Bu çalışmada, yalnız toksik aiiminyum (200 $mu$ g/L), yalnız düşük pH (4.5) ve bunların kombine etkisine maruz bırakılan gökkuşağı alabalığı (Oncorhynchus mykiss) larvasının solungaç gelişimi skan elektron mikroskobu altında incelendi. Solungaçların genel görünümü, filament ve lamella uzunluğu ve her bir filamentteki lamella sayısı belirlenerek solungaç gelişiminin etkilenme düzeyi ortaya konulmaya çalışıldı. Ayrıca ölüm ve larvaların genel durumuda gözlendi. Yalnız düşük pH ve yalnız aliminyum'a maruz bırakılan larvaların solungaçları normal bir gelişme göstermekle birlikte, filament uçlarında hafif bir kalınlaşma gözlendi. Ayrıca istatistiksel olarak önemli olmamakla birlikte (P>0.05) kontrole göre daha düşük sayıda lamella, daha kısafilament ve lamella uzunluğu bulunmuştur. Aiiminyum ve düşük pH kombinesine maruz bırakılan larvalarda filamentler tamamen kalınlanmış, kısalmış ve birbirlerine yapışık durumdadırlar. Lamellalar sadece filamentlerin alt kısımlarında mevcut olup, filamentlere yapışık durumdadırlar. Filament ve lamella uzunluğu, her bir filamentteki lamella sayısı kontrol grubuna göre istatistiksel olarak önemli derecede (P

In this study, the gill development of rainbow trout (Oncorhynchus mykiss Walbaum) larvae exposed to toxic aluminium (200 $*mu$ g/L), those exposed low pH (4.5) alone and those exposed to both for 30 days were investigated under scanning electron microscopy. General appearance of gills, filament and lamella lengths and the number of lamellae per filament were determined in order to evaluate the effects of these toxicants on gill development. In addition, the death rates and general conditions of larvae were observed. In larvae exposed to low pH alone and in those exposed to aluminium alone, a slight thickness in the apical part of the filaments, shorter lamellae and filament lengths and reduced numbers of lamellae per filament were found. But these findings statistically were not significant (P>0.05) compared with control. In larvae exposed to the combined effects of low pH and aluminium, shortened and thickened filaments, fusion of filaments and lamellae and low numbers of lamellae per filament were determined. Filament and lamella lengths and the numbers of lamellae per filament in this larva group were significantly lower (P