20527

AÇ BARS HİKÂYESİNDE BÜTÜN, HEPSİ, TAM ANLAMLARINA GELEN KELİMELERİNİN EŞ ANLAMLILIK DİZİLİMİ

Bu çalışmada, Altun Yaruk Sudur’un 26. bölümünde yer alan Aç Bars hikâyesinde bulunan bazı kelimeler incelenmiştir. İncelenen kelimeler şunlardır: alku, barça, birtem, bütürü, çak, egsüksüz, imerigme, kalısız, kamag, kamagun, kop, soka, tetrü, tolp, tolu, tükel, tükellig, tüketi, tüpüre, tüzü, ugrayu, yumgı. Kelimelerinin hangi cümlede, kaç kere geçtiği, hangi anlamlarda kullanıldığı çalışmada gösterilmiş ve dizinde yapılan bazı hatalar düzeltilmek suretiyle eş anlamlılık düzeyi tespit edilmeye çalışılmıştır. İncelenen 22 kelimenin eş anlamlılık düzeyi ve anlam farklılıkları verilmiş, ayrıca metin bağlamında bu kelimelerin geçtiği cümleler yeniden değerlendirilmiştir. Bugün eş veya yakın anlamlı kelimelerin anlam dünyalarını tespit etmek için art zamanlı anlam bilimi çalışmalarına ihtiyaç duyulmaktadır. Bunun için de art zamanlı anlam bilimi çalışmalarında, özellikle sözcük anlam bilimi gibi konularda, anlam farklılıklarının tespiti için, incelenen kelimelerin yer aldığı bağlam göz önünde bulundurulmalıdır. Ayrıca değişiklik gösteren farklı anlamların da kaydedilmesi gerekmektedir

Anahtar Kelimeler:

Eski Uygurca, Aç Bars, anlam bilim, metin bağlamlı dizin, eş anlamlılık

Synonymy Arrangement Of The Words; All, Whole, Complete In Aç Bars Story

In this study, some words used in the 26th part of the section “Altun Yaruk Sudur” in “Aç Bars” story, are examined. The examined words are as follows: alku, barça, birtem, bütürü, çak, egsüksüz, imerigme, kalısız, kamag, kamagun, kop, soka, tetrü, tolp, tolu, tükel, tükellig, tüketi, tüpüre, tüzü, ugrayu, yumgı. The frequency of the words . their grammatical context and their meanings are shown in the study. Correcting several syntactic problems, their levels of synonymy are determined. Synonymy levels and semantic differences of 22 words examined are given, while the contexts in which they are used are evaluated again. Today, to determine semantic aspects of the synonyms or homonyms, diachronic studies are needed. Hence, in the diachronic semantic studies, especially in lexical semantics for determining semantic differences, contexts where the words are situated should also be considered. Besides, different meanings discovered are to be recorded

Keywords:

Old Uigur, Aç Bars, semantics, text contextual index, synonymy,

PDF

___

AKSAN, Doğan (1994).”Eş Anlamlılık Sorunu ve Türk Yazı Dilinin Eskiliğinde Eşanlamlılardan Yararlanma”, Tömer Dil Dergisi Doğan Aksan Özel Sayısı, S.16, Şubat, Ankara.
AKSAN, Doğan (2009). Anlambilim (Anlambilim Konuları ve Türkçenin Anlambilimi). 4. baskı, Ankara: Engin Yyaınevi.
DEMİRCİ, Kerim (2014). Türkoloji İçin Dilbilim Konular Kavramlar Teoriler, Ankara: Anı Yay.
GUIRAUD, Pierre (1984). Anlambilim, (çev. Berke Vardar). Ankara: Kuzey Yay.
GULCALI, Zemire (2013). Eski Uygurca Altun Yaruk Sudur’dan “Aç Bars” Hikâyesi, Ankara: TDK Yay.
KARAAĞAÇ, Günay (2013). Dilbilimi Terimleri Sözlüğü, Ankara: TDK Yay.
KIRAN, Zeynel (1986). Dilbilim Akımları, Ankara: Orun Dizgievi.
KORKMAZ, Zeynep (2010). Gramer Terimleri Sözlüğü, Ankara: TDK Yay.
HENGİRMEN, Mehmet (2009). Dilbilgisi ve Dilbilim Terimleri Sözlüğü, Ankara: Engin Yay.
SARICA, Mustafa (2005). Yeni Dilbilim Işığında Sözlü Dil Yapısı, İstanbul: Multilingual Yay.
TOKYÜREK, Hacer (2011). Eski Uygur Türkçesinde Budizm ve Manihaizm Terimleri, Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kayseri: Yayımlanmamış Doktora Tezi.
VARDAR, Berke (1998). Açıklamalı Dilbilim Terimleri Sözlüğü, İstanbul: ABC Yay.
YAYLAGÜL, Özen (2004). “Türk Dilinde Çok Anlamlılık ve Nedenleri”, V. Uluslararası Türk Dili Kurultayı Bildirileri, 20-26 Eylül, (s. 3175-3186). Ankara: TDK Yay.
http://www.msxlabs.org/forum/soru-cevap/332169-ogut-nedir-ne-anlama-gelir.html (2015)
http://21dzk.l.u-tokyo.ac.jp/SAT/ddb-bdk-sat2.php?lang=en (2015) Kısaltmalar Çin.: Çince İng.: İngilizce
SH: Soothill, William Edward ve Lewis Hadout, A Dictionary OF Chinese Buddhist Terms, London, 1937.
Skr.: Sanskritçe somut+canlı