Gerçek Patates (Solanum tuberosum L.) Tohumu 101 (Nif) ve Farklı Melezlerinin Bazı Fiziksel Özellikleri

Patates (Solanum tuberosum L.) dünya tarafından sevilerek üretilen ve tüketilen bir endüstri bitkisidir. Hem yumru hem de tohum olarak değerlendirilebilme özelliğine sahiptir. Ancak günümüzde patates üretiminde karşılaşılan sorunlar nedeniyle yumrudan üretimden tohumdan üretim ön plana çıkmaktadır. Bu çalışma 2019-2020 yılları arasında laboratuvar ortamında gerçekleştirilmiştir. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü tarafından tescil edilen101 (Nif) genotipi ile bu genotipin farklı melez kombinasyonlarından elde edilen gerçek patates tohumlarının bazı fiziksel özellikleri (şekil-boyut, yüzey alan, izdüşüm alanı, ortalama aritmetik çap-geometrik çap, küresellik, bin dane ağırlığı) belirlenerek, istatistiki olarak karşılaştırılmıştır. Elde edilen verilere göre ebeveyn olarak kullanılan 101 (Nif) genotipinin özeliklerinin iyileştiği ve melezlerinin mevcut diğer özelliklerinin de korunduğu belirlenmiştir. Ulaşılan bu sonuçların ileride yapılacak ıslah çalışmalarına ve mekanizasyon uygulamalarına alt yapı oluşturması amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Gerçek patates tohumları, Solanum tuberosum L., , tohum özellikleri, tohum boyutları

Some Physical Properties of True Potato (Solanum tuberosum L.) Seed 101 (Nif) and Different Hybrids

Potato (Solanum tuberosum L.) is an industrial plant that is loved and consumed by the world. It can be evaluated as both a tuber and a seed. However, due to the problems encountered in potato production today, production from seed from tuber production comes to the seed. This study was carried out between 2019-2020 in a laboratory. True potato seeds obtained from different hybrid combinations of this genotype and 101 (Nif) genotype registered by Ege University Faculty of Agriculture Department of Field Crops, some physical properties (shape-size, surface area, projection area, average arithmetic diameter-geometric diameter, sphericity, thousand grain weight) were determined and compared statistically. According to the data obtained, it was determined that the characteristics of 101 (Nif) genotype used as parents improved and other existing characteristics of their crosses were also preserved. These results are intended to provide a basis for future improvement studies and mechanization practices.

Keywords:

True potato seeds, Solanum tuberosum L, Seed characteristics, Seed size,

PDF

___

Abed, M.M. & Demirhan, B. (2018). Patates bitkisine (Solanum tuberosum L.) genel bir bakış. Interntional Journal of Life Sciences and Biotechnology. 1(1):1-9.
Alayunt, F.N. (2000). Biyolojik Malzeme Bilgisi, Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Makineleri Bölümü Ders Kitabı, Ege Üniv. Ziraat Fak. Yayınları No: 541.
Arvas, Y.E., Aksoy, H.M. & Kaya, Y. (2018). Patates bitkisinde biyoteknolojik çalışmalar. Life Science and Biotecnology. 1(1):37-47.
Boydak, E. & Kayantaş, B. (2017). Bazı patates (Solanum tuberosum L.) çeşitlerinin verim ve verime etkili parametrelerin belirlenmesi üzerine bir araştırma. Türk Doğa ve Fen Dergisi. 6(2):79-82.
Çakır, E. (2005). First report of potato wart diease in Turkey. Plant Pathology. 54:584.
BUGEM, (2020). Tarım ve Orman Bakanlığı Bitkisel Üretim/Ürün masaları/ Patates Bültenleri (https://www.tarimorman.gov.tr/BUGEM/, Erişim tarihi: 24 Aralık 2020).
Dumanoğlu, Z., Çaçan, E. & Kökten K. (2021). Korunga (Onobrychis viciifolia Scop.) genotiplerine ait tohumların fiziksel özelliklerinin belirlenmesi. Journal of Anatolian Environmental and Animal Sciences. 6(1):18-24.
Dumanoğlu, Z. & Geren, H. (2020). An Investigation on Determination of Seed Characteristics of Some Gluten-Free Crops (Amarantus mantegazzianus, Chenopodium quinoa Willd., Eragrostis tef [Zucc] Trotter, Salvia hispanica L.). Turkısh Journal of Agriculture-Food Science and Technology. 8(8), 1650-1655.
Dumanoğlu, Z. & Mokhtarzadeh, S. (2020). Türkiye’de Kültürü Yapılan Salvia Türlerine (Salvia hispanica L., Salvia tomentosa Mill. ve Salvia verticillata L.) Ait Tohumların Bazı Fiziksel Özellikleri, Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi 7(3): 596–602.
Er, C., Uranbey, S. & Başalma D. (2018). Nişasta ve Şeker Bitkileri. Ankara Üniversitesi Ziraat Fak. Yayınları. Yayın No: 1646, Ankara.
International Rules for Seed Testing (ISTA). (2007). International Rules for Seed Testing Book.
Kara, M. (2012). Biyolojik Ürünlerin Fiziksel Özellikleri, Atatürk Üniv. Ziraat Fakültesi Yayınları No: 242.
Koyutürk, Ö. & Yılmaz G. (2017). Bazı patates genotipleri arasında yapılan melezlemelerde farklı rakım ve ortamların tohum tutma oranına etkileri. KSÜ Doğa Bilimleri Dergisi. 20 (Özel sayı):211-215.
Oguz, H.İ. & Yücel, D. (2020). Nevşehir İlinde Patates (Solanum tuberosum L.) Yetiştiriciliğinin Ekolojik ve Sosyo Ekonomik Bakımdan Araştırılması. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi. 7(4):1159-1170.
Öztürk, G. (2010). Tohumluk patates üretiminde kullanılan mini ve mikro yumruların tarla performanslarının karşılaştırılması. Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla bitkileri Anabilim Dalı, Doktora Tezi, İzmir.
Öztürk, E. & Polat, T. (2017). Tohumluk patates yetiştiriciliği ve önemi. Alınteri Zirai Bilimler Dergisi. 32(1):99-104.
Özturk, G. & Yildirim, Z. (2011). Uniformity of potato minitubers derived from meristem cultures of nuclear seed stocks. Turkish Journal of Field Crops 16: 149-152.
Özturk, G. & Yildirim, Z. (2014). Comparison of old and new clones of potato nuclear seed stocks for tuber uniformity in the greenhouse. Turkish Journal of Field Crops 19: 90-95.
Mohsenin, N.N. (1970). Physical Properties of Plant and Animal Materials. Gordon and Breach Science Publishers.
Spooner, D.M., McLean, K., Ramsay G., Waugh R. & Bryan G.J. (2005). A single domestication for potato based on multilocus amplified fragment length polymorphism genotyping. Proceeding of the national Academy of science of the united States of America. 102(41): 14694-14699.
TÜİK. (2020). Türkiye İstatistik Kurumu Bitkisel Ürünler: Yenilebilir Kök ve Yumrular (erişim:24.12.2020).
Ubeyitogulları, F. (2005). Hatay yöresinde yetiştirilen bazı patates çeşitlerinin fiziksel, kimyasal ve teknolojik özelliklerinin belirlenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Gıda Mühendisliği ABD. Yüksek Lisans Tezi, Hatay.
Yağcıoğlu, A. (2015). Ürün İşleme, Ege Üniversitesi Yayınları Ziraat Fakültesi Yayın No: 517, Genişletilmiş 2. Baskı.