KENTSEL AÇIK YEŞİL ALANLARIN ENGELLİLER İÇİN EVRENSEL STANDARTLAR KILAVUZU KAPSAMINDA DEĞERLENDİRİLMESİ: KAHRAMANMARAŞ ENGELLİLER SEVGİ PARKI ÖRNEĞİ

Engelli bireylerin tüm kent sakinleri gibi kentsel açık yeşil alanlardan yararlanma ve bu alanlarda özgürce hareket etme haklarına sahip olmasına rağmen ulaşım ve fiziksel çevrede yaşanan sorunlar bu durumu zorlaştırmaktadır. Dünya nüfusunun yaklaşık %15’i (1 milyardan fazla insan) engelli bireylerden oluşmaktayken Türkiye’de ise kayıtlı 2.511.950 engelli bireyin bulunduğu belirtilmektedir. Engelli bireylerin tüm insan hak ve özgürlüklerinden tam ve eşit şekilde yararlanmalarını sağlamak amacıyla yapılan çalışmalar sonucunda evrensel tasarım yaklaşımı ortaya çıkmıştır. Evrensel tasarım kavramının kabul görmesi ile birlikte konu ilgili standartların oluşturulması çalışmaları kapsamında “Engelliler için Evrensel Standartlar Kılavuzu” oluşturulmuştur. Bu çalışma Kahramanmaraş’ta bulunan “Engelliler Sevgi Parkı”nın engelliler için evrensel standartlar kılavuzu kapsamında değerlendirilmesi amacıyla gerçekleştirilmiştir. Bu doğrultuda kılavuzdaki; yaya yolları ve kaldırımlar, rampalar ve merdivenler, yaya geçitleri ve otoparklar, açık ve yeşil alanlar başlıkları kapsamındaki standartlar ile alandaki mevcut durum karşılaştırılarak değerlendirilmiştir. Sonuç olarak, Engelliler Sevgi Parkı’ndaki mevcut durumun döşemeler, rampalar ve eğim durumları, kent mobilyaları, otoparklar ve kullanılan malzemelerin kalite ve bakımı açısından standartlara uygun olmadığı belirlenmiş ve evrensel standartlar kılavuzunda belirtilen ölçütler esas alınarak gerekli düzenlemelerin yapılması için öneriler geliştirilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Engellilik, kentsel açık ve yeşil alanlar, erişilebilirlik, Kahramanmaraş, Engellilik, engelsiz tasarım, kentsel açık ve yeşil alanlar, erişilebilirlik, Kahramanmaraş

THE EVALUATION OF URBAN OPEN GREEN AREAS WITHIN THE SCOPE OF THE UNIVERSAL STANDARDS GUIDE FOR PERSONS WITH DISABILITIES: THE CASE OF KAHRAMANMARAŞ ENGELLİLER SEVGİ PARK

Although disabled people, like all urban residents, have the right to benefit from urban open green spaces and move freely in these areas, problems in transportation and the physical environment make this situation difficult. While approximately 15% of the world population (more than 1 billion people) consists of disabled individuals, it is stated that there are 2.511.950 disabled individuals registered in Turkey. The universal design approach has emerged as a result of the studies carried out to ensure that people with disabilities fully and equally benefit from all human rights and freedoms. With the acceptance of the concept of universal design, the "Universal Standards Guide for Persons with Disabilities" was created within the scope of the efforts to establish the standards. This study was carried out in order to evaluate the "Engelliler Sevgi Park" in Kahramanmaraş within the scope of the universal standards guide for persons with disabilities. In this context, the standards under the headings of pedestrian ways and sidewalks, ramps and stairs, pedestrian crossings and parking lots, and open and green areas in the guide and the current situation in the area were evaluated. As a result, it was determined that the current situation in terms of quality and maintenance of floors, ramps and slope conditions, urban furniture, parking lots, and materials used in Engelliler Sevgi Park does not meet the standards, and recommendations for making the necessary arrangements were made based on the criteria specified in the universal standards guide.

Keywords:

Disability, urban open green areas, accessibility, Disability, barrier-free design, urban open green areas, accessibility, Kahramanmaraş,

PDF

___

Abdullah, M. H. A., Oguz, H. & Tonguc, F. (2021) Designing a web application for Necip Fazil Kisakurek Park, Kahramanmaras, Turkey. Turkish Journal of Forest Science, 5(2), 620-633. Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı (2010).https://www.aile.gov.tr/media/5602/ozurlulerin-sorun-ve-beklentileri-arastirmasi-2010.pdf Erişim Tarihi: 30.03.2022.
Akıncı, H. (2019). Ankara Dikmen Vadisi Parkı, Göksü Parkı ve Can Yücel Parkı Örneklerinde Parkların Erişilebilirlik Açısından İrdelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Akşit, M.A., Kuşku, M., Oktay, G. & Şaylıgil, Ö. (2018). Engellilerin haklarına ilişkin sözleşmenin sorgulanması. Türk Dünyassı Uygulama ve Araştırma Merkezi Yenidoğan Dergisi, 2:261-302.
Aygün, E., Korkut, A. & Kiper, T. (2018). Engelli bireyler için kentsel dış mekanlara erişilebilirliğin incelenmesi: Tekirdağ örneği. Artium, 2:20-32.
Bekar, İ. (2021). Kütüphane İç Mekânlarının Evrensel Tasarım İlkeleri Bağlamında Değerlendirilmesi: Karadeniz Teknik Üniversitesi Faik Ahmet Barutçu Kütüphanesi. Journal of Architectural Sciences and Applications, 6 (1), 178-194. DOI: 10.30785/mbud.875137
D’souza, N. (2004). Is universal design a critical theory?., In: Keates, S., Clarkson, J., Langdon, P., Robinson, P. (Eds), Designing a More Inclusive World(p.3-9). Publisher Springer-Verlag, London.
Dostoğlu, N., Şahin, E., Taneli, Y., 2009. Evrensel tasarım: tanımlar, hedefler, ilkeler. Tasarıma kapsayıcı yaklaşım: herkes için tasarım. Mimarlık Dergisi, 347:23-27. Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü (2022). https://www.aile.gov.tr/ eyhgm/sayfalar/istatistikler/engelli-ve-yasli-istatistik-bulteni/ Erişim Tarihi: 17.02.2022.
Google Earth (2021). https://earth.google.com/web/ Erişim Tarihi: 15.03.2022. İnsan Hakları Dairesi Başkanlığı (2022).https://inhak.adalet.gov.tr/Resimler/Dokum an/2312020100834bm_48.pdf Erişim Tarihi: 11.02.2022.
Karataş, K. (1998). Özürlüler kentlerde özgürce yaşamak istiyorlar. Ufkun Ötesi Aylık Dergisi, 2(4):10-13.
Kirteke, M. & Oguz, H. (2022) ArcGIS Onli̇ne i̇le web-tabanli ağaç bi̇lgi̇ si̇stemi̇ni̇n geli̇şti̇ri̇lmesi̇: Turgut Özal Bulvari-Malatya örneği̇, Turkish Journal of Forest Science, 6(1), 286-309.
Konakoğlu, Z. N. ve Bekar, İ. (2021). Kent Parkları İle Kent Kimliği İlişkisi: Trabzon Örneği. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(118), 211-223.
Kuter, N. & Çakmak, M. (2017). Kamusal dış mekanlarda engelliler için tasarım: Ankara, Seğmenler Parkı örneği. Anadolu Orman Araştırmaları Dergisi, 3(2):93-110.
Öztürk, S. & Yaşar İsmail, T.S. (2015). Kastamonu kent merkezinde fiziksel engelli hareketliliği. Süleyman Demirel Üniversitesi, Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi, 3(3):511-516.
TDK (2022). https://sozluk.gov.tr/ Erişim Tarihi: 20.02.2022.
Tuğluer, M. & Çakır, M. (2021). Ecological Importance of UrbanTrees and Their Role in Sustainable Cities. Şebnem Ertaş Beşir, M. Bihter BingülBulut and İrem Bekar (Ed.). Architectural Sciences and Sustainability. 2021,Volume:2, 81-96. ISBN: 978-625-8061-43-7. Iksad Publications.
Tuğluer, M. (2019). Kentsel açık-yeşil alanların evrensel tasarım standartları açısından değerlendirilmesi; Isparta Tarihi Ayazmana Mesireliği örneği. Mimarlık Alanında Araştırma ve Değerlendirmeler(s.119-131). Gece Akademi, Ankara, Türkiye.
Tuğluer, M., & Çakır, M. (2019). UFORE Modeli'nin Kent Ekosistemine Hizmet Eden Bileşenlerinin İrdelenmesi. Mimarlık Bilimleri ve Uygulamaları Dergisi, 4(2), 193-200.
TÜİK (2022). https://www.tuik.gov.tr/ Erişim Tarihi: 19.02.2022.
Uslu, A. & Shakouri, N. (2014). Kentsel peyzajda engelli/yaşlı birey için bağımsız hareket olanağı ve evrensel tasarım kavramı. Kastamonu Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 14(1):7-14.
WDU (2022). https://worlddisabilityunion.com/images/contents//FILEdabfc04d877ef5e.pdf Erişim Tarihi: 03.03.2022.
WHO (2011). https://www.who.int/publications/i/item/9789241564182 Erişim Tarihi: 25.02.2022.
Yılmaz, T. & Gökçe, D. (2014). Parkların engelli bireylerin serbest dolaşımı açısından erişilebilirliğinin irdelenmesi, Antalya Atatürk Kültür Parkı örneği. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 27(1):21-30.