Antalya Selçuklu Kervansarayları
Antalya, tarihî ipek yolu üzerinde bulunan kadim şehirlerden biridir. Anadolu Selçukluları, Antalya ve Alanya limanları vasıtasıyla dünya ticaretine ortak olmuşlar; ürettikleri ve ithal ettikleri malların ülke içinde güvenli şekilde dolaşımını sağlayabilmek için her ülkenin her tarafında kervansaraylar inşa etmişlerdir. Bu kervansaraylardan on yedisi günümüz Antalya sınırları içinde bulunmaktadır. Bunlardan sadece Kırkgöz, Alara ve Şarapsa kervansaraylarının restorasyonları tamamlanmış olup, diğerleri kendi haline terk edilmiş bulunmaktadır. Bazılarının sadece isimleri ve bulundukları bölge tespit edilebilmiş, inşa edildikleri mekan belirlenememiştir. Çoğu harabe haldedir ve bir taş yığınından ibarettir. Ancak bunlardan, kervansaraylar arasında özel bir önemi olan Evdir Hanı’nın taç kapısı ve bazı örtülü mekânları hala ayakta olup bir an önce restore edilmesi gerekmektedir. Antalya kervansarayları sekiz farklı kervan yolu üzerinde bulunmaları sebebiyle Anadolu Selçukluları zamanında ticaret hayatına büyük katkı sağlamışlardır. Öyle ki bunlardan bazıları birkaç kervan yolu üzerinde bulunuyordu. Geçmişte ticaret ve konaklama açısından büyük hizmet vermiş olan bu kervansaraylar günümüzde tarih ve kültür turizmi için bize önemli imkânlar sunmaktadır.
Anahtar Kelimeler:
Han, Selçuklu kervansarayları, Anadolu Selçukluları, Antalya, Kervansaray, Alanya
Seljuk Caravanserais in Antalya
Antalya is one of the ancient cities on the historical silk road. Anatolian Seljuks became partners in world trade through the ports of Antalya and Alanya; they have built caravanserais all over the country in order to ensure the safe circulation of the goods they produce and import within the country. Seventeen of these caravansaries are located within the borders of today's Antalya. Only the names of some of them and the region where they are located could be identified and the place where they were built could not be determined. Most are in ruins and consist of a pile of stones. However, the crown gate of Evdir Han, which has a special importance among the caravanserais, and some of the covered spaces still need to be restored. Antalya caravanserais were located on eight different caravan roads and contributed to the commercial life of Anatolian Seljuks. Some of them were on a few caravan paths. These caravanserais, which have provided great service in terms of trade and accommodation in the past, seem to be able to be used for historical and cultural tourism.
Keywords:
Han, Caravanserai, Seljuk Caravanserais, Anatolian Seljuks, Antalya, Alanya,
___
- http://www.skalantalya.org.tr/tr/antalya-hakkinda/Akalın (Eryavuz), Ş. (2002). “Kervansaray”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yay., 25, 299-302.Akseki Belediyesi. (ts). Erişim adresi: http://www.akseki.bel.tr/index.php/bimer/26-akseki/134-mahallelerimiz (12.6. 2019)Alanya Belediyesi. Şarapsa Han. (ts). Erişim adresi: https://www.alanya.bel.tr/S/531/Sarapsa-Han (12.06.2019).Alara Han. (ts). Erişim adresi: https://www.semerkanddanbosnaya.com/portfolio/alara-han/ (12.06.2019).Altı kapı han. (ts). Erişim adresi: http://www.antalya-info.com/tr/Altikapi_Han.html (13.06.2019).Antalya Belediyesi. (ts). Erişim adresi: http://antalya.bel.tr/Content/UserFiles/Files/kultur_sanat/cekul_ipekyolu_harita_.pdf (20.07. 2019).Antalya Gezi Rehberi. Erişim adresi: http://www.antalyagezirehberi.net/alara-han.html (15.06.2019).Antalya hakkında (ts). http://www.skalantalya.org.tr/tr/antalya-hakkinda/ (20.07. 2019).Antalya İl Kültür Müdürlüğü. (ts.). https://antalya.ktb.gov.tr/TR-67535/aspendos-belkis.html (Erişim. 09.10. 2019).Altun, A. (1989). “Alara Hanı”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yay., 2, 341. Antalya İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü. (2012). Dünden Bugüne Antalya. Antalya İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Yay., Antalya. 2, 285-286.Aytaç, İ. (2002). “Selçuklu Kervansarayları”. Türkler. 7, 854-864. Bedirhan, Y. (2018, Nisan). “Selçuklular Devrinde Türkiye’nin İktisadî Zenginliği, Bu Zenginliğin Gerilemesinin Sebep Ve Sonuçları”. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. 56 (11), 117-124. Beldibi. (2019, Ocak 2). https://www.histolia.de/karawanserei/beldibi-han/beldibi-han-beschreibung.html (09.11.2019)Bozkurt, T. ve Wimmel, R. (2016, 6-8 Mayıs). “Bozkır-Gündoğmuş Tarihi Yol Güzergâhı Üzerine İlk Tespitler”. Uluslararası Sempozyum: Geçmişten Günümüze Bozkır, Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, 1489-1502.Cansız, M. (2018). “Manavgat Sırtköy Tolhan Yazıtı”, Antalya Kitabı, 1, 630-639. Antalya: Antalya Büyükşehir Belediyesi.Cimrin, H. (01.08.2016). Antalya’yı Sarsan Kayıtlı Depremler. https://www.sabah.com.tr/akdeniz/2016/08/01/antalyayi-sarsan-kayitli-depremler (Erişim: 10.10. 2019)Demiralp, Y. (1994). “Nodar Hanı (Akseki-Bozkır)”. Sanat Tarihi Dergisi, 7, 53-58. Dilek, Y. (2016, 6-8 Mayıs). “Bozkır, Akseki Arasındaki Ekonomik ve Sosyo-Kültürel Etkileşim”. Uluslararası Sempozyum: Geçmişten Günümüze Bozkır. (6-8 Mayıs 2016). Konya: Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü. 835-860.Durukan, A. (1995). “Evdir Hanı”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. Türkiye İstanbul: Diyanet Vakfı Yay., 11, 516-517.Erdmann, K. (2018, Aralık). “Alanya Yakınlarındaki Kargı Han”. SDÜ Fen Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi. Çev. Mehmet Uysal ve Muhammet Güçlü. 18, 247-256.Eravşar, O. (2017). Yolların Tanıkları Anadolu Selçuklu Hanları. Eskişehir: Konya Aydınlar Ocağı.Erdoğdu, İ. H. (2018), Alara Han (Lisans tezi). Denizli: Pamukkale Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, Sanat Tarihi Bölümü.Evdir Han. (ts). Erişim adresi: http://fotopanorama360.com/evdir-han-antalya-duzler-cami-dosemealti-turkey/ (15.06.2019).Evliya Çelebi. (2005). Evliyâ Çelebi Seyahatnâmesi. Yayına haz. Yücel Dağlı – Sayet Ali Kahraman – Robert Dankoff. 9. Cilt. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. İbradı. (ts). https://docplayer.biz.tr/1336782-Ibradi-ibradi-dunden-bugune-antalya.html (15.06.2019).Gezi Notları. (2015, 20 Mart). http://www.medicalnetwork.com.tr/2008_dosya/Gezi%20Notlar%C4%B1%20Mart%202015.pdf (05.11.2019).Kayaoğlu, İ. (1981). “Anadolu Selçukluları Devrinde Ticari Hayat”. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 24, 359-373.Kervan ve Tarihi Yollar. (2019, 1 Mayıs). http://www.ormanaactive.com/tr/neler-yapilir/eynif-ovasi-kervansaray-tol-han (15.06.2019).Korkmaz, N. (2009). “Anadolu Selçuklu Kervansarayları”. Türkiye Mühendislik Haberleri (TMH). 453, 40-41. Korkuteli Tarihi. (ty). http://www.antalya-info.com/tr/Korkuteli_Tarihi.html (Erişim: 10.10.2019).Kucur, S.S. (2009). “Selçuklular- Anadolu Selçukluları: Sosyoekonomik ve Kültürel Hayat”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul. 25, 384-385. Kunduracı, O. (2017, Bahar) “Konya-Alanya Güzergâhındaki Selçuklu Kervansaraylarının Eşrefoğlu Beyliği’ne Sunduğu Katkılar”. Selçuk Üniversitesi Selçuklu Araştırmaları Dergisi. 6, 181-208.Kültür Portalı. (ts). Erişim adresi: https://www.kulturportali.gov.tr/turkiye/antalya/gezilecekyer/alara-han-1. (12.06.2019).Kültür ve Turizm Bakanlığı. (2019). Selçuklu kervansarayları Denizli-Doğubayazıt güzergâhı. Erişim adresi: https://kvmgm.ktb.gov.tr/TR-44413/selcuklu-kervansaraylari-denizli-dogubayazit-guzergahi.html (15.06.2019)Sönmez C.C. Antalya Kaleiçi Selçuklu ve Beylikler Dönemi Eserleri. (2019). Mimarlar Odası Antalya Şubesi Yayınları. Erişim adresi: file:///C:/Users/Win7/Desktop/Korkuteli%20Kervansaraylar%C4%B1.pdf (15.06.2019).Tarihin Tanıkları Hanlar (ts). Erişim adresi: https://www.kulturportali.gov.tr/portal/tarihintaniklarihanlar (17.06.2019).Turan, O. (2019). Selçuk Kervansarayları. Erişim adresi: https://www.tarihtarih.com/?Syf=26&Syz=377157&/Selçuk-Kervansarayları-/-Prof.-Dr.-Osman-Turan- (17.06.2019).Özkan, Selim Hilmi. “Tarihe Şahitlik Eden Alanya-Bozkır Yolu ve Bu Yolun Tarihi Serüveni”. Alanya XII. Tarih ve Kültür Sempozyumu. S. 292-293. Aralık 2012. Konaklı Belediyesi. 291-296.Ünal, R. H. (2010, 1 Nisan) “Antalya-Korkuteli Kervan Yolu Üzerinde Bilinmeyen Üç Han”. Sanat Tarihi Dergisi. 19, s. 57-99.TDK. https://kelimeler.gen.tr/tol-nedir-ne-demek-305065 (05.11.2019).Tükel Yavuz, A. Anadolu’da Eşodaklı Selçuklu Hanları. (ts). Erişim adresi: http://jfa.arch.metu.edu.tr/archive/0258-5316/1976/cilt02/sayi_2/187-204.pdf (17.06.2019).Yardım, A. (2002). İstanbul’un 550. Fetih Yılı İçin Alanya Kitabeleri. İstanbul: İstanbul Fetih Cemiyeti Yayınları. Yarpuz köyü. (ts). Erişim adresi: https://www.pictame.com/place/yarpuz-koyu-akseki-antalya/346117005 (17.06.2019).
- Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
- Başlangıç: 2016
- Yayıncı: Mehmet ŞAHİN
Sayıdaki Diğer Makaleler
Fahreddin Râzî’nin Nesh Anlayışı (Tefsîr-i Kebîr Bağlamında)
Kelam İlmindeki Sıfat Tasniflerine İlişkin Bir Değerlendirme
Ergenlerde Dindarlık, Narsizm ve Özgüven
Orhan GÜRSU, Fatmana Semiha ÖNCE ÖZOKUDAN
Pozitif Psikoloji: Mutluluğun ve İnsanın Güçlü Yönlerinin Bilimi
Osmanlı Modernleşmesi Toplum, Kuramsal Değişim ve Nüfus
Antalya Selçuklu Kervansarayları
“Rûh-ı Nâtıka” Üzerine Yazılmış Bir Tasavvufî Manzume ve Ali Dede Bosnevî’ye Âidiyeti Mes’elesi”