Kuru Şartlarda Yetiştirilen Selvi Sirken (Atriplex nitens)’in Ot Verimi ve Bazı verim Öğeleri Üzerine Farklı Ekim ve Hasat Dönemlerinin Etkileri

Bu araştırma, Iğdır Üniversitesi Ziraat Fakültesi deneme alanında kıraç şartlarda yetiştirilen Selvi sirken (Atriplex nitens)’in ot verimi ve bazı verim özelliklerine ekim zamanları (Mart ortası, Mart sonu, Nisan başı ve Nisan ortası) ve hasat dönemlerinin (vejetatif dönem sonu, çiçeklenme başlangıcı ve tam çiçeklenme dönemi) etkilerinin belirlenmesi amacıyla yürütülmüştür. Deneme 2019 ve 2020 yıllarında tesadüf bloklarında bölünmüş parseller deneme planına göre 3 tekerrürlü olarak kurulmuştur. Araştırmada Selvi sirken’nin bitki boyu, dal sayısı, ana sap kalınlığı, sap oranı, yaprak oranı, yaş ot verimi, kuru ot oranı ve kuru ot verimi belirlenmiştir. Araştırmada incelenen tüm özelliklere yıl, ekim zamanları ve hasat dönemlerinin etkileri önemli olmuştur. Araştırmanın birinci yılında ana sap kalınlığı, sap oranı ve kuru ot oranı, ikinci yılında ise bitki boyu, dal sayısı, yaprak oranı, yaş ot verimi ve kuru ot verimi daha yüksek bulunmuştur. Selvi sirkenin ilk ekim zamanı olan Mart ortasında ekilmesi bitki boyu, dal sayısı, ana sap kalınlığı, yaş ot verimi ve kuru ot veriminde artışlara neden olduğu belirlenmiştir. Selvi sirkende hasat döneminin geciktirilmesiyle bitki boyu ve sap oranı artarken, yaprak oranında ise azalma olduğu belirlenmiştir. Selvi sirken çiçeklenme döneminde hasat edilmesi durumunda ana sap kalınlığı, yaş ot verimi, kuru ot oranı ve kuru ot verimi daha yüksek olmuştur. Yıl, ekim zamanı ve biçim dönemlerine göre yaş ot verimi 3146,3 ile 9989.3 kg /da, kuru ot verimi ise 920.4 ile 3602.4 kg/da arasında değişmiştir. Sonuç olarak bölge kuru şartlarında Selvi sirken’in Mart ortasında ekimlerinin yapılması ve çiçeklenme başlangıcı döneminde hasat edilmesi durumunda daha yüksek yaş ve kuru ot alınacağı belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Selvi sirken, Atriplex nitens, ot verimi, ekim zamanı, hasat dönemi

The Effects of Different Sowing and Harvest Periods on Herbage Yield and Some Yield Components of Mountain spinach (Atriplex nitens) Grown in Rainfed Conditions

This research was carried out in order to determine the effects of sowing times (Mid-March, late-March, early-April and mid-April) and harvest periods (end of vegetative period, beginning of flowering and full flowering period) on the herb yield and some yield characteristics of mountain spinach (Atriplex nitens), which was grown in arid conditions in the experimental area of the Faculty of Agriculture of Iğdır University. The experiment was set up according to randomized complete block in split plots with three replications in 2019 and 2020. In the research, plant height, number of branches, main stem thickness, stem rate, leaf rate, fresh herbage yield, dry herbage ratio and dry hay yield of mountain spinach were determined. The effects of the year, sowing times and harvest periods were significant on all the characteristics examined in the study. In the first year of the study, main stem thickness, stem ratio and dry herbage ratio were higher, in the second year, plant height, number of branches, leaf ratio, fresh herbage yield and dry hay yield were found to be higher. It was determined that planting mountain spinach in the middle of March, which is the first planting time, caused increases in plant height, number of branches, main stem thickness, fresh herbage yield and dry hay yield. It was determined that while the plant height and stem rate increased, there was a decrease in the leaf rate in mountain spinach by delaying the harvest period. Main stem thickness, fresh herbage yield, dry herbage ratio and dry hay yield were higher when mountain spinach was harvested during flowering period. According to the year, sowing time and cutting periods, the fresh grass yield ranged between 3146.3 and 9989.3 kg/da, and the dry grass yield ranged between 920.4 and 3602.4 kg/da. As a result, it has been determined that higher fresh and dry hay yield will be obtained in the case of sowing the seeds of mountain spinach in mid-March and harvesting at the beginning of flowering under the rainfed conditions of the region.

Keywords:

Mountain spinach, Atriplex nitens, hay yield, sowing time, harvest period,

PDF

___

Acar, R. 2012. Yaprakları sebze olarak tüketilen Atriplex nitens Schkuhr.’in farklı hasat zamanlarındaki verimi. 9. Ulusal Sebze Tarımı Sempozyumu Bildiri Kitabı. s: 55-59.
Acar, R. Ve Dursun, S. 2012. Importance and Agricultural Usage of Atriplex nitens Schkuhr. International Journal of Ecosystems and Ecology Sciences. 2(3): 173-176.
Acar, R. Ve Güncan, A. 2002. Kaba yem olarak değerlendirilebilecek bazı yabancı ot karakterindeki bitkilerin morfolojik özellikleri ve ham protein oranlarının belirlenmesi. S.Ü. Zir. Fak. Dergisi, 16(29): 79-83.
Acar, R. Kayak, N. Dal, Y. Kal, Ü. Seymen, M. Koç, N. ve Türkmen, Ö. 2019a. Farklı Ekim Zamanlarının Dağ Ispanağının (Atriplex hortensis = Atriplex nitens) Bitkisel Özellikleri Üzerine Etkisi. Manas Journal of Agriculture Veterinary and Life Sciences, 9(2): 81-84.
Acar, R. Özköse, A. Kahraman, O. Özbilgin, A. Özcan, M.M. ve Özcan, M.M. 2019b. Determination of some plant characteristics and feed value of drought-resistant Mountain Swan (Atriplex nitens). Zeitschrift für Arznei- & Gewürzpflanzen, 24(2): 94-96.
Acar, R. Özköse, A. ve Koç, N. 2017. Selvi Sirkenin (Atriplex nitens Schkuhr) Alternatif Kullanım Potansiyelinin Araştırılması. Bahri Dağdaş Bitkisel Araştırma Dergisi, 6 (2): 18-22.
Aganga, A.A. Mthetho, J.K. Tshwenyane, S. 2003. Atriplex Nummularia (Old Man Saltbush) : A Potential Forage Crop for Arid Regions of Botswana. Pakistan Journal of Nutrition, 2 (2): 72-75.
Akinshina, N. Toderich, K. Azizova, A. Saito, L. ve Ismail, S. 2014. Halophyte Biomass, A Promising Source of Renewable Energy. Journal of Arid Land Studies, 24(1): 231-235.
Akınshına, N. Toderich, K. Vereshagina, N. ve Nıshonov, B. 2014. Salt-tolerant plants for soil salinity control, sustainable fodder and bioenergy production in Central Kyzylkum. Innovation for sustainability and food security in arid and semiarid lands. 2. International Conference on Arid Land Studies. Abstract Book p: 9.
Altikat, A. ve Alma, M.H. 2021. Application of new hybrid models based on artificial neural networks for modeling pyrolysis yields of Atriplex nitens S. The International Journal of Energy Research, 2021: 1-17.
Andrews, A.C. 1948. Orach as the spinach of the classical period. A Journal of History of Science Society, 39(3):169-172.
Anonim, 2021a. Atriplex nitens Schkuhr. TUBİVES. http://194.27.225.161/yasin/tubives/index.php?sayfa=1&tax_id=1896, (Erişim tarihi: 26.10.2021).
Anonim, 2021b. T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı Meteoroloji Genel Müdürlüğü.
Awaad, A.S. Maitland, D.J. Donia, A.E.R.M. Alqasoumi, S.I. Soliman, G.A. 2012. Novel flavonoids with antioxidant activity from a Chenopodiaceous plant. Pharmaceutical Biol 50:99–104.
Benzarti, M. Ben Rejeb, K. Debez, A. ve Abdelly, C. 2013. Environmental and Economical Opportunities for the Valorisation of the Genus Atriplex: New Insights. In: Hakeem K, Ahmad P, Ozturk M, (eds) Crop Improvement. Springer, Boston, MA.
Boughalleb, N. Trabelsi, L. ve Harzallah-Skhiri, F. 2009. Antifungal activity from polar and non-polar extracts of some Chenopodiaceae wild species growing in Tunisia. Natural Product Research, 23:988–997.
Carlsson, R. Clarke, E.M.W. 1983. Atriplex hortensis L. as a leafy vegetable, and as a leaf protein concentrate plant. Plant Foods for Human Nutrition 33: 127-133.
Christman, S. 2003. Atriplex hortensis. www.floridata.com/ref/a/atri_hor.cfm (Erişim Tarihi: 22.02.2012).
El Shaer, H.M. 2010. Halophytes and salt-tolerant plants as potential forage for ruminants in the Near East region. Small Ruminant Research, 91:3–12.
FAO, 1990. Micronutrient assessment at the country level: An international study, FAO Soil Bulletin, No: 63, Rome
Keskin, B. Temel, S. Çakmakçı, S. ve Tosun, R. 2021. Bazı horoz ibiği (Amaranthus spp.) çeşitlerinin kurak ve sulu şartlardaki tohum verimleri ve verim unsurları üzerine araştırma. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 52 (1): 11-19.
Koocheki, A. 2000. Potential of Saltbush (Atriplex spp.) as a Fodder Shrub for the Arid Lands of Iran. pp: 178-183. In: (Eds) Gintzburger, G, Bounejmate M, Nefzaoui A, 2000. Fodder Shrub Development in Arid and Semi-arid Zones. Proceedings of the Workshop on Native and Exotic Fodder Shrubs in Arid and Semi-arid Zones 27 Oct-2 Nov 1996, vol: I, Hammamet, Tunisia.
Murad, N. 2000. A Study on the Syrian Steppe and Forage Shrubs. pp: 109-121. In: (Eds) Gintzburger, G, Bounejmate M, Nefzaoui A, 2000. Fodder Shrub Development in Arid and Semi-arid Zones. Proceedings of the Workshop on Native and Exotic Fodder Shrubs in Arid and Semi-arid Zones 27 Oct-2 Nov 1996, vol: I, Hammamet, Tunisia.
Rabbimov, A. Bekchanov, B. ve Mukimov, T. 2011. Chemical Composition and Palatability of Some Species of Halophytes. Arid Ecosystems, 1(2): 104–109.
Redzic, S.J. 2006 Wild ediple plants and their traditional use in the human nutrition in Bosnia-Herzegovia. Ecology of Foodand Nutrition, 45: 189-232.
Richards, L.A. 1954. Origin and natüre of saline and alkali soil, In: Diagnosis and improvement of saline and alkali soil. Agricultural Handbook No: 60, USDA, Washington, D.C., USA, 1-6.
JMP, 2003. JMP 5.0.1, A Business Unit of SAS, Cary, NC.
Tan, M. ve Temel, S. 2012. Alternatif Yem Bitkileri. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Ders Yayınları, No: 246.
Temel, S. ve Keskin, B. 2019. Annual evaluation of nutritional values of Salsola ruthenica evaluated as a potential feed source in arid-pasture areas. Fresenius Environmental Bulletin, 28 (10): 7137-7144.
Temel, S. Keskin, B. 2020. The effect of morphological components on the herbage yield and quality of quinoa (Chenopodium quinoa Willd.) grown in different dates. Turkish Journal of Agriculture and Forestry, 44(5): 533-542.
Temel, S. Keskin, B. Çakmakçı, S. ve Tosun, R. 2020. Sulu ve kuru koşullarda farklı amarant türlerine ait çeşitlerin ot verim performanslarının belirlenmesi. Uluslararası Tarım ve Yaban Hayatı Bilimleri Dergisi, 6 (3): 615-624.
Temel, S. Keskin, B. Tosun, R. ve Çakmakçı, S. 2021. Yazlık olarak ekilen yem bezelyesi çeşitlerinde ot verim ve kalite performanslarının belirlenmesi. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 8 (2): 411-419.
Toderich, K. ve Tsukatania, T. 2007. New Approaches for Biosaline Agriculture Development Management and Conservation of Central Asian Degraded Drylands. KIER Discussion Paper, Institute of Economic Research, Kyoto University, 638: 1-19.
Türkeş, M. 2012. Kuraklık, Çölleşme ve Birleşmiş Milletler Çölleşme İle Savaşım Sözleşmesi’nin Ayrıntılı Bir Çözümlemesi. Marmara Avrupa Araştırmaları Dergisi, 20(1): 7-55.
Ülgen, N. Yurtsever, N. 1974. Türkiye Gübre ve Gübreleme Rehberi. Toprak ve Gübre Araştırma Enstitüsü Teknik Yayın No:28, Ankara.
van Niekerk, W.A. Hassen, A. Vermaak, P.J. ve Coertze, R.J. 2009. Influence of species/cultivar and season on the quality of Atriplex grown at different sites in South Africa. South African Journal of Animal Science, 39 (1): 238-241.