Yüzyıllarca Saklı Kalan On Define: Râsih’in Defineleri I

18. yüzyılın başlarında yaşadığı sanılan, hayatı hakkında kaynaklarda kısa ve farklı bilgiler olan Râsih, Divan sahibi şairlerdendir. Divan'daki “Defineler” makalemizin konusunu teşkil etmektedir. Devrin ahlâkî ve toplumsal yargılarını konu edinen ve nazım şeklinin mesnevi olması yüzünden sıradan diyebileceğimiz bu şiirlerdeki orijinallik, Râsih’in attığı başlıklardadır. “Define’’ adı sözlük anlamının dışında, Râsih Divanı ’nda daha farklı olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu şekildeki kullanımına, inceleyebilme imkanı bulabildiğimiz hiçbir kaynakta rastlayamadık. Nasihatnâme türündeki bu didaktik eserin adına niçin “Define” denilmiştir? Muhtemelen Râsih, verdiği nasihatları insan hayatı için bir kazanç ve hazine olarak görmesinden dolayı her bölüme bu ismi vermiş olmalıdır. İki yüzyıl boyunca Râsih Divanı ’nın sayfalan arasında saklı kalan, elimizden geldiğince gün ışığına çıkarmaya çalıştığımız bu on Define ’nin bir hazine olarak değerini hâlâ koruduğuna inanıyoruz.

Anahtar Kelimeler:

Define, mesnevi, nasihat-nâme

Keywords:

Define, mesnevi, nasihat-nâme,

PDF

___

Bursalı Mehmed Tahir (1325) Ahlâk Kitaplarımız, İstanbul.
HENGİRMEN, Mehmet (1983) Güvahi Pend-nâme, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
KAPLAN, Mahmut (1995) Hayriyye-i Nâbî (İnceleme-Tenkitli Metin), Ankara: Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Kültür Merkezi Yayınları.
KUT, Günay (1989) Orhan Şaik Gökyay, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
LEVEND, Agâh Sırrı (1963) “Ümmet Çağında Ahlâk Kitaplarımız”, TDAY Belleten, İstanbul.
ONAY, Ahmed Talat (1992) Eski Türk Edebiyatında Mazmunlar (Hazırlayan: Cemal Kurnaz), Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
ÖZKAN, Mustafa (1983) “Pend-nâme-i Güvahi’deki Atasözleri”, TUrk DUnyası Araştırmaları, 27: 222-247.
ÖZKIRIMLI, Atilla (1992) “Nasihat-nâme”, Türk Edebiyatı Ansiklopedisi III, İstanbul: Cem Yayınları.
_________________ (t.y.) Kabusnâme, İstanbul: Tercüman 1001 Eser.
SEVGİ, Ahmet ve Mustafa ÖZCAN (1996) “Meşhur Bir Gazelin Sahibi: İki Râsih”, A li Canip Yöntem’in Eski Türk Edebiyatı Üzerine Makaleleri, İstanbul: Sözler Basım Yayın.
ÜNVER, İsmail (1986) “Mesnevi”, TUrk Dili TUrk Şiiri özel Sayısı II (Divan Şiiri), 415-416-417: 430.