek ve Elmalı ilçesi için daha iyi bir yaşam ortamı oluşturulabilecektir.
Anahtar Kelimeler:

Örüntü Dili Analizi, Kent Morfolojisi, Kentsel Sit Alanları, Yeni Yerleşim Alanı, Elmalı

Searching the Future of Cities in the Experience of the Past with Pattern Language Analysis

Technological developments and population growth have led to an increase in urbanization, making it more difficult to protect the identity, cultural values and original textures of cities. By following the traces of the past, it becomes important to preserve the original structure of cities and carry them to the future. The aim of this study is to examine the settlement systems, old urban texture, road layouts, neighborhood culture, street structure and lifestyles of historical city centers and to offer suggestions for the building islands to be created in new development areas to produce textures in accordance with the identity of the city. In this context, first of all, the general characteristics and historical structure of Antalya/Elmalı District and Elmalı Urban Site Area, which is the sample area in the study, were examined, and the morphological characteristics of the historical city center were examined using C. Alexander's Pattern Language Analysis method through 21 criteria of the analysis. According to the data obtained from the analysis; the old urban texture was examined and the necessity of considering the construction approaches and planning practices of the new settlement areas with reference to the past of the city was revealed. As a result, new settlement areas in Elmalı district should be designed and planned by taking into account the building conditions specific to Elmalı and the sustainability of the traditional texture. This approach emphasizes the importance of using past values and features for a better future and living conditions. In the design of new settlement areas, architectural and planning principles appropriate to the character of Elmalı should be adopted. In this way, a sustainable urban development can be achieved by preserving the heritage of the past and a better living environment can be created for Elmalı district.
Keywords:

Pattern Language Analysis, Urban Morphology, Urban Site Area, New Residential Area, Elmalı,

PDF

___

  • Alexander, C. (1979). The Timeless Way of Building. New York: Oxford University Press.
  • Alexander, C., Ishikawa, S. & Silverstein, M. (1977). A Pattern Language: Towns, Buildings, Construction. New York: Oxford University Press.
  • Altanlar, A. & Özdemir, Z. (2022). Sürdürülebı̇lı̇r Yaşama Yönelı̇k Davranış ve Tutumları Mı̇marlık Fakültesı̇ Öğrencı̇lerı̇ Üzerı̇nden Okumak. Uluslararası Hakemli Tasarım ve Mimarlık Dergisi, 27, 132–160.
  • Antalya İl Kültür Turizm Müdürlüğü, (2021). Antalya’yı Keşfet, [Erişim Tarihi: 18.07.2023], https://antalya.com.tr/
  • Aslan, S. & Kiper, P. (2016). Kimlik ve Bellek Sorunu Sarmalında Kentler: Amasra Kenti Örneğinde Fırsatlar ve Tehditlerin Değerlendirilmesi. İdealkent, 7(20), 881-905.
  • Atlas, (2020). Elmalı Kentsel Sit Alanı Mahalleleri, [Erişim Tarihi 06.11.2021] https://basic.atlas.gov.tr
  • Aydın T. (2019). Elmalı İlçesı̇nı̇n Beşerı̇ ve Ekonomı̇k Coğrafyası, Doktora Tezı̇, Atatürk Ünı̇versı̇tesı̇ Sosyal Bı̇lı̇mler Enstı̇tüsü Coğrafya ABD, Erzurum.
  • Caniggia, G. & Maffei, G.L. (2001). Composizione Architettonica e Tipologia Edilizia: Lettura Del’edilizia di Base, Venice: Florence: Alinea Editrice.
  • Certeau, M.D. (1984). The Practice of Everyday Life, California: University of California Press.
  • Ceylan, E. (2007). Antalya’nın Akseki ve Elmalı İlçelerindeki Türk Dönemi Sivil Mimarlık Örneklerindeki Süsleme Özellikleri, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal bilimler Enstitüsü, Sanat Tarihi ABD, İstanbul.
  • Danacı, H.M. (2012). Yöresel Mimari ve Kültürel Peyzaj Analizi: Antalya Elmalı Örneği. Doktora Tezi, Akdeniz Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Peyzaj Mimarlığı ABD, Antalya.
  • Dawes, M.J. & Ostwald, M.J. (2018). The Mathematical Structure of Alexander’s A Pattern Language: An Analysis of the Role of Invariant Patterns. Environment and Planning B: Urban Analytics and City Science, 47(1), 7–24.
  • Delibaş M. & Onur A.C. (2023) Kentsel Morfoloji Okumaları: Dünden Bugüne Yel Değirmeni, Kentsel Morfoloji okumaları, İstanbul: Maltepe Üniversitesi Yayınları.
  • Elmalı Belediyesi, (2018). Tarihi Elmalı Evleri, https://www.elmali.bel.tr/faaliyet_raporu.pdf [Erişim Tarihi: 18.07.2023].
  • Elmalı Belediyesi, (2023). Tarihi Elmalı Evleri, [Erişim Tarihi: 18.07.2023], http://www.elmali.gov.tr/
  • Elmalı Belediyesi. (2020). Kadim Şehir Elmalı, Elmalı: Elmalı Belediyesi Kültür Yayınları.
  • Elmalı Kaymakamlığı, (2021). Tarihi elmalı Evleri, http://www.elmali.gov.tr/tarihi-elmali-evleri [Erişim Tarihi: 11.11.2021].
  • Elmalı Kaymakamlığı, (2023). Elmalı İlçesinin konumu, http://www.elmali.gov.tr/ilcenin-cografi-konumu [Erişim Tarihi: 18.07.2023].
  • Elmalı Kültür, (2023). Elmalı Kültür, Turizm ve Dayanışma Derneği, [Erişim Tarihi: 18.07.2023], https://elmalikulturturizmvedayanismadernegi.business.site/
  • Endeksa, (2021). Elmalı Mahallelerinin Konumları, https://www.endeksa.com/tr/analiz/antalya/elmali/demografi [Erişim Tarihi: 07.11.2021].
  • Günay R. (2008). Elmalı ve Yöresel Mimarlığı, İstanbul: Ege Yayınları.
  • Gürer T.K. (2016) Tipomorfoloji: Kentsel Mekânın Yapısını Anlamak, İdealkent, 18(7), 8-21.
  • Hakim, B. (2008). Mediterranean Urban and Building Codes: Origins, Content, Impact, and Lessons. Urban Design International, 13(1), 21-40.
  • Hillier, B., & Hanson, J. (1984). The Social Logic of Space, Cambridge: Cambridge University Press.
  • İlhan, C. (2019). Kent Dokusu Morfolojik Değişiminin Fraktal Geometri Aracılığıyla Hesaplanması: Bursa Örneği. Mimarlık ve Yaşam, 4(1), 117-140.
  • Jacobs, J. (1961). The Death and Life of Great American Cities, London: Peregrine Book.
  • Kostof, S. (1991). The City Shaped: Urban Patterns and Meanings Through History. London: Thames and Hudson.
  • Kubat, A.S. & Topçu, M. (2009). Antakya ve Konya Tarihi Kent Dokularının Morfolojik Açıdan Karşılaştırılması. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 6(2), 334-347.
  • Kürkçüoğlu, E. & Ocakçı, M. (2015). Kentsel Dokuda Mekânsal Yönelme Üzerine Bir Algı-Davranış Çalışması: Kadıköy Çarşı Bölgesi. Megaron, 10(3), 365-388.
  • Lynch, K. (1960). The Image of the City. Cambridge: MIT Press.
  • Mehaffy, M.W., Kryazheva, Y., Rudd, A. & Salingaros, N.A. (2019). A New Pattern Language for Growing Regions: Places, Networks, Processes. Portland: Sustasis Press.
  • Modül Planlama, (2021). Elmalı Koruma İmar Planı, https://www.modulplanlama.com.tr/Calismalar/Index/3,11.11.2021 [Erişim Tarihi. 03.11.2021].
  • Mollayakupoğlu S. (2019). Kentsel Mekân Oluşum Sürecine Kuramsal Bir Bakış: C. Alexander’ın Örüntü Dilleri, Yüksek Lı̇sans Tezı̇, Karadenı̇z Teknı̇k Ünı̇versı̇tesı̇, Fen Bı̇lı̇mlerı̇ Enstı̇tüsü, Şehir ve Bölge Planlama ABD, Trabzon.
  • Moudon, A.V, & Lee, C. (2003). Walking and Bicycling: An Evaluation of Environmental Audit Instruments. American Journal of Health Promotion, 18(1), 21-37.
  • Moudon, A.V. (1997). Urban Morphology as an Emerging Interdisiplinary Field. Urban Morphology, 1, 3-10.
  • Oliveira, V. (2016). Urban Morphology: An Introduction to the Study of the Physical Form of Cities, Switzerland: Springer.
  • Özdemir, Z. & Altanlar, A. (2023). Sürdürülebilir Kalkınma ve Sürdürülebilir Kentsel Gelişme Ekseninde Kavramsal Bir İnceleme, Sosyal Bilimlerde Güncel Tartışmalar-12, Ankara: Bilgin Kültür Sanat Yayınları.
  • Polat I., Eyüpgiller K.K. & Topçubaşı M. (2008). Kentsel Koruma Çalışması: Elmalı. Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 23(4), 853-862.
  • Roös, P. (2021). Regenerative-Adaptive Design for Sustainable Development: A Pattern Language Approach. Switzerland: Springer, Cham.
  • Serbest H. (2008). Elmalı Kentsel Sı̇t Alanında Bulunan Tescı̇llı̇ Konutların Günümüzdekı̇ Durumları Koruma Sorunları, Değerlendı̇rme Önerı̇lerı̇, Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demı̇rel Ünı̇versı̇tesı̇, Fen Bı̇lı̇mlerı̇ Enstı̇tüsü, Şehir ve Bölge Planlama ABD, Isparta.
  • Sınmaz, S. & Özdemir, A.H. (2016). The Effects on Urban Morphology and Typology of the Urban Planning Practice in Turkey, an Assessment for City of Siverek. İdealkent, 18(18), 80–115.
  • Sitte, S. (1889). City Planning According to Artistic Principles.
  • TÜİK (2021), İlçelere göre Hanehalkı Verileri, [Erişim Tarihi: 29.1.2023], https://www.tuik.gov.tr/
  • Whyte, W.H. (1980). The Social Life of Small Urban Spaces, New York: Project for Public Spaces.
  • Yolcu, M.Ö. (2023). Devam Eden Bir Mimarlık Krizi Olarak Kentsel Dönüşüm: Amasya için Dönüşüm Fırsat mı Tehdit mi? Türkiye Arazi Yönetimi Dergisi, 5(1) , 31-48.
  • Zeka, E. (2020). Design and Modelling of Urban Development Areas with Reference to Historical Settlements: Case of Korça, Doctoral Dissertation, Istanbul Technical University, Graduate School of Science Engineering and Technology, Urban and Regional Planning Programme, Istanbul.
Türkiye Arazi Yönetimi Dergisi-Cover
  • Başlangıç: 2019
  • Yayıncı: Fatma BÜNYAN ÜNEL
Arşiv
Sayıdaki Diğer Makaleler

Ladik Gölü’nde Kıyı Şeridi ve Su Alanı Değişimlerinin Uzaktan Algılama Tekniği ile Belirlenmesi

Ömer Faruk UZUN, Büşra OLGUN

Politika Uygulama Aracı Olarak Türkiye İmar Affı Düzenlemelerinin Gelişimi

Okan YILMAZ

İstanbul’da Kentsel Dönüşüm Proje Alanları İçin Rezerv Alan Tespiti

Ayşe Buse CILIZ, Oktay AKSU

Örüntü Dili Analizi ile Kentlerin Geleceğini Geçmişin Deneyiminde Aramak

Arife Eymen KARABULUT, Zeynep ÖZDEMİR

Kent Ölçeğinde Konutlara İlişkin Toplu Değer Değişiminin Makine Öğrenim Algoritmaları ile Analizi

Merve TÜRKAN, Aslı BOZDAĞ, Ahmet Emin KARKINLI, Adile Gülsüm ULUCAN