MİLLETLERARASI TİCARİ TAHKİMDE TÜRK MAHKEMELERİNİN İHTİYATİ TEDBİR VE İHTİYATİ HACİZ KARARI VERME YETKİSİ

Tıpkı devlet mahkemelerinde görülmekte olan davalarda olduğu gibi, yabancılık unsuru içeren özel hukuk uyuşmazlıklarının tahkim yoluyla çözülmesinin öngörüldüğü hallerde, hakemlerce verilecek kararın anlam kazanabilmesi için gerek tahkim yargılaması öncesinde gerek tahkim yargılaması sırasında gerekse tahkim yargılaması sonucu verilen hakem kararının icrası/tenfizi aşamasında geçici hukuki koruma kararlarına ihtiyaç duyulmaktadır. Yabancı unsurlu tahkime tabi uyuşmazlıklarda, önceleri sadece mahkemelerin ihtiyati tedbir ve ihtiyati haciz kararı verebilecekleri görüşü hâkim iken, günümüzde birçok ülke hukuklarında hakemlere de bu yetki verilmiştir. Bu anlayışa paralel olarak, 4686 sayılı Milletlerarası Tahkim Kanunu m.6’da da mahkemelerin yanında hakemlere de ihtiyati tedbir ve ihtiyati haciz kararı verme yetkisi tanınmıştır. Mahkemelerle birlikte hakemlere de böyle bir yetkinin tanınması çeşitli mahzurları da beraberinde getirebilir. Hakemlere de mahkemelerle birlikte bu yetkinin verilmiş olması karşısında, mahkemenin ihtiyati tedbir kararı verme yetkisinin taraflarca bertaraf edilip edilemeyeceği, mahkemelerce veya hakemlerce verilen bir ihtiyati tedbir veya ihtiyati haciz kararının diğeri tarafından değiştirilip değiştirilemeyeceği veya ortadan kaldırılamayacağı meseleleri ortaya çıkmaktadır. Yine, yabancılık unsuru içeren tahkim yargılamalarında, ihtiyati tedbir talepleri bakımından, Türk mahkemelerinin milletlerarası yetkisini ortadan kaldıran 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu m.390 hükmü karşısında, MTK m.3 ve m.6 hükümlerine istinaden MTK m.3’teki yetkili Türk mahkemelerinden ihtiyati tedbir kararı alınıp alınamayacağının incelenmesi gerekmektedir

Anahtar Kelimeler:

Milletlerarası Tahkim, İhtiyati Tedbir ve İhtiyati Haciz, Türk Mahkemelerinin Milletlerarası Yetkisi.

Jurisdicton of Turkish Courts on Interim Injunction and Provisional Attachment Decisions Regarding Disputes Subject to International Arbitration

As in cases those are heard in State courts, interim measures of protection is needed either before arbitration proceedings or in the course of arbitration proceedings, or in the enforcement stage of arbitral award, in order to become meaningful for one of the parties, when it is agreed by the parties to settle private law disputes with foreign elements by arbitration. At first, it was thought that State courts have been the only authority to decide on interim injunction and provisional attachment regarding disputes subject to international arbitration, but recently, this authority is also granted to arbitrators in legal systems of many countries. In parallel with this understanding, under Art. 6 of the Turkish Code on International Arbitration numbered 4686 CIA , the authority to decide on interim injunction and provisional attachment is also granted to arbitrators together with State courts.Granting authority to arbitrators together with State courts to decide on interim injunction and provisional attachment can lead to many problems. Granting this authority to arbitrators together with State courts, the issue of whether the jurisdiction of State courts to decide on an interim injunction or provisional attachment could be abolished by the parties and the issues of whether decisions of interim injunctions and provisional attachments ordered by one of the state courts or arbitrators could be transformed into another interim measure or abolished by another one arises. Furthermore, it’s required to analyze whether it’s possible to obtain an interim injunction from Turkish courts referred to in Art. 3 of the CIA pursuant to Art. 3 and 6 of the CIA, in accordance with Art. 390 of the Turkish Code on Civil Procedure numbered 6100, which abolishes the international jurisdiction of Turkish courts on interim injunctions regarding disputes subject to international arbitration

Keywords:

International Arbitration, Interim Injunction and Provisional Attachment, Jurisdiction of Turkish Courts.,

PDF

___

Adhipathi, Sandeep: Interim Measures In International Commercial Arbitra- tion: Past, Present and Future, LLM Theses, University of Georgia School of Law, 2003.
Akıncı, Ziya: “Hakemlerin İhtiyati Tedbir veya İhtiyati Haciz Kararı Verme Yet- kisi”, Prof. Dr. Şükrü Postacıoğlu’na Armağan, İzmir 1997, s.209-224, (“İhtiyati Tedbir”).
Akıncı, Ziya: Milletlerarası Tahkim, 3.Bası Vedat Kitapçılık, İstanbul 2013, (“Tahkim”).
Blessing, Marc: Introduction to Arbitration – Swiss and International Perspec- tive, Helbing &Lichtenhahn, 1999.
Born, Gary B.: International Commercial Arbitration, Vol II., Kluwer Law Inter- national, The Hague, 2009.
Çelikel, Aysel/Erdem, B. Bahadır: Milletlerarası Özel Hukuk, 13. Bası, Beta, İs- tanbul 2014.
Deren-Yıldırım, Nevhis: Haksız Rekabet Hukuku ile Fikri ve Sınai Mülkiyet Hu- kukunda İhtiyati Tedbirler, Alkım, İstanbul 2002.
Deren-Yıldırım, Nevhis: Milletlerarası Tahkimin Esaslı Sorunları, Alkım, İstanbul , (“Tahkim”) Ekşi, Nuray: Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nda Tahkim (6100 sayılı HMK m. 444), Beta, İstanbul 2013.
Erten, Rifat: Milletlerarası Ticarî Tahkim Hukukunda Geçici Hukuki Koruma Ön- lemleri, Adalet, Ankara 2010.
Fouchard, Philippe/Gaillard, Emmanuel/Goldman, Berthold: International Commercial Arbitration, Ed. Emmanuel Gaillard & John Savage, Kluwer Law International, 1999.
Giray, Faruk Kerem; “Milletlerarası Tahkimde Gizlilik”, Uluslararası Ticaret ve Tahkim Hukuku Dergisi, Y.2015, S.2, s.63-120.
Goldman, Claude: “Provisional Measures In International Arbitration”, Intern- tional Business Law Journal, Y.1993, Vol.6, s.3-26.
Kapancı, K. Berk: “Tahkimde İhtiyati Tedbirlere İlişkin Bazı Meseleler”, Prof. Dr. Ata Sakmar’a Armağan, Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, /1, s.521-540. Kalpsüz, Turgut: Türkiye’de Milletlerarası Tahkim, 2. Bası, Ankara 2010.
Karslı, Abdurrahim: Medeni Muhakeme Hukuku, 4. Baskı, Alternatif, İstanbul Kırlı Aydemir, Defne Deniz: Milletlerarası Usul Hukukunda İhtiyati Tedbirler, XII. Levha, İstanbul, 2013.
Lew, Julian D. .M./Mistelis, Loukas A./ Kröll, Stefan M.: Comperative Internati- onal Commercial Arbitration, Kluwer Law International, 2003.
Nomer, Ergin: Devletler Hususî Hukuku, 21. Bası, Beta, İstanbul 2015.
Özekes, Muhammet: İcra İflas Hukukunda İhtiyati Haciz, Seçkin, Ankara 1999.
Özel, Sibel: Milletlerarası Ticari Tahkimde Kanunlar İhtilafı Meseleleri, Legal, İstanbul 2008.
Pekcanıtez, Hakan/Atalay, Oğuz/Özekes, Muhammet: Hukuk Muhakemeleri Kanunu Hükümlerine Göre Medenî Usûl Hukuku, 13. Bası, Ankara 2012.
Pekcanıtez, Hakan: “Milletlerarası Tahkimde Geçici Hukuki Koruma Önlemle- ri”, Milletlerarası Tahkim Semineri (10 Mart 2003), ICC Türkiye Milli Komitesi, Ankara 2003, s.115-152.
Redfern, Alan/Hunter, Martin/Blackaby, Nigel/ Partasides, Constantine: Red- fern and Hunter on International Arbitration, Oxford Univversity Press, 2009.
Redfern, Alan D.: “Arbitration and the Courts: Interim Measures of Protection – Is the Tide About ToTurn?”, Texas International Law Journal, Y.1995, Vol.30, s.71-88.
Rubino-Sammartano, Mauro: International Arbitration Law and Practice, 2nd Edition, The Hague/London/Boston, 2001.
Segesser, George von/ Kurth, Christoph: “Interim Measures”, International Arbitration In Switzerland, A Handbook for Practitioners, Ed. Gabrielle Kauf- mann-Kohler, Blaise Stucki, Kluwer Law International, 2004.
Şanlı, Cemal: Uluslararası Ticari Akitlerin Hazırlanması ve Uyuşmazlıkların Çö- züm Yolları, Beta, 5. Bası, İstanbul 2013.
Şanlı, Cemal: “21 Nisan 1961 Tarihli Avrupa Anlaşması ve Türk Tahkim Huku- ku”, Avrupa (Cenevre) – New York Sözleşmeleri ve Türk Tahkim Hukuku Sem- pozyumu (Ankara, 10.05.1990), Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü, Ankara, 1991, s.1-12.
Şanlı, Cemal/Esen, Emre/Ataman-Figanmeşe, İnci: Milletlerarası Özel Hukuk, Bası, Vedat Kitapçılık, İstanbul 2015.
Üstündağ, Saim: İhtiyati Tedbirler (Geçici Hukuki Himaye (Koruma) Önlemleri), İstanbul 1981.
Wang, William: “International Arbitration: The Need For Uniform Measures of Relief”, Brooklyn Journal of International Law, Vol.28, Issue 3, 2003, s.1059
Yeşilova, Bilgehan: Milletlerarası Ticari Tahkimde Nihai Karardan Önce Mahke- melerin Yardımı ve Denetimi, Güncel, İzmir 2008.
Yılmaz, Ejder: Geçici Hukuki Himaye Tedbirleri, C. 2, Yetkin, Ankara 2001.