Mehmet ÖZELÇİ, Rafet ASLANTAŞ, Duygu ÖZELÇİ, Erdoğan ÇÖÇEN

Hacıhaliloğlu’ Kayısı Çeşidinde Meyve Gelişimi Sırasındaki Fiziksel ve Kimyasal Değişimlerin Belirlenmesi

Meyvecilikte ekonomik bir üretim için kültürel uygulamaların ve hasadın doğru zamanda yapılması önemlidir. Meyve tür ve çeşitlerinde meyvelerin büyüme, gelişme ve olgunlaşma dönemlerindeki fiziksel ve kimyasal değişimlerin bilinmesi uygulanacak kültürel işlemler ile hasat zamanının belirlenmesinde önem arz eder. Bu çalışmada ülkemizin kayısı üretim ve ihracatında önemli paya sahip Hacıhaliloğlu kayısı çeşidinin; meyve gelişim dönemindeki fiziksel ve kimyasal değişimlerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Çalışmada Hacıhaliloğlu kayısı çeşidinde çiçeklenme sonundan hasada kadar geçen sürenin 110 gün olduğu, bu sürenin ilk bir aylık periyodunda hasattaki meyve boyunun yaklaşık %75’ine, meyve genişliği ve kalınlığının %50’sine ulaşıldığı, meyve ağırlığındaki artışın yaklaşık %50’sinin ise son bir aylık periyotta gerçekleştiği belirlenmiştir. Fitokimyasal analizlerde; meyve olgunluğu arttıkça SÇKM, pH ve toplam şeker içeriğinin arttığı buna karşılık TEA değerinin düştüğü görülmüştür. Meyve kabuk rengi ölçümlerinde; L renk değerinde kısmi bir artış gözlenirken, a ve b renk değerlerinin çağla döneminden hasat dönemine yaklaştıkça yükseldiği görülmüştür. Sonuç olarak; Hacıhaliloğlu kayısı çeşidinin meyvelerindeki fiziksel gelişimin büyük bölümü çağla döneminin ilk bir aylık periyodunda gerçekleşirken, meyvelerdeki tatlanma ve renklenme gibi kalite parametrelerinin hasada yakın dönemde yükseldiği belirlenmiştir.

Determination of Physical and Chemical Changes During Fruit Development in ‘Hacıhaliloğlu’ Apricot Cultivar

For fruit grawing, it is important to carry out cultural practices and harvest at the right time. To know the physical and chemical changes in the growth, development and ripening periods of the fruit species and varieties are important in determining the harvesting time and cultural processes. This study was carried out to determine physical and chemical changes of Hacıhaliloğlu apricot cultivar, which has an important share in apricot production and export of Turkey, in fruit development period.In the study, it was found that the period between flowering and harvesting was 110 days in Hacıhaliloğlu apricot cultivars. In the first month of this period, approximately 75% of the fruit length, 50% of the fruit width and thickness were reached and 50% of the increase in the fruit weight reached in the last month.In phytochemical analyzes; it was observed that the increase in fruit maturity, TSS, pH and total sugar content increased, while TA value decreased. In fruit skin color measurements; it was observed that a and b color values increased, while a partial increase in L color value was observed as fruits approached harvest period.As a result; Most of the physical development of the fruits of Hacıhaliloğlu apricot cultivar was realized in the first one month period of the unripe fruit period, but it was determined that the quality parameters such as sweetening and coloring of fruits increased in the period closed to harvest.

PDF

___

Abacı, Z.T., 2007. Kayısı Meyvesinde Erken ve Geç Olgunlaşma Üzerine Etki Eden Biyokimyasal Faktörlerin Araştırılması, Yüksek Lisans Tezi, İnönü Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Malatya, 85 s.
Altan, A., 1989. Laboratuvar Tekniği. Çukurova Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Ders Kitabı No:36, s. 172, Adana.
Anonim, 1992. TS 1466, Domates Salçası. Türk Standartları Enstitüsü, Ankara.
Anonim,2007. Konica Minolta Precise Color Communication, https://www.konicaminolta.com/instrume nts/knowledge/color/pdf/color_communi cation.pdf (Erişim tarihi: 20.12.2019).
Aslantaş, R., 2016. Bahçe Bitkilerinin Biyolojik ve Fizyolojik Esasları. Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Ders Notu, Erzurum.
Aslantaş, R., Angın, İ., Karakurt, H., Köse, M., 2010. Vegetative and pomological changes of sour-cherry as affected by sewage sludge application. Bulg. J. Agric. Sci.,16, 740-747.
Asma, B.M., 2010. Malatyalıların Mişmiş Dediği. Gastro, 56, 57-73.
Asma, B.M., 2011. Her Yönüyle Kayısı. Uyum Ajans Ankara.
Bolat, İ., Pırlak, L., 1998. Erzurum koşullarında yetiştirilen kütahya vişne çeşidinde bazı biyolojik özelliklerin ve meyve gelişiminin incelenmesi, Atatürk Üniv. Ziraat Fak. Derg. 29 (1), 1-11, 1998.
Bolat, İ., Şahin., M., Uslu, S., Demirtaş, M.N., Asma, B.M., Pektekin, T., 2004. Hacıhaliloğlu ve Kabaaşı Kayısı Çeşitlerinde Derim Kriterlerinin ve Optimum Derim Zamanının Saptanması. TÜBİTAK TOGTAG/TARP2573-11, Şanlıurfa.
Cangi, R., Saraçoğlu, O., Uluocak, E., Kılıç, D., Şen., A., 2011. Kazova (Tokat) Yöresinde Yetiştirilen Bazı Şaraplık Üzüm Çeşitlerinde Olgunlaşma Sırasında Meydana Gelen Kimyasal Değişmeler. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 1(3), 9-14.
Cemeroğlu, B., 1992. Meyve ve Sebze İşleme Endüstrisinde Temel Analiz Metotları. Biltav Yayınları, 380 s, Ankara.
Cemeroğlu, B., 2007. Gıda Analizleri. Gıda Teknolojisi Derneği Yayınları No: 34, Ankara.
Eşitken, A., 1992. Erzincan’da Yetiştirilen Hasanbey, Şalak, Şekerpare Kayısı Çeşitlerinin Gelişme Dönemlerinde Meyvede Meydana Gelen Fiziksel ve Kimyasal Değişimler ile Hasat Kriterlerinin Saptanması Üzerine Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Ünv. Fen Bil. Enstitüsü, Erzurum
FAO, 2019. BM Gıda ve Tarım Örgütü, http://www.fao.org/faostat/en/#data/QC (Erişim Tarihi: 20.12.2019).
Femenia, A., Sanchez, E.S., Simal, S., Rosello, C., 1998. Development and ripening related effects on the cell wall of apricot fruit. J.Sci Food Agric., 77, 487–493
Güleryüz, M., Ercişli, S., Erkan, E., 2001. Erzincan ovasında yetiştirilen bazı elma çeşitlerinin meyve gelişimi dönemlerinde meydana gelen fiziksel ve kimyasal değişimler ile bunlar arasındaki ilişkiler. Atatürk Üniv. Ziraat Fak. Derg. 32 (1): 51-59.
Işık, A., 1998. Malatya 1830-191.847 s, İstanbul.
Kafkas, E., Koşar, M., Paydaş, S., Başer, K. H. C. (2002). Çilek meyvelerinde olgunlaşma dönemi boyunca şeker ve organik asit içerikleri. Başer KHC, Kırımer N (Eds), 14, 212-219.
Karaçalı, İ., 1990. Bahçe Ürünlerinin Muhafazası ve Pazarlanması. E.Ü.Z.F. Yay. No: 494. E. Ü. Basımevi, Bornova-İzmir.
Karlıdağ, H., 1998. Hekimhan’da Farklı Rakımlarda Yetiştirilen Bazı Kayısı Çeşitlerinde Meyvenin Fiziksel ve Kimyasal Özelliklerindeki Değişimin İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Erzurum.
Köksal, A.İ., H, Yılmaz., 1992. Bazı Elma ve Armut Çeşitlerinin Gelişme ve Olgunlaşmaları Sırasında Fiziksel ve Kimyasal Değişimler. Doğa Türk Tarım ve Ormancılık Dergisi, 16 : 669-686.
Nigam, V.N., Sharma, S.D., 1987.Changes in the sugar content in developing apricot fruits cv, Newcastle (Prunus armeniaca L.). Hort. Abst., 58:10-6472.
Özdemir, A. E., Çelik, M., Çandır, E. E., Dilbaz, R. 2008. Venüs Nektarinlerinin Meyve Büyümesi Sırasında Kalite Parametrelerindeki Değişimlerin Derim Olumuyla İlişkilendirilmesi. Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi 1 (1): 19-24, 2008.
Toplu, C., Özdemir, A. E., Çandır, E., Yıldız, E. 2020. Doğu Akdeniz Koşullarında Yetiştirilen Bazı Trabzon Hurması Çeşitlerinin Meyve Büyümesi Süresince Kalite Parametrelerindeki Değişimler. alatarım, 19 (1):24-33.
TUİK, 2019. Türkiye İstatistik Kurumu https://biruni.tuik.gov.tr (Erişim tarihi: 02.12.2019).
Ünal, M.R., 2010. Kayısı Araştırma Raporu, Fırat Kalkınma Ajansı, Malatya
Yılmaz, B., Bostan, S.Z., 2018. Giresun Koşullarında Yetiştirilen 'Hayward' Kivi Çeşidinde Meyve Gelişim Sürecinde Fiziksel Özelliklerin Değişimi, Ordu Üniv. Bil. Tek. Derg., 8(2): 174-186.
Yılmaz, K. U., 2008. Bazı Yerli Kayısı Genotiplerinin Fenolojik, Morfolojik ve Pomolojik Özellikleri ile Genetik İlişkilerinin ve Kendine Uyuşmazlık Durumlarının Moleküler Yöntemlerle Belirlenmesi. Doktora Tezi. Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı, Adana. 382 s.