Saliha BARUTÇU, Sevgi ÖZCAN, Nafiz BOZDEMİR

ADANA ŞEHİR MERKEZİNDE GEBELERİN PREKONSEPSİYONEL BAKIM DURUMLARINININ DEĞERLENDİRİLMESİ

Amaç: Bu çalışmada, Adana’daki aile hekimlerine kayıtlı gebelerin prekonsepsiyonel bakım durumlarının risk taraması ve danışmanlık boyutları açısından değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Yöntem: Örneklemi Adana ili merkez ilçelerinden rastgele seçilen 20 aile sağlığı merkezinden çalışmaya katılmaya onay veren 48 aile hekimine kayıtlı gebelerden çalışmayı kabul edenler (n=250) oluşturdu. Araştırmada sosyodemografik verileri ve prekonsepsiyonel durumu değerlendiren tarafımızca oluşturulan bir anket formu kullanıldı. Bulgular: Çalışmaya katılan gebelerin yaş ortalaması 27,8±5,6 yıldı. Gebelerin %2,8’i 18 yaş ve altı, %12,8’i 35 yaş ve üzeri olup riskli gruba girmekteydi. Katılımcıların % 6,8’i birinci dereceden akraba evliliği olduğunu, % 8,4’ü kronik bir hastalığının olduğunu % 10,8’i sigara kullandığını, % 4,8’i sürekli kullandığı ilaçlar olduğunu, % 3,6’sı reçetesiz ilaç kullandığını bildirdi. Gebelerin % 5,2’sinin erken doğum, % 2,4’ünün üçten fazla düşük, % 3,2’sinin önceki gebeliklerinde gebeliğini tehlikeye sokacak hastalık öyküsü bulunmaktaydı. Gebelerin %10,8’sinin gebeliği planlı değildi ve % 8,9’unun gebelik aralığı 24 aydan kısa, % 27,4’ünün gebelik aralığı 60 aydan uzundu. Gebe kalmadan önce danışmanlık hizmeti aldığını belirten gebelerden; %35,4’ü aile hekiminden, %29,5’i kadın doğum uzmanından, % 27,5’i ebeden/ hemşireden, % 7,6’sı da diğer sağlık çalışanlarından danışmanlık aldığını belirtmişti. Danışmanlık alınan konular sırasıyla beslenme (%22,0), vitamin kullanımı (%20), ilaç kullanımı (%13,4), aşılama (%12,6), egzersiz (%9,5), akraba evliliği (%6,3), sigara, alkol, madde kullanımı (%6), kronik hastalıklar ((%5,6), genetik hastalıklar (%2,4), diğer (%2,2) şeklinde belirlenmiştir. Sonuç: Katılımcıların yaş, obstetrik öykü, kronik hastalık, ilaç kullanımı gibi konularda riskleri bulunmakla birlikte sadece onda birinin gebeliği planlı değildir. Çoğu, gebelik öncesinde aile hekimlerinden, kadın doğum uzmanlarından ve ebe/hemşirelerden farklı konularda danışmanlık almışlardır.

Anahtar Kelimeler:

Aile hekimliği, gebelik öncesi, prekonsepsiyonel bakım, danışmanlık, tarama

EVALUATION OF PRECONCEPTIONAL CARE IN THE CITY CENTRE OF ADANA

Aim: The aim of this study was to evaluate the preconception care related to risk screening and counseling for the pregnant women registered to the family physicians in Adana. Method: The study sample consisted of 250 pregnant women who were registered to 48 family physicians at 20 randomly selected family health centers in the central districts of the province of Adana and agreed to participate in the study. A questionnaire form created by the authors was used to evaluate sociodemographic data and preconceptional status. Results: The mean age of the pregnant women was 27.8 ±5.6 years. The participants who were 18 or younger (2.8%) and those who were 35 or older (12.8%) were considered as the risk group. Of the participants, 6.8% declared that they had close-kin marriage, 8.4% had a chronic disease, 10.8% smoked, 4.8% had prescription medication, and 3.6% used non-prescription medication. Of the pregnant women, 5.2% had a history of preterm birth, 2.4% had more than three miscarriages, and 3.2% had a history of a disease that could endanger pregnancy in previous pregnancies. Pregnancy was not planned for 10.8% of the pregnant women; the inter-pregnancy interval was shorter than 24 months in 8.9% and longed than 60 months in 27.4%. Of those who indicated that they had received counseling services before getting pregnant, 35.4% were counseled by a family physician, 29.5% by an obstetrician/gynecologist, 27.5% by a nurse/midwife, 7.6% by other healthcare personnel. The subjects about which they had received counseling were nutrition (22.0%), vitamin use (20%), medication use (13.4%), vaccination (12.6%), exercise (9.5%), consanguineous marriage (6.3%), smoking, alcohol, or substance use (6%), chronic diseases (5.6%), genetic diseases (2.4%), and other issues (2.2%). Conclusion: Only one-tenth of pregnancies were not planned even though participating pregnant women had risk factors such as age, obstetric history, chronic disease, and medication use. Most of them had received counselling on different topics from a family physician, obstetrician/gynecologist, or nurse/midwife before pregnancy.

Keywords:

Family medicine, pre-pregnancy, preconception care, counselling, screening,

PDF

___

1 Johnson K, Posner SF, Biermann J, Cordero JF, Atrash HK, Parker CS, Boulet S, Curtis MG. A Report of the CDC/ATSDR Preconceptional care work group and the select panel on preconception care.2006; 55(RR06) 1-23.
2 TC Sağlık Bakanlığı. Türkiye Halk Sağlığı Kurumu, Aile Sağlığı Hizmetlerinde Kadın ve Üreme Sağlığı İzlem ve Danışmanlığı, Ankara,2017; 22-31
3 Ferrer, R.L., Pursuing equity: contact with primary care and specialist clinicians by demographics, insurance, and health status. Ann Fam Med, 2007. 5(6): 492-502.
4 Cohen, D. Coco A. Do physicians address other medical problems during preventive gynecologic visits? J Am Board Fam Med, 2014. 27(1): 13-18.
5 Frayne D. Addressing maternal behavioral risks during the interconception period to improve birth outcomes. North American Primary Care Research Group Annual Meeting; 2014.
6 Yakışan RŞ, Set T. Birinci basamakta gebelik öncesi bakım. TIPMED 2012; 16(2)23-27.
7 Türkiye İstatistik Kurumu, Doğum İstatistikleri, 2016.
8 Türkiye İstatistik Kurumu, Kadın İstatistikleri, 2018.
9 Koç TE. Düzce ilinde akraba evliliği sonuçları. Yüksek Lisans Tezi. Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enistitüsü, 2008.
10 Yurtsever C, Set T. Gebelik öncesi bakım alma ve gebeliklerin planlı olma durumunun folik asit ve sigara ile ilişkisi: Kesitsel bir araştırma, Turkish Journal of Family Medicine and Primary Care. 2018;12(1): 43-48
11 Tezel A, Gönenç İ, Akgün Ş, Öztaş Karataş D, Altuntaş Yıldız T. Kadınların aile planlamasına yönelik tutumları ve etkileyen faktörler. Journal of Anatolia Nursing and Health Sciences. 2015;18(3):181-188.
12 Gözükara F, Kabalcıoğlu F, Ersin F. Şanlıurfa İlinde Kadınların aile planlamasına ilişkin tutumlarının belirlenmesi. Harran Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi. 2015;12(1):9-16
13 Delgado HL, Martorell R, Klein RE: Nutrition, Lactation and in terval component in rural Guatemala, Am J Clin Nutr. 1982; 35: 1465- 1476
14 Bodur S, Eröktem E, Demireli O. Konya bölgcsinde annenin gcstasyonel özellikleriyle bebek ve çocuk ölümleri arasındakti ilişkinin araştırılması. S. Ü. Tıp Fak Dergisi. 1992; 8: 187-192
15 Akadlı B, Tunçbilek E. An evalution on the relation between birth spacing and infant mortality in turkey, Nüfusbilim Dergisi. 1987;9: 27-38
16 Ulusoy M. Türkiye'de çocuk ölümlerini etkileyen faktörlerin regresyon analizi ile irdelenmesi, Nüfusbilim Dergisi. 1988; 10: 5-20
17 Bilir Ş, Mağden D, Güneysu S, San NP, Artan İ. Bursa il merkezinde taranan bebek ve çocuk ölümlerinin anneye ilişkin özellikler açısından incelenmesi, Sağlık Dergisi. 1990; 60: 69-78,
18 Spiers P, Wang L. Short pregnancy interval, low birth weight, and sudden infant death syndrome, Am J Epidemiol. 1981; 104: 15-19
19 Fedrick J, Adelstein P. Influence of pregnancy spacing on outco me of pregnancy, Br Med J. 1973; 4: 753-756
20 Report of a WHO technical consultation on birth spacing. 2005, Erişim: http://www.who.int/maternal_child_adolescent/documents/birth_spacing.pdf?ua=1 , Erişim Tarihi: 10.06.2016
21 TC Sağlık Bakanlığı, TC Kalkınma Bakanlığı, Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu, Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması, 2018
22 Dunlop AL, Jack BW, Bottalico JN, Lu MC, James A, Shellhaas CS, Hallstrom LHK, Solomon BD, Feero WG, Menard MK, Prasad MR. The clinical content of preconception care: women with chronic medical conditions. American Journal of Obstetrics & Gynecology 2008; 310-317.
23 Mahmud M, Mazza D. Preconception care of women with diabetes: a review of current guideline recommendations. BMC Women’s Health. 2010; 10:5
24 Türkiye Hipertansiyon ve Böbrek Hastalıkları Derneği, Türk Hipertansiyon Prevelans Çalışması. 2012.
25 Göker A, Kadıoğlu Duman M, Gürpınar T, Muci E, Yıldırım Y, Erköseoğlu İ, Dikayak Ş, Koyuncu M. Gebelikte ilaç kullanımı nedeni ile başvuran hastaların değerlendirilmesi. Türkiye Klinikleri Journal of Gynecology and Obstetrics. 2012; 22(2):90-4.
26 Mitchell AA, Gilboa SM, Werler MM. National birth defects prevention study. medication use during pregnancy, with particular focus on prescription drugs: 1976-2008. Am J Obstet Gynecol. 2011; 205: 51.
27 Armstrong BG, McDonald AD, Sloan M. Cigarette, alcohol, and coffee consumption and spontaneous abortion. Am J Public Health. 1992; 82(1):85-7.
28 Dominguez-Rojas V, de Juanes-Pardo JR, Astasio-Arbiza P. Spontaneous abortion in a hospital population: are tobacco and coffee intake risk factors. Eur J Epidemiol. 1994; 10(6):665-668.
29 DiFranza JR, Lew RA. Effect of maternal cigarette smoking on pregnancy complications and sudden infant death syndrome. J Fam Pract. 1995; 40(4):385-394.
30 Himmelberger DU, Brown BW Jr, Cohen EN. Cigarette smoking during pregnancy and the occurrence of spontaneous abortion and congenital abnormality. Am J Epidemiol. 1978; 108(6):470-9.
31 Sijpkens MK, van Voorst SF, Rosman AN, de Jong-Potjer LC, Denktaş S, Koch BCP, Bertens LCM, Steegers EAP. Change in Lifestyle Behaviors After Preconception Care: A Prospective Cohort Study. Am J Health Promot. 2021 Jan;35(1):116-120.
32 Brundage SC. Preconception health care. American Family Physician 2002; 65(12) 2507-2514.
33 Windham GC, Hopkins B, Fenster L, Swan SH. Prenatal active or passive tobacco smoke exposure and the risk of preterm delivery or low birth weight. Epidemiology. 2000; 11(4):427-33.
34 Jedrychowski W, Flak E. Impact of active and passive smoking during pregnancy on birth weight of the newborn. Pol Merkuriusz Lek. 1996; 1(6):379-82.
35 Goel P, Radotra A, Singh I. Effects of passive smoking on outcome in pregnancy. J Postgrad Med. 2004; 50(1):12-6.
36 Hofhuis W, Merkus PJ, de Jongste JC. Negative effects of passive smoking on the (unborn) child. Ned Tijdschr Geneeskd. 2002; 146(8):356-9.
37 Danagöz AP, Öner C., Çetin H., Şimşek EE. Sigara içmeyen gebelerde pasif sigara içicilik düzeyleri ve risk faktörleri. Journal of Dependence. 2020;21(4):265-274.
38 Stubbfield PG, Coonrod DV, Reddy U.M. The clinical content of preconception care: reproductive history. American journal of Obstetrics and Gynecology. 2008; 373-383
39 TC Sağlık Bakanlığı, Sağlık Araştırmaları Genel Müdürlüğü, Sağlık İstatistikleri Yıllığı, Ankara, 2018.
40 Demirci S. Karadeniz Teknik Üniversitesi Tıp Fakültesi Farabi Hastanesi Kadın hastalıkları ve doğum polikliniğine başvuran gebelerin prekonsepsiyonel bakım durumlarının değerlendirilmesi. Uzmanlık tezi. Karadeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile Hekimliği Anabilim Dalı, 2018.
41 Koyucu RG, Tosun Y, Katran B. Üreme çağındaki kadınlarda prekonsepsiyonel danışmanlık gereksinimleri. JAREN 2017;3(3):116-121.