PLATON’UN MENON DİYALOGUNDA ANAMNESİS KURAMI

Bu çalışmada Menon diyalogunu ele alarak diyalogu bir bütün olarak kuran ana temanın ne olduğunu anlamaya çalışacağız. Bu zeminden hareketle, diyalogun bütünlüğü içinde birbirini kuşatan iki farklı sahne olduğunu; Sokrates'in köle ile olan diyalogunun, Menon ile diyalogunun bir minyatürü olduğunu; kendisi bunun açıkça bilincinde olmasa bile Menon'un da, Sokrates'in hipotez yöntemine dayalı olarak yürüttüğü araştırmaya katılmak suretiyle köle çocuk gibi ortha doksa bilgisi edindiğini öne süreceğiz. Bu açıdan bakıldığında, diyalogda mevcut olan poion ti sorularına dayalı hipotez yönteminin, anamnesis sürecine karşıt olmak bir yana onun vazgeçilmez bir öğesi olduğu anlaşılmaktadır. Bundan dolayı anamnesis süreci, doksaları olan bir kişinin, sophosun yürüttüğü hipotez yöntemine dayalı bir araştırmada ortha doksa edinmesi aşaması ile başlamaktadır. Hem anamnesis kuramı hem de bu kuramın köle çocuk ile olan uygulaması dikkate alındığında, Menon diyalogunda söz konusu edilen anamnesis türünün dianoetik anamnesis olduğu görülmektedir. Bu anamnesis türü, ortha doksanın edinilmesi sürecini açıklamaktadır. Bunun yanında, biri diyalogun başında, diğeri sonunda yer alan iki farklı benzetmeyle, noetik anamnesise de işaret edilmektedir. Menon ve Larissa yolu hakkında verilen örneklere bakıldığında, burada epistemenin nesnenin doğrudan deneyimi olarak tarif edilmesi, bu benzetmelerde epistemenin noetik anamnesise karşılık geldiğine işaret etmektedir. Bu durum, birbirine refere eden bu iki benzetmenin, üst düzey bir bilgi olan epistemeyi duyulur dünyadan bir örneğe benzeterek anlatmak amacıyla verildiğini göstermektedir

THE THEORY OF ANAMNESIS IN PLATO’S MENO

In this study, we will try to understand the main theme that constitutes the dialogue Meno as a whole. On this ground, we will assert that there are two scenes that encompass each other in their entirety; that the slave boy experiment is a miniature of the Meno dialogue as a whole; and that Meno also obtains ortha doxa like the slave boy by the hypothesis method in the search that is accompanied by Socrates. This shows that hypothesis method is present there, and that an inquiry based on poion ti questions conducted the hypothesis method is, aside from being contrary, is an indispensable element of this anamnesis process. Therefore, the first phase of the process of anamnesis is a person’s joining to a survey conducted by the method of hypothesis based on poion ti question accompanied by sophos. Considering both the anamnesis theory and its demonstration on the uneducated slave boy, we will defend that the kind of anamnesis that is in question in the Meno dialogue is dianoetic anamnesis. This type of anamnesis explain the process of obtaining ortha doxa. And we will argue that both in the beginning and at the end of the dialogue, it is pointed out to be the noetic anamnesis with two different similes. These two examples which refere to each other in the dialogue, are meant to express episteme as an high order knowledge by making it similar to an example from the real world. In the given examples, namely the one about Meno and the other about the road to Larissa, the description of the episteme as a direct experience of the objects, suggests that the experience of an episteme in these analogies is the noetic anamnesis. This case shows that the type of knowledge that is described as episteme in these samples correspond to noetic anamnesis

PDF

___

Anderson, M., Osborn G. (2009), Approaching Plato: A Guide to The Early and Middle Dialogues,
http://campus.belmont.edu/philosophy/Book.pdf. (erişim: 23.11. 2015.)
Ausland, Hayden, W. (1997), “On Reading Plato Mimetically”, The American Journal Of Philology,
Vol. 118, No:3, The Johns Hopkins University Press, ss. 371-416.
Bedu-Addo, J. T. (1979a), “On The Alleged Abandonment Of The Good in The Phaedo”, Apeiron,
Vol. 13, No: 2, ss. 104-114. Bedu-Addo, J. T. (1979b), “The Role of Hypothetical Method in the Phaedo”, Phronesis 24, ss. 111- 132.
Bedu-Addo, J. T. (1983), “Sense experience and Recollection in Plato’s Meno”, American Journal of Philology, 104, ss. 228-248.
Bedu-Addo, J. T. (1984), “Recollection and The Argument ‘From a Hypothesis’ in Plato’s Meno”, Journal of Hellenic Studies, 104, ss. 1-14.
Bedu-Addo, J. T. (1991), “Sense-Experience and The Argument for Recollection in Plato’s Phaedo”, Phronesis 36, ss. 27-60.
Platon’un Menon Diyalogunda Anamnesis Kuramı 1191
Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 11/2 Winter 2016 Çelgin, Güler (2011), Eski Yunanca - Türkçe Sözlük, Kabalcı Yayınevi, İstanbul. Dorter, Kenneth (1972), “Equality, Recollection And Prification”, Phronesis, Vol. 17, ss. 198-218.
Haşlakoğlu, Oğuz (1999), Techne in Pla to’s Thought (Platon Düşüncesinde Tekhne), Boğaziçi Üniversitesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Haşlakoğlu, Oğuz (2004), “Heidegger’in ‘Platon’un Hakikat Doktrini’ Makalesi Üzerine Bir Eleştiri”, Felsefe Tartışmaları, Sayı: 32., İstanbul, Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi. Haşlakoğlu, Oğuz (2005), “Politeia Diyalogunda Epistêmê Tasnifi ve Dialektikê Methodos’un
Anlamı”, Felsefe Tartışmaları, Sayı: 34., İstanbul, Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi. Haşlakoğlu, Oğuz (2008), “Platon Düşüncesinde aletheia”, Kaygı, 11. Sayı, ss. 205-209.
http://www.perseus.tufts.edu/hopper/resolveform?redirect=true. Ilgıcıoğlu, Necati (2000), A Critical Consideration of Kant’s Doctrine of Ideas in view of Plato’s
Text, Boğaziçi Üniversitesi, Yayımlanmamış Doktora Tezi. Klagge, J. C., N. D. Smith (eds.) (1992), Methods of Interpreting Plato and his Dialogues, Oxford
Studies in Ancient Philosophy, Supplementary Volume, Oxford University Press, Oxford.
Klein, Jacob (1965), A Commentary on Plato’s Meno, The University of North Carolina Press, Chapel Hill.
Liddell-Scott, A Greek-English Lexicon, Perseus Project, Tufts University, Orhan, Özgüç (2015), “Jacob Klein’da Tortulaşma, Eğitim ve Platon’a Dramatik Yaklaşım”, Felsefe
ve Sosyal Bilimler Dergisi, Bahar, Sayı: 19, s. 259-280.
Peters, Francis E. (2004), Antik Yunan Felsefesi Terimleri Sözlüğü, çev. ve haz. Hakkı Hünler, Paradigma Yayıncılık, İstanbul.
Plato (1952), Laches, Protagoras, Meno, Euthydemus, Loeb Classical Library, Greek and English
Edition, trans. W. R. M. Lamb, Harvard University Press, London. Plato (1997), Complete Works, eds. J. M. Cooper, D. S. Hutchinson, Hackett Publishing Company, Cambridge.
Plato (2005), Euthyphro, Apology, Crito, Phaedo, Phaedros, tran. H. N. Fowler, Loeb Classical
Library, Harvard University Press.
Platon (2007), Menon, çeviri ve yorum: Ahmet Cevizci, Sentez Yayıncılık, İstanbul.
Platon (2012), Phaidon, çev. Nazile Kalaycı, Kabalcı Yayıncılık, İstanbul.
Scott, D. (1995), Recollection and Experience, Cambridge University Press, USA.
Scott, D. (2006), Plato’s Meno, Cambridge University Press, UK.
Weiss, R. (2001), Virtue in The Cave: Moral Enquiry in Plato’s Meno, Oxford University Press, Oxford.
Williams, T. (2002), “Two Aspect of Platonic Recollection”, Apeiron 35, s. 131-152.