Düşük Kütleli X-ışını Çiftlerinden Aşırı Parlak X-ışını Kaynaklarına: Nötron Yıldızlarından Gözlenen Yarı Periyodik Salınımlar

Aşırı parlak X-ışını kaynakları (ULX) Hz/mHz yarı periyodik salınımlar göstermektedir. ULX popülasyonu içinde atım gösteren kaynakların sayısındaki artış ULX’lerin Eddington üstü hızlarda kütle yığıştıran nötron yıldızlarını içerebileceğini göstermiştir. Bu çalışmada düşük kütleli X-ışın çiftlerinde (LMXB) Eddington altı hızlarda kütle yığıştıran nötron yıldızları ile yüksek kütleli X-ışın çiftlerinde (HMXB) Eddington üstü hızlarda kütle yığıştıran nötron yıldızlarından gözlenen yarı periyodik salınımlar ortak bir manyetosfer disk etkileşimi modeli altında yorumlanmaktadır. Frekansları kHz civarında yarı periyodik salınım gösteren LMXB kaynakları ile frekansları birkaç Hz/mHz civarında yarı periyodik salınım gösteren HMXB kaynakları arasındaki en önemli farkın kütle aktarım hızına ek olarak nötron yıldızının yüzeyindeki dipol manyetik alanın yeğinliği olduğu sonucuna varılmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

yığışma diskleri, nötron yıldızları, salınımlar, X-ışın çiftleri, ULX

PDF

___

Alpar M.~A., Psaltis D., 2008, MNRAS, 391, 1472
Bachetti M., Harrison F., Walton D., Grefenstette B., Chakrabarty D., et~al., 2014, Nature, 514, 202
Colbert E.~J.~M., Mushotzky R.~F., 1999, ApJ, 519, 89
Ekşi K.~Y., Andaç İ.~C., Çıkıntoğlu S., Gençali A.~A., Güngör C., Öztekin F., 2015, MNRAS, 448, L40
Erkut M.~H., 2011a, ApJ, 743, 5
Erkut M.~H., 2011b, American Institute of Physics Conference Series, 1379, 103
Erkut M.~H., Alpar M.~A., 2004, ApJ, 617, 461
Erkut M.~H., Çatmabacak O., 2017, ApJ, 849, 58
Erkut M.~H., Psaltis D., Alpar M.~A., 2008, ApJ, 687, 1220
Erkut M.~H., Duran Ş., Çatmabacak Ö., Çatmabacak O., 2016, ApJ, 831, 25
Erkut M.~H., Ekşi K.~Y., Alpar M.~A., 2019, ApJ (dergiye gönderilecek)
Feng H., Rao F., Kaaret P., 2010, ApJL, 710, L137
Ford E.~C., van der Klis M., Méndez M., Wijnands R., Homan J., Jonker P.~G., van Paradijs J., 2000, ApJ, 537, 368
King A.~R., Davies M.~B., Ward M.~J., Fabbiano G., Elvis M., 2001, ApJL, 552, L109
Miller M.~C., Lamb F.~K., Psaltis D., 1998, ApJ, 508, 791
Psaltis D., Belloni T., van der Klis M., 1999, ApJ, 520, 262
Remillard R.~A., McClintock J.~E., 2006, ARA&A, 44, 49
Shakura N.~I., Sunyaev R.~A., 1973, A&A, 24, 337
Stella L., Vietri M., 1998, ApJL, 492, L59
Stella L., Vietri M., 1999, Physical Review Letters, 82, 17
Türkoğlu M.~M., Özsükan G., Erkut M.~H., Ekşi K.~Y., 2017, MNRAS, 471, 422
van der Klis M., 2000, ARA&A, 38, 717