İSVEÇLİ MİSYONERLER VE DOĞU TÜRKİSTAN’DAKİ MİSYONERLİK FAALİYETLERİ

1893-1938 yılları arasında Doğu Türkistan’da misyonerlik faaliyetleri yürüten İsveçli misyonerlerin asıl amaçları olan Hristiyanlığı yayma çalışmalarının yanı sıra bölgede yaptıkları kültürel çalışmalar, ilgi çekici bir inceleme alanıdır. Bu çalımalar sırasında derlenen veriler günümüz Türkoloji araştırmaları için birinci el kaynaklar ortaya koymuştur. Misyonerlerin çalışmalarını değerlendirirken dini yayma çabaları ve daha hızla ve kapsamlı misyonerlik faaliyetleri yürütmek için kurdukları matbaa ile bölgenin kültürel gelişimine katkıda bulunmuşlardır. Bu matbaada basılan çeşitli yayınlar Doğu Türkistan hakkında şu an en kolay ulaşabilecek kaynaklardır. İsveç misyoner ekibinin asıl hedefleri dışında bölgenin kültürel gelişmesine sağladıkları katkıyı, misyonerlerin ekipçe ya da ekipte yer alan uzmanların bıraktığı notlar, derlediği kaynaklar, yayımladığı kitap, makaleler ve bunların üzerinde yapılan akademik çalışmaları takip ederek daha açık anlayabiliriz. Bu yazıda, İsveçli misyonerlerin Doğu Türkistan’da yaptıkları çalışmalar; onların yazdıklarından ve buradaki misyonerlik faaliyetlerinden hareketle incelenecektir.