Melankoli ve İktidar Arasında Bir Şehzade: Şehzade Korkut’un Psikobiyografisi

Etimoloji sözlüklerine göre melankoli kavramının kökeni Latince olup Fransızca’ya 13'üncü yüzyılda melancholia şeklinde girmiştir. Türkçe’de her ne kadar sevgi kelimesiyle ifade edilse de kavramın kökeni Arapçada siyah manasında olan sevda kelimesinden gelmektedir. Osmanlı döneminde bu kavram malihulya şeklinde de ele alınmıştır. Günümüzde melankoli kavramı, yaygın olarak kişinin az hareketli ve normalden daha heyecansız bir hayat tarzını sürdürdüğü depresyondan kaynaklanan bir duygudurum bozukluğu (depresyon) anlamında kullanılır. Şehzade Korkut’un dönemi inceleyen tarihçiler tarafından zevk ve eğlenceye oldukça düşkün olduğu, hatta ruhen biraz hasta yaradılışlı ve melankolik olduğu dile getirilmektedir. Nitekim Şehzade Korkut’un bir devlet adamı olmaktan ziyade zamanını ilmi tetkikler ile geçirmesi ve zihinsel yorgunluğunu (teab-ı dimaği) gidermek için musiki ile vakit geçirmeyi adet edinmiş olması melankolik oluşunun belirtileri olarak değerlendirilebilir. İkincil (tepkisiz) verilere dayalı bu araştırmada Şehzade Korkut’un melankolik kişilik yapısının izleri tarihi kaynaklara başvurularak takip edilecektir. Melankoli ve iktidar ilişkisi Şehzade Korkut örnekliğinde ele alınıp incelenecek ve bir anlamda bir psikobiyografi çalışması yapılacaktır. Bu doğrultuda Şehzade Korkut’un kısa biyografisine yer verildikten sonra, sahip olduğu melankolik kişilik yapısının nedenleri psikolojik veriler doğrultusunda ortaya konacaktır. Melankoli ve iktidar olgularının birbirilerini nasıl etkiledikleri incelenecek ve sonuçta Şehzade Korkut’un zor zamanların insanı olarak geçirdiği sıkıntılar, travmatik yaşantılar, melankoli ve zihinsel yorgunluğu ele alınıp analiz edilecektir.

Anahtar Kelimeler:

Şehzade Korkut, psikobiyografi, melankoli, iktidar, din psikolojisi

A Shahzadah (Prince) Between Melancholy And Governance: A Psychobiography Of Shahzadah Korkut

The root of the word melancholy is Latin in etymological dictionaries and entered the French language as melancholia in the 13th century. Despite being expressed by the word love in Turkish, the root of the word belongs to sevda meaning black, in Arabic. This term was used as malihulya meaning being enamored with someone, at the time of Ottoman. Nowadays, the term melancholy is commonly used to mean a mood disorder because one's living a lethargic lifestyle to the point of subnormally lacking enthusiasm due to depression.

Keywords:

Shahzadah Korkut, Psychobiography, Melancholy, Governance,

PDF

___

Adler, A. (1994). İnsan Tabiatını Tanıma. (çev. Ayda Yörükan), İstanbul: İş Bankası Yayınları.
Adler, A. (2000). Sosyal duygunun gelişiminde bireysel psikoloji. (çev. Halis, Özgü), İstanbul: Hayat yayınları.
Akın, Ö. (2009). Harîmî (Şehzâde Korkud) dîvânı’nın nesre çevirisi ve İncelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, İstanbul.
Aktay, Y. (2008). İslamcılık ve Bir Modern Melankoli: Eve Dön (eme) mek. Milel Ve Nihal: İnanç, Kültür Ve Mitoloji Araştırmaları Dergisi, 5(3), 13-50.
Alper, Yusuf (2006). Psikodinamik Açıdan Ahmet Erhan ve şiiri, İstanbul: Digraf.
Anderson, J. W., & KAĞNICI, G. (2010). Psikobiyografinin Metodolojisi. Çeviren: Gökhan Kağnıcı, Tarih Okulu, VII, Mayıs-Ağustos, İzmir, 77-97.
Bayram, S., Duman, R. N., & Demirtaş, B. (2018). Üç İnsan, Bir Olay, Üç Farklı Travmatik Deneyim Süreci. Türkiye Bütüncül Psikoterapi Dergisi, 1(1), 165-182.
Beyazyüz, Murat, Cemil Meriç’in Psikolojisi, Ankara: Aşina Kitaplar Yayınları, 2007.
Blankenship, Kelly, M., Anxiety Disorders, (İn Psychiatry Of İntellectual Disability: A Practical Manual), Ed. Julie, P., Gentile, Wiley-Blackwell İnc., NJ, USA. 2012.
Borgna, E. (2014). Melankoli, (çev. Meryem Mine Çilingiroğlu). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Broch, H. (2013). Psikolojik Otobiyografi. (çev. Saliha Yeniyol Kerkhoff), İstanbul: İthaki yay.
Budak, S. (2000). Psikoloji Sözlüğü, Ankara: Bilim ve Sanat Yay.
Çevik, A. (2010). Politik Psikoloji. 4. baskı, Ankara: Dost yay.
Çevik, A. (2012). Mağduriyet Psikolojisi ve Toplumsal Yansımaları. 21. Yüzyılda Sosyal Bilimler, 2, 65-83.
Demiralp, O. (2007). Hülya ile Sevda. Cogito dergisi. Sayı, 51, yaz, İstanbul: YKY yayınları, ss. 181-192.
Ekinci, E. B. (2015). Osmanlı Hukukunda Şehzâde Katli. Bayburt Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, cilt: 1, sayı: 1, ss. 95-107.
Emecen, F. (2002). Şehzade Korkut. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, C, 26, 205-207.
Eroğlu, H. (2017). Osmanlılarda İktidarın Değişim Süreci ve Meşruiyet Sorunu. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 43(2).
Freud, S. (1959). İnhibitions, Symptoms And Anxiety, Ed. by: Alix Strachey, Alan Tyson, London: The Hogart Press.
Freud, S. (2011). Metapsikoloji-3: Yas ve Melankoli. (çev. Aziz Yardımlı), İstanbul: İdea yay.
Furat, A. H. (2010). Osmanlı Hânedanında Şâfiî Bir Fakîh: Şehzade Korkut (Ganîmet Ahkâmıyla Alakalı “Kitabu Halli İşkâli'l-Efkâr Fî Hilli Emvâli’l-Küffâr” İsimli Eseri Bağlamında). Ekev Akademi Dergisi, Yıl: 14 Sayı: 44, ss. 193-212
Gökbilgin, M. Tayyib, (1967). “Korkut”, İslam Ansiklopedisi, M.E.B. Yay. C. VI, İstanbul, s. 855-860.
Güner, S. (2018). Yeni Osmanlı, Melankolik ve Mason Biraderler. İstanbul: Doğu Kütüphanesi yayınları.
Gürsu, O. (2015). Hasan Basri Çantay: Bir Psikobiyografi Denemesi. Ekev Akademi Dergisi, 62, 251-267.
Hammer, J. V. (1993). Büyük Osmanlı Tarihi. 4. Cilt, (çev: Mümün-Çevik ve Erol Kılıç), İstanbul.
Hatemi, H. (2017). Malihulya. http://www.lacivertdergi.com/portre/gunumuzden/2017/02/13/malihulya
İnan, S. (2016). “Çocukluğumuza İnelim…” Tarih Yazımında Psikobiyografiler: İyi Örneklerden Yöntemin Belirlenmesine. Turkish History Education Journal, 5(2), 491-514.
Karaca, F. (2019). Din Psikolojisi Tarihinde Psiko-Biyografi Geleneği. Bilimname, 2019(40), 7-35.
Kılıç, F. (1996). Osmanlı Hanedanından Bir Şair: Şehzade Korkut. Bilig, S, 2. ss. 203-219
Kleinman, A. (2012). "Tehlike, Sinirlilik ve Etnografi", Kültür ve Ruh Sağlığı İçinde, (Çev. Sabir Yücesoy), İstanbul: Metis Yay., ss. 15-33.
Korkut, Ş., Köksal, A. O. (2013). İslâm'da Ganimet ve Cariyelik: Osmanlı Sistemine İçerden Bir Eleştiri. (çev. Osman Güman), İstanbul: İstanbul Araştırma ve Eğitim Vakfı Yayınları.
Kurtuluş, M. (2016). Osmanlı’nın Meczûbları ve Mecnûnları: Erken Modern Dönemde Hastaneler ve Deliliğe Bakış. Millî Folklor, 112, 100-113.
Küçük, O.N. (2014). Mevlana’ya Göre Manevi Gelişim: Benliğin Dönüşümü ve Miracı (5. Baskı). İstanbul: İnsan.
May, Rollo, (2012). Varoluşun Keşfi, (Çev. Aysun Babacan), İstanbul: Okuyanus Yay.
Nas, Ş. K. (2018). Bir Şehir ve Şair Sancak Beyi: Şehzade Korkut. Türk Dili ve Edebiyatında Antalya: Şehirlerin de Ruhu Vardır", Antalya Kitabı Selçukludan Cumhuriyet’e Sosyal Bilimlerde Antalya -1-, Konya: Palet yay., ss. 898-913.
Öztuna, Y. (2006). Yavuz Sultan Selim (Vol. 12). Ötüken Neşriyat AŞ.
Öztürk, O. (1994). Ruh Sağlığı ve Bozuklukları, 5. Basım, Ankara: Hekimler Yayın Birliği,
Salecl, Renata, (2013). Kaygı Üzerine, (Çev. Barış Engin Aksoy), İstanbul: Metis Yay.
Sarı, N., & Akgün, B. (2008). Türk tarihinde psikiyatriye bakış. İÜ Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Sürekli Tıp Eğitimi Etkinlikleri Sempozyum Dizisi, 62, 1-24.
Starobinski, J., & Özcan, M. E. (2007). Aynada melankoli. Dost Kitabevi.
Şen, M. (2018). Sylvia Plath’ın Sırça Fanus Romanındaki Melankoli ve İntihar Olgusunun Freudyen Psikanaliz Bağlamında İncelenmesi. 2. Uluslararası Sosyal Bilimler Eğitimi Sempozyumu-2018/ Çanakkale. ss.196-203
Tamer, Ü. (1959). Soğuk Otların Altında, A Dergisi Yayınları.
Teber, S. (2013). Melankoli. (5. baskı), İstanbul: Say yayınları.
Thackery, Ellen & Harris, Madeline, (2003). The Gale Encyclopedia of Mental Disorders, volume 1, The Gale Group, Inc, USA,
Uzunçarşılı, İ. H. (1966), “II. Bayezid’in Oğullarından Sultan Korkut”, Belleten 30/120, s.539-601. TTK, Ankara.
Yalom, İrvin, (2000), Varoluşçu Psikoterapi, İstanbul: Kabalcı Yay.
Yılmaz, M. (1991). Şehzade Cem’in Hazin Akıbeti, Türk Dünyası Tarih Dergisi, Şubat, ss.25-29.
Yılmaz, N. (2008). Melankoli. https://nalanyilmaz.blogspot.com/2005/10/melankoli-1.html Erişim: 12.10.2019
Yörükoğlu, A. (2003). Çocuk Ruh Sağlığı. İstanbul: Özgür yayınları.
https://www.e-psikiyatri.com/melankolik-ne-demek Erişim: 10.10.2019