KANUN OLMANIN KIYISINDA: EDEBİYATIN POLİTİZE OLMASI VE AHMET HAMDİ TANPINAR'IN CUMHURİYET KANONU'NDAKİ YERİ

Türk edebiyatında kanonik sanatçı ve metinler genellikle politik amaçlarla belirlenmiştir. Özellikle erken Cumhuriyet döneminde edebi eserler, siyasi erkin otoritesini güçlendirmek adına kullanılmıştır. Böylelikle, uygulanmak istenen inkılapların geniş kitlelere daha kolay benimsetilmesi amaçlanmıştır. Edebiyatın politize olduğu ve kanonun siyasi otorite ile anıldığı bu dönemde eserlerinde otorite yanlısı politik bir duruş sergileyerek kanonlaşan yazarların yanı sıra, Ahmet Hamdi Tanpınar gibi politik tavrına rağmen kanona dahil ol(a)mayanlar da vardır. Tanpınar, milletvekilliği yapmasına rağmen siyasi kanonda yer bulamamıştır. Ayrıca, kanonun diğer belirleyicileri olan edebi zümre ve halk da Tanpınar'ı neredeyse görmezden gelmiştir. Bu çalışma, edebi eserlerin bilhassa siyasi erkin meşruiyetini desteklemek amacıyla kullanılmak üzere "kanonlaştırılması" ve Ahmet Hamdi Tanpınar'ın söz konusu süreçteki yerini tartışır. Böylece özgün bir sanat anlayışıyla kendine has edebi bir saha kuran Tanpınar'ın kanonik durumunu araştırır. Dahası, kanon kavramının karşıladığı/yüklediği anlamları ve bu kavram ile edebi saha, siyasi erk ve halk arasındaki ilişkiyi inceleler. Böylelikle söz konusu kavramın daha çok siyaset ve statüko ile ilişkili olduğunu gösterir

ON THE MARGINS OF BEING THE LAW: THE POLITICIZATION OF LITERATURE AND THE PLACE OF AHMET HAMDİ TANPINAR IN THE REPUBLICAN CANON

Canonic artists and texts have been identified with political aims in Turkish literature. Literary works have been used to strengthen the authority of the political power especially in the early republican period. In this way, it is aimed to ensure that large masses adopt easily the reforms to be applied. In this period when the literature was politicized and canon was called together with the political authority, besides with the authors getting canonized by having a pro-authority political position in their works, there were also authors like Ahmet Hamdi Tanpınar who did not or could not get involved in the canon although they have a political position. Tanpınar, was not able to be included to the political canon although he was a member of parliament. Moreover, literary groups and the public being the other identifiers of the canon almost ignored Tanpınar, too. This study discusses the "canonization" of the literary works being used especially in order to support the justification of political power. It also discusses the place of Ahmet Hamdi Tanpınar in the involving period. Thus, it investigates the canonical position of Tanpınar who set a unique literary field by maintaining his characteristic artistic view. In addition, it examines the meanings that the term of canon refers to and the relationship of this term with the literary field, political power and the public. In this way, it manifests that the involving term is rather related to the politics and status quo

PDF

___

AKÇA, Neval. 2007, "Demokrat Parti İktidarından 1980 İhtilaline Eğitim Politikaları ve Bu Politikaların Tarih Ders Kitaplarına Yansıması." (online versiyon), Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, http://sosyalbilimler.cukurova.edu.tr/tezler/1081.pdf
ALPTEKİN, Turan. 2001, Ahmet Hamdi Tanpınar: Bir Kültür Bir İnsan. İletişim Yayınları, İstanbul.
ALTHUSSER, Louis. 2003, İdeoloji, Devlet ve Devletin İdeolojik Aygıtları. (Çev. Alp Tümertekin), İthaki Yayınları, İstanbul.
ANAR, Turgay. 2013, "Türk Edebiyatında Edebiyat Kanonu: Kanon, Kanona Girmek ve Kanona Müdahale." (online versiyon), FSM İlmi Araştırmalar İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi 1, http://dergi.fsm.edu.tr/index.php/ia/article/view/11/16
ATAKAY, Kemal. 2004, "Kanon Huzursuzluğu." Kitap-lık 68, s. 70-77.
AYSAL, Necdet. 2005, "Anadolu'da Aydınlanma Hareketinin Doğuşu: Köy Enstitüleri."(online versiyon), Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi 35-36, http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/45/788/10118.pdf
AYVAZOĞLU, Beşir. 2014, "Nurullah Ataç'ın Maceraları," (online versiyon), Zaman, 2 Ocak, http://www.zaman.com.tr/besirayvazoglu/nurullah-atacin-maceralari_2190856.html
BAŞBUĞ, Esra Dicle. 2013, Resmi İdeoloji Sahnede: Kemalist İdeolojinin İnşasında Halkevleri Dönemi Tiyatro Oyunlarının Etkisi. İletişim Yayınları, İstanbul.
BAŞÇI, Pelin. 2007-2008, "Yerli Edebiyat Yurdun Edebiyatı; Herkes Onu Okumalı: Türk Edebiyatı Kanonu ve Ulusal Kimliğin Sınırları." Pasaj 6, s. 44-69.
BAKİ, Elif. 2010, Ulusun İnşası ve Resmi Edebiyat Kanonu. Libra Kitapçılık, İstanbul.
BELGE, Murat. 2004, "Türkiye'de 'Kanon'." Kitap-lık 68, s. 54-59.
BLOOM, Harold. 2004, "Kanon'a Ağıt." Kitap-lık 68, s. 79-91.
BUTTANRI, Müzeyyen. 2002, "Atatürk'ün Tarih Tezinin Devrindeki Tarihi Tiyatro Eserlerine Yansıması." (online versiyon), Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 2, http://sbd.ogu.edu.tr/makaleler/3_2_Makale_2.pdf
CİMCOZ, Adalet. 1959, "Ahmet Hamdi Tanpınar Hasta", Ulus, 13 Mart.
ÇIKLA, Selçuk. 2007, "1940'lı Yıllarda Düzenlenen Sanat Yarışmaları ve İnönü Sanat Armağanları."(online versiyon), İlmi Araştırmalar 23, http://turkoloji.cu.edu.tr/YENI%20TURK%20EDEBIYATI/selcuk_ci kla_sanat.pdf
______. 2006, "Cumhuriyet'in Onuncu Yıl Dönümü Anısına Yapılan Edebî Yayınlar." (online versiyon), Turkish Studies 1, http://www.turkishstudies.net/dergi/cilt1/sayi1/makale/cikla.pdf
______. 2007, "Türk Edebiyatı'nda Kanon ve İnkılâp Kanonu," (online versiyon), Muhafazakar Düşünce 13-14, http://turkoloji.cu.edu.tr/YENI%20TURK%20EDEBIYATI/selcuk_ci kla_kanon.pdf
DAĞLI, Nuran ve Belma Aktürk, haz. 1998, Hükümetler ve Programları: 1920-1960. TBMM Basımevi, Ankara.
DEMİR, Bilal. 2013. "Besim F. Dellaloğlu ile Tanpınar ve Türkiye Modernleşme Süreci," (online versiyon), Radikal Blog, 12 Ocak, https://blldmr.wordpress.com/2013/02/22/besim-f-dellaloglu-iletanpinar-ve-turkiyenin-modernlesme-sureci/
DİRİN, İlyas ve Şaban Özdemir. 2006, "Ahmet Hamdi Tanpınar ve Eserleri Hakkında Yazılanlar." Hece: Arafta Bir Süreklilik Arayışı Olarak Ahmet Hamdi Tanpınar Özel Sayısı 61, s. 328-340.
EMİL, Birol. 1989, Reşat Nuri Güntekin.Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara.
GÜLENDAM, Ramazan. 2004, "Demokrat Parti İktidarında EdebiyatPolitika-Siyaset İlişkisi ve Edebiyatçılarımızın Bu Süreçteki Yeri." Hece-Hayat Edebiyat Siyaset 90-91-92, s. 278-311.
GÜNAYDIN, Yusuf Turan. 2006, "Tanpınar Bibliyografyasına Ek." Hece: Arafta Bir Süreklilik Arayışı Olarak Ahmet Hamdi Tanpınar Özel Sayısı 61, s.341-367.
ISSI, A. Cüneyt. 2004, " 'Toplum Mühendisliği' Bağlamında KanonEdebiyat İlişkisi." Hece-Hayat Edebiyat Siyaset 90-91-92, s. 360-370.
İĞREK, Musa. 2012. "Telif Hakları Tartışmasında Kim Haklı," (online versiyon), Kitap Zamanı, 6 Mart, http://www.edebiyathaber.net/telifhaklari-tartismasinda-kim-hakli/
İNCİ, Handan, haz. 2012, Tanpınar Zamanı: Son Bakışlar. Kapı Yayınları, İstanbul.
JUSDANİS, Gregory. 1998. Gecikmiş Modernlik ve Estetik Kültür: Milli Edebiyatın İcat Edilişi. (Çev. Tuncay Birkan), Metis Yayınları, İstanbul.
KAHRAMAN, Hasan Bülent. 2013, " Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı- Temel Eserlerimiz," (online versiyon), Radikal, 11 Kasım, http://www.radikal.com.tr/ek_haber.php?ek=ktp&haberno=2280
KARACA, Alaattin. 2004, "Tanzimat'tan Cumhuriyet'e Türkiye'de Sanat, Edebiyat ve Siyasal İktidar." Hece-Hayat Edebiyat Siyaset 90-91-92, s. 196-208.
KAYGANA, M. ve M. Yapıcı. 2010, "İdeolojik Bireylerin Yetişmesinde Tiyatronun Rolü." (online versiyon), Turkish Studies 5, http://www.turkishstudies.net/Makaleler/433407801_14- M.%20Kaygana-M.%20Yap%C4%B1c%C4%B1.pdf
KILIÇ, Abdullah. 2001, "Tanpınar Neden Moda Oldu?", (online versiyon), Zaman, 25 Aralık, http://arsiv.zaman.com.tr/2001/12/25/kultur/h1.htm
OĞUZERTEM, Süha. 2004, "Sentetik Bir Salata ya da Fil Hayaleti Olarak Kanon." Kitap-lık 68, s. 68-69.
OKAY, M. Orhan. 1998, "Cumhuriyet Devri Edebiyatı Üzerine Bazı Dikkatler." Yeni Türkiye Dergisi 23-24, s. 2890-2897.
_____. 2012, Bir Hülya Adamının Romanı: Ahmet Hamdi Tanpınar. Dergâh Yayınları, İstanbul.
_____. 2004, "Politika Batağında Derbeder Bir Şair Ahmet Hamdi Tanpınar." Hece-Hayat Edebiyat Siyaset 90-91-92, s. 497-505.
OKTAY, Ahmet. 1983, Cumhuriyet Dönemi Edebiyatı 1923-1950. Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara.
ÖZGÜL, Eriş. 2004, " 'Doğru ve Değişmez Kabuller'in Edebiyatı." HeceHayat Edebiyat Siyaset 90-91-92, s. 98-110.
ÖZTÜRK, Muhsin. 2006. "Tanpınar Telif Davası AİHM'de," (online versiyon), Zaman, 15 Aralık, http://www.zaman.com.tr/gundem_tanpinar-davasiaihmde_471995.html PARLA, Jale. 2004, "Edebiyat Kanonları." Kitap-lık 68, s. 51-53.
_____. 2007-2008, "Gelenek ve Bireysel Yetenek: Kanon Üzerine Düşünceler." Pasaj 6, s. 11-18.
POLAT, Necla. 2000. "Paylaşılamayan Huzur," (online versiyon), Aksiyon, 9 Eylül, http://www.aksiyon.com.tr/kultur-sanat/paylasilamayanhuzur_506719
SOLAK, Halil. 2013, " Tanpınar Her Ülkeye Giriş Kapımız Oldu," (online versiyon), Zaman, 2 Kasım, http://www.yenisafak.com.tr/pazar/tanpinar-her-ulkeye-giris-kapimizoldu-578258
TANPINAR, Ahmet Hamdi. 1992, Tanpınar'ın Mektupları. (Haz. Zeynep Kerman.), Dergâh Yayınları, İstanbul.
_____. 1996, Yaşadığım Gibi: Ahmet Hamdi Tanpınar. (Haz. Birol Emil.), Dergâh Yayınları, İstanbul.
_____. 2012, Bütün Şiirleri. (Haz. İnci Enginün.), Dergâh Yayınları, İstanbul.
_____. 2007, Edebiyat Üzerine Makaleler. (Haz. Zeynep Kerman.), Dergâh Yayınları, İstanbul.
_____. 2010, Günlükleri Işığında Tanpınar'la Başbaşa. Haz. İnci Engünün ve Zeynep Kerman. Dergâh Yayınları, İstanbul.2010. TDK Güncel Türkçe Sözlük, online versiyon.
TOLLUOĞLU, Meral Ataç. 1998, Babam Nurullah Ataç. Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
TOSUN, Necip. 2004. "Siyasi Partilerin Kültür Sanat Programları ve İcraatları." Hece-Hayat Edebiyat Siyaset 90-91-92, s. 570-577.
YAVUZ, Hilmi. 2008, "Edebi Kanon, Resmi İdeoloji ve Nahid Sırrı(1)", (online versiyon), Zaman, 13 Şubat, http://www.zaman.com.tr/hilmiyavuz/edebi-kanon-resmi-ideoloji-ve-nahid-sirri-1_651197.html
_____.2008, "Edebi Kanon, Resmi İdeoloji ve Nahid Sırrı(2)", (online versiyon), Zaman, 20 Şubat, http://www.zaman.com.tr/hilmiyavuz/edebi-kanon-resmi-ideoloji-ve-nahid-sirri-2_654137.html
YILDIRIM, Sema ve Behçet Kemal Zeynel, Ed. 2010, TBMM Albümü: 1920-2010. Ankara: TBMM Basım ve Halkla İlişkiler Müdürlüğü Yayınları, (online versiyon), http://www.tbmm.gov.tr/TBMM_Album/Cilt1/index.html