Kösedağ Plütonunun Petrojenezi, Suşehri-KD Sivas, İç-Doğu Pontidler, Türkiye

Köseda¤ plütonu, orta Pontidlerin do¤u kesiminde Suflehri-KD Sivas yöresinde Eosen yafll› volkanosedimanter kayaçlar içerisinde s›¤ sokulumlu siyenitik bir plüton olarak yüzeylenir ve Erken Miyosen (Akitaniyen) yafll› lagünel kireçtafllar› taraf›ndan uyumsuzlukla örtülür. Köseda¤ siyeniti bafll›ca siyenit ve kuvars siyenit bileflimli kayaçlardan oluflur. Bu kayaçlar, tipik olarak K-feldispat megakristallerinin varl›¤›yla belirginleflen faneritik-porfirik dokuya sahip olup; megakristaller, bafll›ca K-feldispat, plajiyoklaz, klinopiroksen, amfibol, biyotit ve kuvars minerallerinden oluflan kaba ve orta-taneli bir hamur içerisinde da¤›lm›fl olarak bulunurlar. Ana element jeokimyas› yüksek-K’lu, alkalin, metaluminodan çok hafifçe peralüminoya de¤iflen düflük alüminyum satürasyon indisine sahip özellikler sunmaktad›r. Magman›n kat›laflmas› s›ras›nda fraksiyonel kristallenme süreci ile bileflimin de¤iflti¤i ve böylece siyenitlerin önce, kuvars siyenitlerin ise daha sonra olufltu¤u belirlenmifltir. Eser element jeokimyas› verileri, Köseda¤ batoliti magmas›n›n, daha önceki bir dalma-batma zonundan türemifl çözeltilerce metasomatizmaya u¤rat›lm›fl bir metasomatik manto kayna¤›ndan türedi¤ini gösterir. Böyle bir metasomatik kaynak malzeme, ‹zmirAnkara-Erzincan kenet kufla¤› boyunca Avrasya levhas› ve Torid-Anatolid platformu aras›nda meydana gelen çarp›flma zonuna tektonik dilimler olarak eklenmifl olabilir. Böyle bir manto malzemesi, k›ta-k›ta çarp›flmas›n› izleyen litosferik dilim kopmas›na (slab break-off) ba¤l› olarak meydana gelebilecek bir gerilme rejimi alt›nda k›smi erimeye u¤rayarak yüksek K’lu, alkalin, metalümino, A-tipi Köseda¤ siyeniti magmas›n› üretmifl olabilir.

Petrogenesis of the Kösedağ Pluton, Suşehri-NE Sivas, East-Central Pontides, Turkey

The Kösedağ syenite crops out as a shallow-seated pluton within the Eocene volcano-sedimentary rocks and is unconformably overlain by Lower Miocene limestones in the Suşehri-NE Sivas region, east-central Pontides. It consists of syenites and quartz syenites with a phaneritic, porphyritic texture characterized by K-feldspar megacrysts set in a coarse- to medium-grained groundmass comprising K-feldspar, plagioclase, clinopyroxene, amphibole, biotite and quartz. Major element geochemistry data reveal a high-K, alkaline, metaluminous to slightly peraluminous character, with a low Aluminum Saturation Index (ASI) value. The main solidification process, which modified the composition of magma during crystallization, was fractional crystallization, in which syenites solidified first, and quartz syenites later. Trace element geochemistry data reveal that the magma source of the Kösedağ pluton was a metasomatized mantle affected by subduction-derived fluids. This magma source could have been derived from partial melting of a metasomatized mantle layer which was accreted into the collision zone between the Eurasian plate and the Tauride-Anatolide platform along the İzmir-Ankara-Erzincan suture zone. A post-collisional extensional regime, induced by slab break-off following the continent-continent collision, may have melted these metasomatized mantle slices to produce the high-K, alkaline, metaluminous magma source of the Kösedağ syenite.