Fırat Vadisi'nde Erozyon ve Erozyon Alanında İyi Gelişen Bitkiler

Bu araştırmada, Fırat Vadisindeki erozyon sahaları belirlenmiştir. Erozyona karşı gelişen bitkileri belirlemek amacıyla bu sahalardan örneklik alanlar alınmıştır. Örneklik alanlarda 33 familyaya ait 115 tür tespit edilmiş olup, araştırma alanında tür çokluğu yönünden ilk üç familya, Asteraceae, Lamiaceae ve Poaceaedir. Türlerin % 46.9u hemikriptofit, % 18.3ü fanerofit, % 15.7si terofit, % 12.2si kamefit ve % 6.9u geofitlerdir. Quercus robur subsp. pedunculiflora, Q. trojana, Q. macranthera subsp. syspirensis, Q. petraea subsp. pinnatiloba, Q. brantii, Q. libani, Cotinus coggyria, Rhamnus pallasii, Cotoneaster nummularia, Cerasus mahaleb var. mahaleb, Spiraea crenata, Tamarix parviflora, Salix alba, S. capraea, Astragalus microcephalus, A. macrourus, A. erinaceus, A. acmophyllus, Stipa montana, Bromus tomentellus, B. inermis, Festuca ovina, Koeleria cristata gibi türlerin, erozyona açık sahalarda iyi bir gelişme gösterdiği gözlenmiştir. Araştırma alanındaki erozyonun önlenmesinde bu türler kullanılabilir.

The Erosion in the Fırat Valley and the Well Growing Plants in Erosion Area

In this study, the erosion area in Fırat Valley has been determined. To determine the well growing plants in erosion area, the representative quadrates have been taken. In these quadrates 115 species belonging to 33 families have been determined. The families containing the most species in the research area were Asteraceae, Lamiaceae and Poaceae, respectively. Of the determined species were 46.9% hemicriptophytes, 18.3% phanerophytes, 15.7% therophytes, 12.2% chamaephytes and 6.9% geophytes. It was observed that the well growing plants in the research area were Quercus robur subps. pedunculiflora, Q. trajana, Q. macranthera subsp. syspirensis, Q petraea subsp. pinnatiloba, Q. brantii, Q. libani, Cotinus coggyria, Rhammus pallasii, Cotoneaster nummularia, Cerasus mahaleb var. mahaleb, Spiraea crenata, Tamarix parviflora, Salix alba, S. capraea, Astragalus microcephalus, A. macrourus, A. erinaceus, A. acmophyllus, Stipa montana, Bromus tomentellus, B. inermis, Festuca ovina, Koeleria cristata. These species may be used for prevent of erosion in the research area.

PDF

___

1. Çelebi, H., Memleketimizde Su ve Rüzgar Erozyonu Problemi, Atatürk Üniv. Yay. No: 213, Erzurum, 32, 1973.
2. Koç, A., Gökkuş, A., Türkiyede ÇayırMeraların Durumu ve Erozyon Yönünden Önemi, Ekoloji Çevre Derg., 13, 3641, 1994.
3. Mater, B., Toprak Oluşumu, Erozyon ve Korunması, İst. Üniv. Yay. No: 3465, İstanbul, 180, 1986.
4. Brown, L.R., Wolf, E., C., Soil Erosion; Quiet Crysis In The World Economy, Paper No: 60, Wordwatch Ins., Washington D.C., 50 p, 1984.
5. Gökkuş, A., Koç, A., Mera Hidrolojisi ve Erozyon, Tabiat ve İnsan, 1, 2230, 1993.
6. Türker, F., Yüksel, O., Erozyon ve Ekonomik Önemi, Orman Müh. Derg., 110, 1619, 1989.
7. Varışlıgil., O., Barajlarda Sedimantasyon ve GAP Sulamasında Büyük Boşluklar, Tabiat ve İnsan, 1, 3132, 1993.
8. Yeniköy, O., Ülkemizdeki Erozyon Problemi ve Erozyon Kontrol Çalışmaları, Tabiat ve İnsan, 1, 1517, 1993.
9. Ketin, İ., Erzincan ve Aşkale Arasındaki Sahanın (1/100.000lik 46/4 ve 47/3 paftalarının) Jeolojisine Ait Memuar, M.T.A. Raporu, No: 1950, Ankara, 1951.
10. Bektaş, O., Kuzey Anadolu Fay Zonunun ErzincanTanyeri Bucağı Yöresindeki Jeolojik Özellikleri ve Yerel Ofilitik Sorunları, K.T.Ü. Yer Bilimleri Fak., Yay. No: 139, K.T.Ü. Basımevi, Trabzon, 196, 1981.
11. Yılmaz, O., Şener, M., ErzurumPasinler, ErzincanCayırlı, KarsTuzluca, MalatyaHacılar Stratigrafi Açınsama Kuyularına Ait Örneklerin Xışınları Tekniği İle İncelenmesi, Türkiye Jeoloji Kurumu Bülteni, 27, 3140, 1984.
12. Akkan, E., Erzincan Ovası ve Çevresinin Jeomorfolojisi, Ankara Üniv., D.T.C.F. Yay. No: 153, Ankara, s. 7, 2325, 1964.
13. Erinç, S., Doğu Anadolu Coğrafyası, İst. Üniv., FenEdeb. Fak. Yay. No: 571, Sucuoğlu Matbaası, İstanbul, 124, 1953.
14. Bilgin, T., Munzur Dağları Doğu Kısmının Glasial ve Periglasial Morofolojisi, İst. Üniv. Yay. No: 1753, İstanbul.
15. Ketin, İ., Kuzey Anadolu Fayı Hakkında, M.T.A. Enst. Derg., 72 (Türkçe baskı), Ankara, 129, 1969.
16. Fırat Nehri ve Yukarı Kısmı İle Kollarının Etüd Raporu, M.T.A. Genel Müdürlüğü, Yay. No: 22617, Ankara, 1968.
17. Saraçoğlu, H., Türkiye Coğrafyası Üzerine Etüdler, Doğu Anadolu, Cilt I, Maarif Basımevi, İstanbul, 529, 1956.
18. Yazıcı, H., Sansa Boğazının Kara ve Demiryolu Ulaşımındaki Önemi, Doğu Coğrafya Derg., Atatürk Üniv., Kazım Karabekir Eğt. Fak., Çoğ. Bölümü, Erzurum, 457467, 1995.
19. Davis, P.H., Flora of Turkey And East Aegean Islands, Vol., 19, Üniv. Press, Edinburg, 19651985.
20. Akman, Y., Vejetasyon Ekolojisi (Bitki Sosyolojisi), Ankara Üniv. Fen Fak., Yay. No: 146, Ankara, 6972, 1987.
21. Jacson, M.L., Soil Chemical Analysis, PrecticeHall, Inc. Englewood Cliff, 3, 1958.
22. Çağlar, K., Toprak Bilgisi, Ank. Üniv., Ziraat Fak., Yay. No: 10, 1949.
23. Walkley, A., Black, I.A., An examination of The degjareff Method of Determining Soil Organic Matter and Proposed Modification of The chromic acid, Method Soil Sc., 37, 2938, 1937.
24. Soil Survey Staff Soil Survey Manual, U.S. Department Agriculture Handbook, No: 8, U.S. Guvernment Pritting Office, Washington, 1952.
25. Bouyoucos, G.J.A., Recalibration of The hydrometer Method Improved for Making Particle Size Analysis of Soil, Agronomy Jurnal, 54, 446, 1964.
26. Meteoroloji Bülteni, Meteoroloji Genel Müdürlüğü, Ankara 1984.
27. Akman, Y., Climat et Bioclimat Mediterraneens en Turquie, Ecologia Mediterranea, T, 8, Marseille, 1982.
28. Walter, H., Lieth, H., Klima Diagramm, Weltatlas, Gustav, Fischer Werlag, Jena, 1976.
29. Dönmez, Y., Umumi Klimatoloji ve İklim Çalışmaları, İst. Üniv. Yay. No: 2506, İstanbul, 119138, 1984.
30. Thurow, T.L., Hydrology and Erosion, Grazing Management an Ecological Perspective, Timber Press, Inc., Portland, Oregon, 141159, 1991.
31. Thurow, T.L., Blackburn, W.H. and Taylor, Jr. C.A., Infiltration and Interril Erosion Responses To sellected Livestock Grazing Strategies, Edwards Plateau, Texas, Range Management, 41, 296302, 1988.
32. Ergene, A., Toprak Bilminin Esasları, Atatürk Üniv. Yay. No: 42, Erzurum, 270, 1966.