Herat-Afganistan’da pandeminin erken dönemlerinde COVID-19 hastalarının özellikleri ve mortalite risk faktörle

Amaç: Coronavirüsler, farklı hastalık türlerine neden olan geniş bir virüs ailesidir. Bu çalışma, COVID-19 hastalarında komorbidite ve hastaların sosyo-demografik özelliklerine göre mortalite risk faktörlerini değerlendirmeyi amaçlamaktadır. Yöntem: Bu kesitsel çalışma, 24 Şubat-5 Temmuz tarihleri arasında Afganistan’ın Herat ilinde yürütülmüştür. Çalışmanın verileri Herat İl Halk Sağlığı Müdürlüğü tarafından sağlanmış olup hastaların sosyo-demografik verileri, hastalığın belirti ve bulguları, eşlik eden hastalıklar, hastaların hastaneye yatış özellikleri, enfekte bir kişiyle temas öyküsü ve COVID-19’u teşhis etmek için kullanılan test türü incelenmiştir. Çalışmada, kategorik değişkenler arasındaki farklılıkları gözlemlemek için ki-kare testi kullanılmıştır. İki değişkenli analizde, anlamlı bir p değerine sahip tüm bağımsız değişkenler modele alınmıştır. Olasılık oranları ve %95 güven aralıkları hesaplanmış ve 0,05’ten küçük bir p değeri istatistiksel olarak anlamlı kabul edilmiştir. Bulgular: Çalışmada, %53.5 pozitiflik oranıyla 11.183 COVID-19 vakası analiz edilmiştir. Herat il merkezi ve ilçelerinde iyileşme oranları sırasıyla %96.2 ve %94.7 bulunmuştur. Bu çalışma, Herat ili ilçelerinde %94.7 olan iyileşme oranının kent merkezinde yaşayan hastalarda %96.2 olduğunu göstermektedir. Yaşa göre değişkenlik gösteren vaka-ölüm oranları, 1-29 yaşları için %0.4 ve 80-105 yaşları için %33 bulunmuştur. Ölüm oranları sırasıyla %12.5 ve %18.2 ile KOAH ve kanser hastalarında en yüksekti. Lojistik regresyon analizi sonucunda yaş, cinsiyet ve KOAH COVID-19 ölüm oranı ile ilişkili bulunan değişkenler olarak bulunmuştur. Sonuç: Bu çalışma, özellikle kırsal alanlarda daha fazla sağlık hizmeti sağlayarak COVID-19 ve diğer hastalıkların ölüm oranının azaltılabileceğini göstermektedir.

Characteristics of COVID-19 patients and risk factors of mortality in the early times of pandemic, Herat-Afghanistan

Objective: Coronaviruses are a large family of viruses that cause different types of diseases. This study aims to evaluate the risk factors for mortality based on comorbidity and socio-demographic characteristics among COVID-19 patients. Methods: This cross-sectional study conducted in Herat, Afghanistan, from February 24 to July 5, 2020, used data provided by the public health department, including socio-demographics, symptoms, comorbidities, hospitalization, contact history, and COVID-19 test type. The Chi-square test was used to observe differences between categorical variables. In bivariate analysis, all independent variables with a significant p-value were put into the model. Odds ratios and 95% confidence intervals were calculated, and a p-value less than 0.05 was considered statistically significant. Results: The study analyzed 11,183 COVID-19 cases, with a 53.5% positivity rate. Recovery rates in the city and Herat province districts were 96.2% and 94.7%, respectively. Case-fatality rates varied with age, with 0.4% for those aged 1-29 and 33% for those aged 80-105. Mortality rates were highest for those with COPD and cancer, at 12.5% and 18.2%, respectively. In the logistic regression results, age, gender, and COPD were significant variables for COVID-19 mortality. Conclusion: By providing more health service facilities to people in risk groups, especially in rural areas, the mortality rate of COVID-19 and other diseases can be decreased.

___

  • Chan JF-W, Yuan S, Kok K-H, To KK-W, Chu H, Yang J, et al. A familial cluster of pneumonia associated with the 2019 novel coronavirus indicating person-to-person transmission: a study of a family cluster. The Lancet. 2020 Feb 15;395(10223):514–23.
  • Wu Y, Ho W, Huang Y, Jin D-Y, Li S, Liu S-L, et al. SARS-CoV-2 is an appropriate name for the new coronavirus. The Lancet. 2020 Mar 21;395(10228):949– 50.
  • Zhu H, Wei L, Niu P. The novel coronavirus outbreak in Wuhan, China. Glob Health Res Policy [Internet]. 2020 Mar 2 [cited 2021 Jan 22];5. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/ pmc/articles/PMC7050114/
  • Worldmeter. Coronavirus Update (Live): 97,859,772 Cases and 2,093,577 Deaths from COVID-19 Virus Pandemic - Worldometer [Internet]. 2021 [cited 2021 Jan 22]. Available from: https:// www.worldometers.info/coronavirus/
  • Gao Y. COVID-19: Risk factors for critical illness. EClinicalMedicine [Internet]. 2020 Aug 1 [cited 2021 Jan 30];25. Available from: https:// www.thelancet.com/journals/eclinm/ article/PIIS2589-5370(20)30251-0/ abstract
  • Maes M, Higginson E, Pereira-Dias J, Curran MD, Parmar S, Khokhar F, et al. Ventilator-associated pneumonia in critically ill patients with COVID-19. Critical Care. 2021 Jan 11;25(1):25.
  • WHO. Coronavirus [Internet]. 2021 [cited 2021 Feb 5]. Available from: https://www.who.int/westernpacific/ health-topics/coronavirus
  • World Health Organization. Coronavirus [Internet]. [cited 2020 Sep 16]. Available from: https://www.who. int/westernpacific/health-topics/ coronavirus
  • Afghanistan Analysis Network. Covid-19 in Afghanistan (6): A closer look at the MoPH’s official figures [Internet]. Afghanistan Analysts Network - English. 2020 [cited 2021 Jan 2]. Available from: https://www. afghanistan-analysts.org/en/reports/ economy-development-environment/ covid-19-in-afghanistan-6-a-closer-look-at-the-mophs-official-figures/
  • PAHO/WHO. Case definitions for COVID-19 surveillance – 16 December 2020 - PAHO/WHO | Pan American Health Organization [Internet]. [cited 2021 Feb 5]. Available from: https://www. paho.org/en/topics/coronavirus-infections/coronavirus-disease-covid-19-pandemic/case-definitions-covid-19#:~:text=Clinical%20 criteria%3A,%2C%20 diarrhea%2C%20altered%20 mental%20status
  • Aryana news. Registration of the first Corona virus event in Afghanistan [Internet]. Ariana News Agency . 2020 [cited 2020 Sep 16]. Available from: https://ariananews.co/ news/%d8%ab%d8%a8%d8%aa- %d8%a7%d9%82%d8%b9%d9%87- %d8%b1%d9%88%d9%86%d8%a7- %db%8c%d8%b1%d9%88%d8%b3- %d8%a7%d9%81%d8%ba%d8%a 7%d9%86%d8%b3%d8%aa%d8%- a7%d9%86.html/
  • Nikpouraghdam M, Jalali Farahani A, Alishiri G, Heydari S, Ebrahimnia M, Samadinia H, et al. Epidemiological characteristics of coronavirus disease 2019 (COVID-19) patients in IRAN: A single center study. Journal of Clinical Virology. 2020 Jun 1;127:104378.
  • UKRI C the science explained-. Sex, gender and COVID-19 [Internet]. 2020 [cited 2021 Feb 5]. Available from: https://coronavirusexplained.ukri. org/en/article/cad0007/
  • Shah P, Owens J, Franklin J, Mehta A, Heymann W, Sewell W, et al. Demographics, comorbidities and outcomes in hospitalized Covid-19 patients in rural southwest Georgia. Annals of Medicine. 2020 Oct 2;52(7):354–60.
  • Abid K, Bari YA, Younas M, Tahir Javaid S, Imran A. Progress of COVID-19 Epidemic in Pakistan. Asia Pac J Public Health [Internet]. 2020 May 19 [cited 2021 Feb 5]; Available from: https:// www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/ PMC7240311/
  • Nikpouraghdam M, Jalali Farahani A, Alishiri G, Heydari S, Ebrahimnia M, Samadinia H, et al. Epidemiological characteristics of coronavirus disease 2019 (COVID-19) patients in IRAN: A single center study. J Clin Virol. 2020 Jun;127:104378.
  • UNFPA Afghanistan. Young people make their voices heard through the Afghan Youth Parliament [Internet]. UNFPA Afghanistan. 2018 [cited 2020 Oct 2]. Available from: https://afghanistan. unfpa.org/en/news/young-people make-their-voices-heard-through afghan-youth-parliament
  • Sanyaolu A, Okorie C, Marinkovic A, Patidar R, Younis K, Desai P, et al. Comorbidity and its Impact on Patients with COVID-19. SN Compr Clin Med. 2020 Jun 25;1–8.
  • Goyal P, Choi JJ, Pinheiro LC, Schenck EJ, Chen R, Jabri A, et al. Clinical Characteristics of Covid-19 in New York City. N Engl J Med. 2020 11;382(24):2372–4.
  • Pan L, Mu M, Yang P, Sun Y, Wang R, Yan J, et al. Clinical Characteristics of COVID-19 Patients With Digestive Symptoms in Hubei, China: A Descriptive, Cross-Sectional, Multicenter Study. Am J Gastroenterol. 2020;115(5):766–73.
  • Yang J, Zheng Y, Gou X, Pu K, Chen Z, Guo Q, et al. Prevalence of comorbidities and its effects in patients infected with SARS-CoV-2: a systematic review and meta-analysis. Int J Infect Dis. 2020 May;94:91–5.
  • Guan W-J, Liang W-H, Zhao Y, Liang H-R, Chen Z-S, Li Y-M, et al. Comorbidity and its impact on 1590 patients with COVID-19 in China: a nationwide analysis. Eur Respir J. 2020;55(5).
  • Richardson S, Hirsch JS, Narasimhan M, Crawford JM, McGinn T, Davidson KW, et al. Presenting Characteristics, Comorbidities, and Outcomes Among 5700 Patients Hospitalized With COVID-19 in the New York City Area. JAMA. 2020 May 26;323(20):2052–9.
  • Zeb S, Shahid R, Umar M, Aziz Q, Akram MO, Khurram M, et al. Analysis of COVID-19 Mortality in Allied Hospitals of Rawalpindi Medical University Pakistan. Biomedica. 2020 Jul 2;36:246–50.
  • Clerkin KJ, Fried JA, Raikhelkar J, Sayer G, Griffin JM, Masoumi A, et al. COVID-19 and Cardiovascular Disease. Circulation. 2020 May 19;141(20):1648–55.
  • Ahrenfeldt LJ, Möller S, Thinggaard M, Christensen K, Lindahl-Jacobsen R. Sex Differences in Comorbidity and Frailty in Europe. Int J Public Health. 2019 Sep;64(7):1025–36.
  • Guan W, Liang W, Zhao Y, Liang H, Chen Z, Li Y, et al. Comorbidity and its impact on 1590 patients with COVID-19 in China: a nationwide analysis. Eur Respir J [Internet]. 2020 May 14 [cited 2021 Feb 5];55(5). Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/ articles/PMC7098485/
  • Posso M, Comas M, Román M, Domingo L, Louro J, González C, et al. Comorbidities and Mortality in Patients With COVID-19 Aged 60 Years and Older in a University Hospital in Spain. Arch Bronconeumol. 2020 Nov;56(11):756–8.
  • Nichol KL, Baken L, Nelson A. Relation between influenza vaccination and outpatient visits, hospitalization, and mortality in elderly persons with chronic lung disease. Ann Intern Med. 1999 Mar 2;130(5):397–403.
  • Robilotti EV, Babady NE, Mead PA, Rolling T, Perez-Johnston R, Bernardes M, et al. Determinants of COVID-19 disease severity in patients with cancer. Nat Med. 2020;26(8):1218–23.
  • The only cancer treatment center in Kabul is not equipped with the necessary facilities [Internet]. [cited 2020 Sep 28]. Available from: https://www.pajhwok. com/dr/2019/03/11/%D9%8A%D A%AF%D8%A7%D9%86%D9%87- D9%85%D8%B1%DA%A9%D8%B2- D8%AF%D8%A7%D9%88%D9%89- D8%B1%D8%B7%D8%A7%D9%86- %D8%AF%D8%B1- %DA%A9%D8%A7%D8 - %A8%D9%84-%D8%A8%D8%A7- %D8%A7%D9%85%DA%A9%D8 %A7%D9%86%D8%A7%D8%AA D9%84%D8%A7%D8%B2%D9%85- D9%85%D8%AC%D9%87%D8%B2- D9%86%D8%B4%D8%AF%D9%87- %D8%A7%D8%B3%D8%AA
  • Noor FM, Islam MM. Prevalence and Associated Risk Factors of Mortality Among COVID-19 Patients: A Meta-Analysis. J Community Health. 2020 Dec;45(6):1270–82.
  • Chidambaram V, Tun NL, Haque WZ, Majella MG, Sivakumar RK, Kumar A, et al. Factors associated with disease severity and mortality among patients with COVID-19: A systematic review and meta-analysis. PLOS ONE. 2020 Nov 18;15(11):e0241541.
  • Albitar O, Ballouze R, Ooi JP, Sheikh Ghadzi SM. Risk factors for mortality among COVID-19 patients. Diabetes Research and Clinical Practice. 2020 Aug 1;166:108293.
  • Harrison SL, Fazio-Eynullayeva E, Lane DA, Underhill P, Lip GYH. Comorbidities associated with mortality in 31,461 adults with COVID-19 in the United States: A federated electronic medical record analysis. PLOS Medicine. 2020 Sep 10;17(9):e1003321.
  • Mehraeen E, Karimi A, Barzegary A, Vahedi F, Afsahi AM, Dadras O, et al. Predictors of mortality in patients with COVID-19–a systematic review. Eur J Integr Med. 2020 Dec;40:101226.
Turkish Journal of Public Health-Cover
  • Başlangıç: 2003
  • Yayıncı: Halk Sağlığı Uzmanları Derneği
Sayıdaki Diğer Makaleler

Sağlık bilimleri alanı dışında okuyan üniversite öğrencilerinin e-sağlık okuryazarlığı düzeylerinin sağlık okuryazarlığı, dijital okuryazarlık, medya ve televizyon okuryazarlığı ile ilişkisi

İlknur DOLU, Serpil ÇELİK DURMUŞ

Amasya ilinde 2013-2017 yılları arasında bildirimi yapılan kanser olgularının klinik ve epidemiyolojik özellikleri

Berkhan TOPAKTAŞ, Betül KARAKUŞ, Neşe YAKŞİ

Mersin’de ilköğretim birinci sınıfa giden erkek öğrencilerde inmemiş testis sıklığının araştırılması

Resul BUĞDAYCI, Caner İSBİR, Fatma BOZDAĞ, Elif Tuğçe SOLMAZ

Kabil Şehri’nde yaşayanlar arasında COVİD-19 aşılarına yönelik tutum ve kabul kabulü: Kesitsel bir çalışma

Assadullah SAMADİ, Sayed Sharif ABDALİ, Mohammad SANGARY, Mohammad Naiem ALİZADA, Abdul Jawid NEYAZİ, Mohammad Yosuf FARAHMAND

Türkiye’de öğrencilerde alkol kullanımı: Sistematik bir derleme çalışması

Mustafa ORHAN, Mehmet Veysi KAYA, Burak SAYAR

5-12 Yaş çocuklar için COVID-19 aşısı ebeveyn tereddüdünün sıklığı ve ebeveynlerin çocuklarının COVID-19’dan korunmasına yönelik tutum, davranışları

Gülsüm ŞANLI ERKEKOĞLU, Erhan ESER

Herat-Afganistan’da pandeminin erken dönemlerinde COVID-19 hastalarının özellikleri ve mortalite risk faktörle

Nasar Ahmad SHAYAN, Pınar OKYAY, Ahmad AMİRNAJAD

2017-2018 arasında Türkçe internet sitelerinde aşı eleştirisi: Tanımlayıcı bir analiz

Ahmet ABBASOĞLU, Buğra Taygun GÜLLE, İlke KARADAĞLI ÜÇÜNCÜ, Meryem Merve ÖREN

Spesifik coğrafi konumda coronavirüs hastalığı dağılımı için tanımlayıcı epidemiyolojik çalışma: Salgın analizinde benzersiz halk sağlığı uygulaması

Mostafa EİSSA, Engy Refaat RASHED

İyi sağlık algısına etki eden faktörlerin yaşam seyri yaklaşımı ile incelenmesi

Ferhan Saniye PALAZ