Farklı Ülkelere Ait Yerel ve Modern Buğdaylarda Dönemsel Kuraklık Uygulamalarının Verim ve Bazı Agronomik Özellikler Üzerine Etkisi

Araştırma Orta Anadolu koşullarında farklı bitki gelişim dönemlerinde görülen kuraklık tiplerinin modellendiği Kuraklık Test Merkezi yağmur korunaklarında, ekmeklik buğday genotiplerinin bazı agronomik özelliklerinin tepkilerini değerlendirmek amacıyla yapılmıştır. Çalışma 2018-2019 ve 2019-2020 yılları arasında iki yıl süre ile Bahri Dağdaş Uluslararası Tarımsal Araştırma Enstitüsü Kuraklık Test Merkezi yağmur korunaklarında göre 4 uygulamada (K1: ilkbahar erken dönem kuraklığı, K2: Generatif ve tane doldurma dönem kuraklığı, K3: Uzun yıllar yağışa dayalı koşullar ve K4: Tam sulu koşullar) augmented deneme desenine göre dizayn edilmiştir. Çalışmada materyal olarak Türkiye, İran ve Afganistan yerel buğdayları, ileri kademe ıslah hatları ve çeşitlerden oluşan toplam 159 adet genetik çeşitliliği yüksek olan grup materyal seti kullanılmıştır. Araştırma sonuçları genel olarak değerlendirildiğinde; AFG yerel buğdaylarının en erken başaklanan, yüksek bitki boyuna sahip, YB genotipleri içerinde en yüksek tane verimine sahip genotipler olduğu, fakat başaklanma erme süresi açısından en geççi genotipler olduğu görülmektedir. İR yerel buğdaylarının bütün uygulamalarda en yüksek bin tane değerine sahip olduğu, Bayraktar 2000 standart çeşidinin ise en yüksek tane verimine sahip olduğu görülmüştür. Buğday gruplarının (YB, MB ve STD) ortalaması olarak en yüksek en düşük tane verimi K1 uygulamasında STD ve YB ortalamasından elde edilirken K2 uygulamasında YB ve STD çeşitleri en yüksek değeri vermiştir. K3 ve K4 uygulamalarında ise MB ve STD genotipleri en yüksek verime sahip olmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Buğday, kuraklık, yerel buğday, tane verimi

PDF

___

Abhinandan, Kumar, Logan Skori, Matija Stanic, Neil M. N. Hickerson, Muhammad Jamshed, and Marcus A. Samuel. 2018. 'Abiotic Stress Signaling in Wheat – An Inclusive Overview of Hormonal Interactions During Abiotic Stress Responses in Wheat', Frontiers in Plant Science, 9.
Abhinandan, Kumar, Logan Skori, Matija Stanic, Neil M. N. Hickerson, Muhammad Jamshed, and Marcus A. Samuel. 2018. 'Abiotic Stress Signaling in Wheat – An Inclusive Overview of Hormonal Interactions During Abiotic Stress Responses in Wheat', Frontiers in Plant Science, 9.
Abid, Muhammad, Shafaqat Ali, Lei Kang Qi, Rizwan Zahoor, Zhongwei Tian, Dong Jiang, John L. Snider, and Tingbo Dai. 2018. 'Physiological and biochemical changes during drought and recovery periods at tillering and jointing stages in wheat (Triticum aestivum L.)', Scientific Reports, 8: 4615.
Alghabari, Fahad, and Muhammad Zahid Ihsan. 2018. 'Effects of drought stress on growth, grain filling duration, yield and quality attributes of barley (Hordeum vulgare L.)', Bangladesh Journal of Botany, 47: 421-28.
Anjum, Shakeel Ahmad, Xiao-yu Xie, Long-chang Wang, Muhammad Farrukh Saleem, Chen Man, and Wang Lei. 2011. 'Morphological, physiological and biochemical responses of plants to drought stress', African journal of agricultural research, 6: 2026-32.
Anonim 2021, http://faostat/en/#data ziyaret tarihi 15.09.2021
Ayrancı 2012, 'Farklı Kuraklık Tiplerinde Ekmeklik Buğday Genotiplerinin Fizyolojik, Morfolojik, Verim ve Kalite Özellikleri YönüyleIslahta Kullanılabilecel Uygun Parametrelerin Belirlenmesi', Doktora Tezi.
Blum, A, S Ramaiah, ET Kanemasu, and GM Paulsen. 1990. 'Wheat recovery from drought stress at the tillering stage of development', Field Crops Research, 24: 67-85.
Daryanto, Stefani, Lixin Wang, and Pierre-André Jacinthe. 2016. 'Global Synthesis of Drought Effects on Maize and Wheat Production', PLOS ONE, 11: e0156362.
Ding, Jinfeng, Zhengjin Huang, Min Zhu, Chunyan Li, Xinkai Zhu, and Wenshan Guo. 2018. 'Does cyclic water stress damage wheat yield more than a single stress?', PLOS ONE, 13: e0195535.
Keyvan, S. 2010. 'the Effects Of Drought Stress On Yield, Relative Water Content, Proline, Soluble Carbohydrates And Chlorophyll Of Bread Wheat Cultivars', Journal of Animal and Plant Sciences, 8: 1051-60.
Morgounov, Alexey, Fatih Özdemir, Mesut Keser, Beyhan Akin, Abdelfattah A. Dababat, Susanne Dreisigacker, Saber Golkari, Emrah Koc, Murat Küçükçongar, Hafiz Muminjanov, Ajit Nehe, Awais Rasheed, Mozaffar Roostaei, Deepmala Sehgal, and Rajiv Sharma. 2021. 'Diversity and Adaptation of Currently Grown Wheat Landraces and Modern Germplasm in Afghanistan, Iran, and Turkey', Crops, 1: 54-67.
Saeidi, Mohsen, and Majid Abdoli. 2015. 'Effect of Drought Stress during Grain Filling on Yield and Its Components, Gas Exchange Variables, and Some Physiological Traits of Wheat Cultivars', Journal of Agricultural Science and Technology, 17: 885-98.
Sarto, Marcos Vinicius Mansano, Jaqueline Rocha Wobeto Sarto, Leandro Rampim, Jean Sergio Rosset, Doglas Bassegio, Poliana Ferreira da Costa, and Adriano Mitio Inagaki. 2017. 'Wheat phenology and yield under drought: a review', Australian Journal of Crop Science, 11: 941-46.
Shavrukov, Yuri, Akhylbek Kurishbayev, Satyvaldy Jatayev, Vladimir Shvidchenko, Lyudmila Zotova, Francois Koekemoer, Stephan de Groot, Kathleen Soole, and Peter Langridge. 2017. 'Early Flowering as a Drought Escape Mechanism in Plants: How Can It Aid Wheat Production?', Frontiers in Plant Science, 8.
Shewry, Peter R. 2018. 'Do ancient types of wheat have health benefits compared with modern bread wheat?', Journal of Cereal Science, 79: 469-76.
Zhang, Jianhua, Wensuo Jia, Jianchang Yang, and Abdelbagi M Ismail. 2006. 'Role of ABA in integrating plant responses to drought and salt stresses', Field Crops Research, 97: 111-19.
Zhang, Jinmeng, Shiqiao Zhang, Min Cheng, Hong Jiang, Xiuying Zhang, Changhui Peng, Xuehe Lu, Minxia Zhang, and Jiaxin Jin. 2018. 'Effect of Drought on Agronomic Traits of Rice and Wheat: A Meta-Analysis', International Journal of Environmental Research and Public Health, 15: 839.