Sağlık Bilimleri Fakültesi Öğrencilerinin Toplumsal Cinsiyet Rol Tutumları ile Akran Baskısı Yaşama Durumları Arasındaki İlişki

Amaç: Bu araştırma, Samsun Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi öğrencilerinin toplumsal cinsiyet rol tutumları ile akran baskısı yaşama durumları arasındaki ilişkinin belirlenmesi amacı ile yapılmıştır. Materyal ve Metot: İlişki arayan tanımlayıcı araştırma ilkelerine uygun olarak yapılan bu çalışma, Samsun Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi’nde 2016-2017 eğitim-öğretim yılı güz yarıyılında öğrenim gören toplam 1115 öğrenci ile (evrenin %82,6’sı) yapılmıştır. Veri toplama araçları olarak; ‘‘Tanıtım formu’’, “Toplumsal Cinsiyet Rolleri Tutum Ölçeği” ve ‘‘Akran Baskısı Ölçeği’’ kullanılmıştır. Araştırma verileri değerlendirilirken; sayı, yüzdelik, Ki-Kare (X²) testi, Kruskal Wallis (KW) ve Mann Whitney U testleri kullanılmıştır. Bulgular: Tüm öğrencilerin toplumsal cinsiyet rol tutumları ölçeği toplam ortanca değeri 115 (min-max=34-158) olup öğrencilerin eşitlikçi tutuma sahip olduğu, akran baskısı ölçeği toplam ortanca değeri 42 (min-max=33-167) olup öğrencilerin üzerindeki akran baskısının düşük olduğu saptanmıştır. Öğrencilerin toplumsal cinsiyet rol tutumları ile akran baskısı yaşama durumları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki bulunmamıştır (r=0,007; p>0,05). Akran baskısı ölçeği ile eşitlikçi cinsiyet rolü negatif yönlü zayıf düzey anlamlı bir ilişki (r=-0,068; p<0,05), erkek cinsiyet rolü ile pozitif yönlü zayıf düzey anlamlı bir ilişki olduğu tespit edilmiştir (r=0,202; p<0,001). Sonuç: Öğrencilerin toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin eşitlikçi tutuma sahip oldukları ve öğrencilerin üzerindeki akran baskısının düşük olduğu saptanmıştır. Üniversite öğrencilerine eşitlikçi bir cinsiyet tutumu kazandırmak ve akran baskısı konusunda farkındalık yaratmak için bu konuların eğitim müfredatına eklenmesi önerilebilir.

Anahtar Kelimeler:

Akran, Baskı, Rol, Sağlık, Cinsiyet

Relation between Social Gender Role Attitudes of Students Studying at Faculty of Health Sciences and States of Experiencing Peer Pressure

Objectives: This research was carried out to determine the relationship between social gender role attitudes of students studying at Ondokuz Mayıs University, Faculty of Health Sciences and peer pressure situations. Materials and Methods: This study, performed in accordance with the descriptive research principles seeking a relationship was conducted with a total of 1115 students (82.6% of the target population of the study) studying at Samsun Ondokuz Mayıs University, Faculty of Health Sciences in the fall semester of the 2016-2017 academic year. "Presentation form", "Gender Roles Attitude Scale" and "Peer Print Scale" as data collection tools were used. While research data was being evaluated, number, percentage and Ki-Square (X²) test, Kruskal Wallis (KW) and Mann Whitney U tests were used. Findings: The total median of the students' gender role attitudes scale was 115 (min-max = 34-158) and the students had an egalitarian attitude. The peer scale had a median of 42 (min-max=33-167). There was not a meaningful relationship between students' gender role attitudes and peer pressure status (r=0,007; p>0,05) statistically. The peer pressure scale and the egalitarian gender role were negatively correlated (r = -0,068; p <0.05), the male gender role was positively correlated and hence it was found that there was a significantly weak level (r = 0.202; p <0.001). Conclusion: It was found that students have an egalitarian attitude towards gender roles, and the peer pressure on students is low. It may be suggested to add these subjects to the education curriculum to give university students an egalitarian gender attitude and to raise awareness about peer pressure.

Keywords:

Peer, Pressure, Role, Health, Gender,

PDF

___

1. Vatandaş C. Toplumsal Cinsiyet Ve Cinsiyet Rollerinin Algılanışı. Sosyoloji Konferansları 2007;35:29-56.
2. Dökmen ZY. Toplumsal cinsiyet: sosyal psikolojik açıklamalar. Edit: Erdoğan S. İstanbul, Remzi Kitabevi, 8. Baskı, 2010. s. 17-22.
3. Akkaş İ. Cinsiyet ve Toplumsal Cinsiyet Kavramları Çerçevesinde Ortaya Çıkan Toplumsal Cinsiyet Ayrımcılığı. Ekev Akademi Dergisi, ICOAEF Özel Sayısı 2019;97-118.
4. Öngen B, Aytaç S. Üniversite Öğrencilerinin Toplumsal Cinsiyet Rollerine İlişkin Tutumlari Ve Yaşam Değerleri İlişkisi. Sosyoloji Konferansları 2013;48:1-18.
5. Tunç H. Toplumsal Cinsiyet Farklılaşması Üzerine Sosyoloji Bir Araştırma: Erkeklerin Küpe Takması Örneği. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi 2014;7(33):608-625.
6. Ersoy E. Cinsiyet Kültürü İçerisinde Kadın ve Erkek Kimliği (Malatya Örneği). Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 2009;19(2):209-230.
7. World Health Organization [WHO]. Health and gender equality. Retrieved from http://www.euro.who.int/__data/assets/pdf_file/0008/404495/SDG-5-policy-brief_2.pdf?ua=1. Erişim: 12 Mart 2020.
8. Aslan M, Demirci Ç. Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliği Ve Aile İçi Şiddet Etkileşimi: Üniversite Öğrencileri Üzerine Nitel Bir Araştirma. Business & Management Studies: An International Journal 2019;7(5):3027-3046.
9. Akın A. Toplumsal Cinsiyet (Gender) Ayırımcılığı ve Sağlık. Toplum Hekimliği Bülteni 2007;26(2):1-9.
10. Coşkun A, Özdilek R. Gender Inequality: Reflections on the Nurse’s Role in Women’s Health. HEAD 2012;9(3):30-39
11. Başar F. Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliği: Kadın Sağlığına Etkisi. ACU Sağlık Bil Derg 2017;3:131-137.
12. Zeyneloğlu S. Terzioğlu F. Toplumsal Cinsiyet Rolleri Tutum Ölçeğinin Geliştirilmesi Ve Psikometrik Özellikleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 2011;40:409-420.
13. Pehlivan V.P. Toplumsal Cinsiyet Bağlamında Kuramsal Yaklaşımlar: Bir Literatür Taraması. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 2017;31:497-521.
14. Gökşin İ, Erzincanlı S. Hemşirelik Öğrencilerinin Toplumsal Cinsiyet Rollerine Yönelik Tutumları ile Bakım Davranışları Arasındaki İlişki. Turkiye Klinikleri Hemsirelik Bilimleri 2020;12(1).
15. Haotu S, Liao P.S. Gender Differences In Gender Role Attitudes: A Comparative Analysis Of Taiwan And Costal China. J Comp Fam Stud 2003;12(1):545-566.
16. Esen K.B, Aktuğ T. Ergenlerde Akran Baskısı Ve Benlik Saygısının İncelenmesi. Çukurova Üni. Eğitim Fak. Dergisi 2007;3:13-23.
17. Totan T, Yöndem Z. Ergenlerde Zorbalığın Anne, Baba ve Akran İlişkileri Açısından İncelenmesi, Ege Eğitim Dergisi 2007;8(2):53–68.
18. Haşimoğlu A, Aslandoğan A. Lise Öğrencilerinin Ergenlik Dönemi Sorunlari ve Duygu Düzenleme Stratejileri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Academic Review of Humanities and Social Sciences 2018;1(2):71-83.
19. Esen K.B. Akran Baskısı Düzeyleri ve Cinsiyetlerine Göre Öğrencilerin Risk Alma Davranışı ve Okul Başarılarının İncelenmesi, Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi 2003;2(20):17-26.
20. Sargın N, Çetinkaya B. Akran Baskisini Azaltmada Grupla Psikolojik Danismanin Etkililiği. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 2010;(23):185.
21. Sarı S, Tekbıyık A. Arkadaş Baskısını Belirleme Ölçeği: Geliştirilmesi, Geçerlik ve Güvenirliği. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 2012;31(2):295-318.
22. Köse N. Ergenlerde Akran İlişkilerinin Mutluluk Düzeyine Etkisi. İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi 2015;2(4):1-6.
23. Maxwell K.A. Friends: The Role of Peer Influence Across Adolescent Risk Behaviors. J Youth Adolescence 2002;31(4):267–277.
24. Satan A. Ergenlerde Akran Baskisi, Benlik Saygisi ve Alkol Kullanımı Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi 2011;(34):183-194.
25. Çınar S, Çırpan F.K. Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Öğrencilerinde Akran Desteği İle Akademik Başarı Arasındaki İlişkinin Değerlendirilmesi. MÜSBED 2013;3(4):191-199.
26. Gündoğdu N, Güler N, Kocataş S, Güler G. İlköğretim 6., 7. Ve 8. Sınıf Öğrencilerinin Okul Yaşam Kalitesi ve Akran Baskısı Arasındaki İlişki. Turkiye Klinikleri J Public Health Nursing-Special Topics 2016;2(1):61-67.
27. Lingren H.G. Adolescence and Peer pressure. Nebraska Cooperative Extension 2001;95-211.
28. United Nations Development Programme [UNDP]. The sustainable development objectives, 5th: “Social gender equality”. Retrieved from https://www.tr.undp.org/content/turkey/en/home/sustainable-development-goals/goal-5-gender-equality.html. Erişim: 16 Nisan 2020.
29. United Nations Development Programme [UNDP]. Turkey gender equality strategy 2017-2020. Retrieved.from.https://www.undp.org/content/dam/turkey/GENDER%20EQUALITY%20STRATEGY_2020jan.pdf. Erişim: 16 Nisan 2020.
30. Tunç M. Kalkınmada Kadın Ayrımcılığı ve Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliğinin Rolü: Ülkelerarası Farklı Gelir Gruplarına Göre Yatay Kesit Analiz. Sosyoekonomi 2018;26(38):221-251.
31. Yılmaz D.V, Zeyneloğlu S, Kocaöz S, Kısa S, Taşkın L, Eroğlu K. Üniversite öğrencilerinin toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin görüşleri. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi 2009;6(1):778-779.
32. Aylaz R, Güneş G, Uzun Ö, ÜnalS. Üniversite Öğrencilerinin Toplumsal Cinsiyet Rolüne Yönelik Görüşleri. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi 2014;23(5):183-189.
33. Esen E, Soylu Y, Siyez D.M, Demirgürz G. Üniversite Öğrencilerinde Toplumsal Cinsiyet Algısının Toplumsal Cinsiyet Rolü ve Cinsiyet Değişkenlerine Göre Incelenmesi. E-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi 2017;8(1):46-63.
34. Çetinkaya S.K. Üniversite Öğrencilerinin Şiddet Eğilimlerinin ve Toplumsal Cinsiyet Rollerine Ilişkin Tutumlarının Incelenmesi. NPD 2013;1(2):21-43.
35. Aydın M, Özen B.E, Yılmaz G.Ş, Sungur M.A. Hemşirelik Öğrencilerinin Toplumsal Cinsiyet Rollerine İlişkin Tutumları. AİBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 2016;16(1):223-242.
36. Güzel A. Öğrencilerin Toplumsal Cinsiyet Rolleri Tutumlari Ve İlişkili Faktörler. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 2016;5(4):1-11.
37. Uçtu A.K, Karahan N. Sağlık yüksekokulu öğrencilerinin cinsiyet rolleri, toplumsal cinsiyet algısı ve şiddet eğilimleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi 2016;5(8):2882-2905.
38. Uçar T, Derya Y.A, Karaaslan T, Tunç Ö.A. Üniversite öğrencilerinin toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin tutumları ve şiddet davranışları. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi 2017;26(3):96-103.
39. Dikmen H.A, Marakoğlu K. Hemşirelik öğrencilerinin toplumsal cinsiyet rolleri ile kadına yönelik şiddete ilişkin tutumlarının incelenmesi. Genel Tip Dergisi 2019;29(2).
40. Esen B. Akran Baskısı Ölçeği’nin Geliştirilmesi: Geçerlilik ve Güvenirlik Çalışması. Eğitim Bilimleri ve Uygulaması 2003;2(3):65-76.
41. Karaca P.P, Aksu Ç.S. Sağlık Hizmetleri Öğrencilerinin Toplumsal Cinsiyet Rollerine İlişkin Tutumları ile Psikolojik İyi Oluşları Arasındaki İlişki. Yaşam Becerileri Psikoloji Dergisi 2020;4(7):91-100.
42. Önder Ö, Yalçin A, Göktaş B. Sağlık Kurumları Yöneticiliği Bölümü öğrencilerinin toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin tutumları. Ankara Sağlık Bilimleri Dergisi 2013;2(1):55-78.
43. Zeyneloğlu S. Ankara’da hemşirelik öğrenimi gören üniversite öğrencilerinin toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin tutumları. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ankara. 2008. s. 57-58.
44. Dinç A, Çalışkan C. Üniversite Öğrencilerinin Toplumsal Cinsiyet Rollerine Ilişkin Bakış Açıları. J Human Sci 2016;13(3):3671-3683.
45. Karasu F, Göllüce A, Güvenç E, Çelik S. Üniversite öğrencilerinin toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin tutumları. SDÜ Sağlık Bilimleri Dergisi 2017;8(1):21-27.
46. Atış F. Ebeli̇k/ hemşi̇reli̇k 1. ve 4. sınıf öğrenci̇leri̇ni̇n toplumsal ci̇nsiyet rolleri̇ne ili̇şki̇n tutumlarının belirlenmesi̇. Çukurova Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Çukurova, 2010. s. 39.
47. Kavuran E. Atatürk üniversitesi sağlık bilimleri fakültesi hemşirelik öğrencilerinin toplumsal cinsiyet eşitliğine bakışlarının belirlenmesi. Atatürk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Erzurum, 2011. s. 24.
48. Kapıkıran A.N, Fiyakalı C. Lise Öğrencilerinde Akran Baskisi Ve Problem Çözme, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 2005;18(1):11-17.
49. Çiğdemoğlu S. Lise I.sınıf öğrencilerinin akran baskısı, özsaygı ve dışadönüklük kişilik özelliklerinin okul türlerine göre incelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara, 2006. s. 67.
50. Güney N. Ergenlikte risk almanın içsel kaynaklarının benmerkezlilik, akran baskısı, sosyo-ekonomik düzey ve cinsiyet açısından incelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ankara, 2007. s. 87. 51. Yıldırım M. Şiddete başvuran ve başvurmayan ergenlerin yalnızlık düzeyleri ve akran baskısı düzeyleri açısından incelenmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Çukurova, 2007. s. 65-66.
52. Satan A.A. Ortaöğretim Öğrencilerinde Akran Baskısının İnternet Bağımlılığına Olan Etkisi, J Acad Sci Studies 2013;6(8):511-526.
53. Karaman G.N. Ergenlerde Risk Almanın İçsel Kaynaklarının Benmerkezlilik, Akran Baskısı, Sosyo-Ekonomik Düzey ve Cinsiyet Açısından İncelenmesi. İlköğretim Online 2013;12(2):445-460.
54. Özpulat F. Hemşirelik Öğrencilerinin Şiddet Eğilimleri ile Toplumsal Cinsiyet Algıları Arasındaki İlişki, Başkent Üniversitesi Sağlik Bilimleri Fakültesi Dergisi 2017;2(2):151-161.