AMİRAL ADOLPHUS SLADE'İN OSMANLI DONANMASINDAKİ HİZMETLERİ VE OSMANLI İMPARATORLUĞU ÜZERİNE GÖZLEMLERİ

Adolphus Slade (1804-1877) Osmanlı Devleti'ne ilk kez Navarin Deniz Savaşı'nın ardından 1829'da gelmiş ve 1850-1866 yılları arasında Osmanlı donanmasında Müşavir Paşa adıyla danışman olarak görev yapmış bir İngiliz deniz subayıdır. Slade Osmanlı donanmasındaki yararlı hizmetlerinin yanı sıra Osmanlı toplumuna yönelik gözlemleriyle o dönemdeki tüm yabancı gözlemciler arasında öne çıkmaktadır. 1833, 1837, 1840 ve 1867 yıllarında yayımlanmış dört kitabında Osmanlı Devleti'nin ve donanmasının durumunu gerçekçi bir şekilde yansıtmıştır. Ayrıca Müslüman ve Gayrimüslim Osmanlı tebaası hakkında keskin gözlemlerde bulunmuştur. Mirliva Müşavir Paşa 1853-56 Kırım Savaşı'nda Osmanlı donanmasını temsilen müttefik İngiltere ve Fransa donanmaları ile görüşmeler yapmış ve büyük nüfuzlu İngiltere büyükelçisi Lord Stratford ile ters düşmeyi dahi göze almıştır. Anahtar kelimeler: Adolphus Slade, Müşavir Paşa, Osmanlı donanması