YANMETİNİN ALTBAŞLIĞI: “KİTAP ÇEVRESİNDEKİ ÖĞELER (EPİTEXTE)” VE ÖRNEKLEMELER

Türkiye’de yapılan araştırmalar içerisinde Gérard Genette’nin ayrıntılı bir şekilde irdelediği ve inceliklerini ortaya koyduğu ‘Yanmetinler’ (Paratexte) oldukça geniş ve araştırılması gereken bir konudur. ‘Yanmetinler’kendi içerisinde iki büyük başlığa ayrılmaktadır. Bunlardan biri ‘Metin Çevresindeki Yazılı Öğeler’ (Peritexte), diğeri ‘Kitap Çevresindeki Öğeler’dir (Epitexte). İkisi bir arada ‘Yanmetinler’i (Paratexte) oluşturmaktadır. Daha önce ‘Yanmetin (Paratexte) Nedir? Metin Çevresindeki Yazılı Öğeler(Peritexte) Nelerdir?’ (Aksöz, 2018: 27-47) özellikle de ‘Metin Çevresindeki Yazılı Öğeler’ (Peritexte) ile ilgilikuramsal bir çalışma gerçekleştirildiğinden, bu çalışmada ‘KitapÇevresindeki Öğeler’ (Epitexte) ile ilgili kuramsal bilgilere yer verilecek veörneklemelere gidilecektir. ‘Kitap Çevresindeki Öğeler’in (Epitexte) neolduğuna, neleri kapsadığına, kaça ayrıldığına, alt başlıklarının neolduğuna, bu alt başlıkların altında nelerin yer aldığına yer verilmeyeçalışılacaktır.‘Kitap Çevresindeki Öğeler’ (Epitexte) basılı kitabın hiçbir yerinde yer almamaktadır. Kitapla ilgilidirler, ancak kitabın dışında, kitaptan bağımsız yer alan öğelerdir ve kitabın toplumsal çevresinde bulunmaktadırlar. ‘Kitap Çevresindeki Öğeler’ (Epitexte) altında, yazarın kitabı yazarken yapmış olduğu röportajlar, söyleşiler, yazdığı mektuplar, günlükler, yazarın kitap için aldığı notlar, karalama kâğıtları, basında, televizyonda yer alan haberler, kitabın tavsiye edilmesi, kitapla ilgili söylentiler, edebiyat ödülü alması, yapılan kişisel konuşmalar ya da kitap eleştirisi gibi öğelere rastlanmaktadır (Genette, 2001: 12). Kısaca ‘Kitap Çevresindeki Öğeler’ yazar ya da yayıncı tarafından bilinçli yaratılmış dokümanlar olabildiği gibi yazara ait olan özel yazılar da olabilmektedir.

___

  • Ahmet Mithat. (2005). Dürdane Hanım, Ankara: Akçağ Yayınları.
  • Ahmet Mithat. (2018). İstibşar-Amerika’da Neşr-i İslam Teşebbüsü, Konya: Çizgi Kitapevi.
  • Ahmet Mithat. (2017). Kafkas, İstanbul: DergâhYayınları.
  • Ahmet Mithat. (1296). Konak Yahut Şeyh Şamil’in Kafkasya Muharebatından Bir Hikâye-i Garibe, İstanbul: Kırk Ambar Matbaası.
  • Ahmet Mithat (2017b). Letaif-iRivayat,İstanbul: Çağrı Kitapevi.Bargan Hüseyin (2002). “Ahmet Mithat Efendi ve İdil-Ural Türkleri”, Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi, Ankara: sayı 13.
  • Berzeg Sefer E. (1995). Kafkas Diasporasında Edebiyatçılar ve Yazarlar Sözlüğü, İstanbul: Nart Yayıncılık.
  • Daşçıoğlu Yılmaz, Koç Okan (2009). “Batı Tarzı Türk Hikâyesinin Doğuşu Ve Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Ana Temalar”, Turkish StudiesInternational Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, ISSN: 1308-2140, (4 /1-I) Ankara-Turkey.
  • Demirci Neşe (2012).Tercüman-ı Hakikat Gazetesi (1-1500. Sayılar) İnceleme Ve Seçilmiş Metinler, basılmamış yüksek lisans tezi, Cumhuriyet Üniversitesi, Sivas.
  • Demircioğlu Cemal (2005). From Discourse to Practice: Rethinking “Translation” (Terceme) and Related Practices of Text Production in the Late Ottoman Literary Tradition, basılmamış doktora tezi, İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi.
  • Demircioğlu C. (2009). “Translating Europa: The Case of Ahmet Mithat as an Ottoman Agent of Translation”, Agents of Translation, Philadelphia: John Benjamin Publishing Company.
  • Durgun H. H. (2015) Ahmet Mithat Efendi ve Edebiyat, İstanbul: Dergah Yayınları.
  • Enginün İ. (2006). Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Yeni Türk Edebiyatı, İstanbul: Dergah Yayınları. Fatih Kerimi (1912). “Ahmet Mithat ve Şimal Türkleri”, Türk Yurdu, sayı 30, İstanbul.
  • Gökçek F. (2017). Küllerinden Doğan Anka-Ahmet Mithat Efendi Üzerine Yazılar, İstanbul: Dergah Yayınları.
  • Gündoğdu A. (2014). “Türk Dünyasında Milli Egemenlik Fikrinin Gelişimi”, Belgi, (8/II).
  • Koç Canan Olpak (2013). “Don Kişot ve Daniş Çelebi”, Turkish StudiesInternational Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, ISSN: 1308-2140 (8/4) Ankara-Turkey.
  • Kudret Cevdet(1962). Ahmet Mithat, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
  • Küçük Deniz Aktan(2010). “Kariîn ile Hasbihâl”: Mukaddimelerinin Işığında Ahmet Mithat Üzerine Bir Deneme”, Turkish StudiesInternational Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, ISSN: 1308-2140 (5/2) Ankara-Turkey.
  • Savaş Kudret (2018) “Ahmet Mithat’ın Kaleminden Amerikalı Bir Mühtedi: A.R. Webb Ve İstibşar”,TÜRÜK Uluslararası Dil, Edebiyat ve Halkbilimi Araştırmaları Dergisi, (6/13)
  • Savaş Kudret (2018). Ahmet Mithat’ın Eserlerinde Oksidentalist Bakış Açısı, basılmamış doktora tezi, Konya: Necmettin Erbakan Üniversitesi.
  • Savaş Kudret (2019), Konak Yahut Şeyh Şamil’in Kafkasya Muharebatından Bir Hikâye-i Garibe, Konya: Çizgi Kitabevi.
  • Tanpınar A. Hamdi. (2006).19.Asır Türk Edebiyatı Tarihi, İstanbul: DergâhYayınları.
  • Vizantel (1294). Asya’da Çernayef ve Türk Kahramanları, İstanbul: Hakikat Matbaası.
  • İnternet Kaynakları
  • https://www.worldcat.org/identities/lccn-nr99021323/29.01.2019.http://isamveri.org/pdfosm/D00882/1932_355/1932_355_HAMDIA.pdf 29.01.2019.
  • https://www.deutsche-biographie.de/pnd117182168.html#adbcontent29.01.2019.
  • https://portal.dnb.de/opac.htm?method=showNextResultSite¤tResultId=%22Adolf %22+and+%22M%C3%BCtzelburg%22%26any¤tPosition=4018.02.2019.