EYLÜL ROMANI’NIN GÖSTERGEBİLİMSEL ÇÖZÜMLEMESİ

Göstergebilim, yaygın olarak bilinenin aksine anlamı değil anlamlandırmayı ele alan bir yöntemdir. Anlam içkin olan, anlamlandırma ise anlamın farklı bağlam ve özneler tarafından biçimlendirilmesidir. Anlamlandırmanın ele alınması göstergebilim tarihinde durağan ve devingen biçimler üzerinden değerlendirilir. Önemli olan ele alınan metnin içeriği değil, ele alınış biçimidir. Bu durum farklılığı ortaya koyar. Durağan yapıların incelenmesi eyleyenler çizelgesi, anlatı izlencesi ve göstergebilimsel dörtgen ile gerçekleştirilir. Özneler arası nesne sahipliği ve yoksunluğu, nesneye yüklenen değer ve karşıtlıklar durağanlıktır. Devingen yapılar ise varoluş, tutku, gerilim yapılarında biçimlenmektedir. Görüngülerle ilintili olarak içten gelen duygulanım ve aralarında oluşan gerilimin bedensel gösterimi ve eylemlere etkisi bunun örneğidir. Metnin anlamlandırılmasını oluşturan anlamın farklı bağlamlarda ele alış biçimlerinin formülleştirilmesidir. Çalışmada Mehmet Rauf’un Eylül adlı romanı Greimas’ın göstergebilim yaklaşımından yola çıkılarak çözümlenmiştir. Çalışmada, metnin akışını değiştiren uzamsal değişimler temel alınıp, metin söylemsel, anlatısal ve temel yapı üzerinden incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Göstergebilim, anlatı, dilbilim.

PDF

___

Ablali, Driss (2003), La sémiotique du texte: du discontinu au continu La sémiotique du texte, L’Harmattan, Paris.
Bertrand, Denis (2000), Précis de sémiotique littéraire, Editions Nathan, Paris Her.
Courtés, Joseph (1976), Introduction à la sèmiotique narrative et discursive méthodologie et application, Hachette, Paris.
D’Entrevernes, Group (1979), Analyse sémiotique des textes, Presses Universitaires de Lyon, Lyon.
Fontanille, Jacques (1999), Sémiotique et littérature essais de méthode. Presses Universitaires de France, Paris.
Greimas, Algirdas Julien & Courtés, Joseph (1979), Sémiotique dictionnaire raisonné de la théorie du langage, Classiques Hachette, Paris.
Greimas, Algirdas Julien (1973), Un Problème de Sémiotique Narrative: les Objets de Valeur, Langage. (8) 31: 13-35.
Greimas, Algirdas Julien (1983), Du sens II essais sémiotique. Editions du Seuil, Paris.
Günay, Veli Doğan (2002), Göstergebilim Yazıları, Multilingual, İstanbul.
Günay, Veli Doğan (2004), Fransız göstergebiliminde yeni açılımlar, Dilbilim, 29-46. https://dergipark.org.tr/tr/pub/iudilbilim/issue/1086/12292 (Erişim Tarihi: 16.09.2022).
Günay, Veli Doğan (2013), Metin bilgisi, Papatya Yayıncılık, İstanbul.
Hébert, Louis (2013), Introduction à l’analyse des textes littéraires: 41 approches. http://www.signosemio.com/documents/approches-analyse-litteraire.pdf (Erişim Tarihi: 14.09.2022).
Hjelmslev, Louis (1966), Prolégomènes à une théorie du langage, Çev. Anne-Marie Leonard, Les Editions de Minuit, Paris.
Kıran, Zeynel & Kıran, Ayşe (2013), Dilbilime giriş, Seçkin Yayıncılık, Ankara.
Rauf, Mehmet (2019), Eylül, Can Yayınları, İstanbul.
Schmitt, M. P., Viala, A (1982), Savoir-lire précis de lecture critique, Didier, Paris.
Yücel, Tahsin (2005), Sanma, bilme, inanma, Dilbilim, 13, 165-174.
Yücel, Tahsin (2015), Yapısalcılık, Can Yayınları, İstanbul.