Mahir ÖZKURT, Selahattin ÇINAR

Türkiye, Doğu Anadolu Bölgesi ve Muş İlinde Çayır Mera Yem Bitkileri ve Hayvancılığın Bugünkü Durumu

Hayvancılıkta karlı bir üretim için, yem maliyetlerinin düşürülmesi gerekmektedir. 2018 yılı Türkiyeİstatistik Kurumu (TUİK) resmi verileri üzerinden yapılan hesaplamalara göre, Türkiye 18,6 milyonbüyükbaş hayvan birimine (BBHB) denk gelen hayvan varlığının toplam kaba yem ihtiyacı 85 milyontondur. Ancak Türkiye’nin toplam kaba yem üretimi toplamı 59 milyon ton olup, bunun 10 mil. tonuçayır meralardan, 18 milyon tonu yem bitkilerinden, 31 milyon tonu diğer bitkisel artıklardankarşılanmaktadır. Ülkedeki toplam kaba yem açığı 26 milyon ton olup, bu da toplam ülkenin toplamkaba yem ihtiyacının %30’una tekabül etmektedir. Kaliteli kaba yem açığı ise bunun çok üzerindedir.Doğu Anadolu Bölgesinde ise kaba yem açığı 3,5 milyon ton (% 19) olarak hesaplanmıştır. Muş’taise üretilen kaba yemin, mevcut hayvan varlığına yeterli olduğu belirlenmiştir. Hayvancılığın genelolarak meraya dayalı olarak yapıldığı Doğu Anadolu Bölgesinde üretilen yem bitkileri miktarı daTürkiye ortalamasının üzerindedir. Türkiye kaba yem açığının kapatılması için mera alanlarının ıslahıve tekniğine uygun kullanılarak bu alanlardan daha yüksek verim alınması, tarla tarımı içerisinde yembitkileri ekim alanlarının artırılması gerekmektedir. Kaba yem açığının kapatılması ile daha yüksekhayvansal üretim elde edilebilecek, girdi maliyetleri düşebilecek ve hayvan üreticilerin gelir seviyesiartacak ve hayvansal ürünlerin fiyatı düşebilecektir. Çalışmada Türkiye, Doğu Anadolu Bölgesi veMuş İli çayır mera yem bitkileri durumu, kaba yem üretim durumu, kaba yem açığı konularıirdelenmeye çalışılmıştır.

Current Situation of Meadow-Rangelands, Animal Existence and Cultivationfor Forage Crops in Turkey, Eastern Anatolia Region and Muş Province

The most important way to reduce feed inputs is to increase the amount of good quality roughage. According to official data of Turkey Statistical Institute (TSI) in 2018, Turkey has 18.6 million bovine animal unit (BAU) livestock existence, and 85 million tons of quality roughage is needed to feed the animal existence. However, total quality roughage production of in the Turkey is 59 million, 10 million from meadow and grassland lands, 18 million from forage crops, 31 million from plant residues. Accordingly, the roughage gap in the country is 26 million tons, this accounts for 30% of the need. The quality roughage deficit is quite above this. The Eastern Anatolia region and Muş province have a great potential in Turkey’s animal husbandry both in terms of the presence of animals and the productivity of the grassland areas. The amount of forage crops produced in the region, where livestock is based on pasture and grassland in general, is also above the average of forage crops produced in Turkey. In order to closure roughage gap in Turkey, it is necessary to obtain higher yields from these areas by improvement and using them in accordance with the technique of those areas. In addition, it is necessary to increase the cultivation areas of forage crops within the field agriculture. By the closure of the shortage of roughage, higher animal production will be achieved, input costs may decrease, and the income level of animal producers will increase and the price of animal products may decrease. The research in Turkey, Eastern Anatolia Region and Mus Province of grassland and forage crops status, deficit and status of roughage, issues were analyzed.

PDF

___

Açıkgöz E, Hatipoğlu R, Altınok S, Sancak C, Tan A, Uraz D. 2005. Yem Bitkileri Üretimi ve Sorunları. Türkiye Ziraat Mühendisliği VI. Teknik Tarım Kongresi, Ankara, 3-7 Ocak 2005. s. 503-518.
Alçiçek A, Kılıç A, Ayhan V, Özdogan M. 2010. Türkiye’de kaba yem üretimi ve sorunları. Türkiye Ziraat Mühendisliği VII. Teknik Kongresi, Ankara, 11-15 Ocak.
Ayyıldız M. 2017. Kırmızı Ette Fiyat Oynaklığı ve Tüketici Davranışları. Doktora Tezi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarım Ekonomisi Ana Bilim Dalı, Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Tokat.
Bakoğlu A, Koç A, Gökkuş A. 1999. Erzurum Yöresi Çayır ve Meralarındaki Yaygın Bitki Türlerinin Ömür Uzunluğu, Çiçeklenmeye Başlama Tarihi ve Ot Kalitesi ile İlgili Bazı Özellikler. Türk Tarım ve Orman Dergisi, 23 (Ek sayı: 4): 951-957.
Baum JI, Kim IY, Wolfe RR. 2016. Protein Consumption and the Elderly: What Is the Optimal Level of Intake?. Nutrients. 2016;8(6):359. doi:10.3390/nu8060359
Cankurt M, Miran B, Şahin A. 2010. Sığır Eti Tercihlerini Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma: İzmir İli Örneği. Journal of Animal Production 51(2): 16-22.
Cevheri AC, Polat T. 2009. Şanlıurfa’da yem bitkileri tarımının dünü, bugünü ve yarını. Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 13(1): 63-67.
ÇED 2019. Muş İli 2017 Yılı İl Çevre Durum Raporu. https://webdosya.csb.gov.tr/db/ced/icerikler/son-rev-ze2017- yili-mus-il-cdr-20180720092822.pdf. (Erişim 20.04.2020).
Çınar S. 2012. Çukurova Taban Koşullarında Bazı Çokyıllık Sıcak Mevsim Buğdaygil Yem bitkilerinin Yonca (Medicago sativa L.) ile Uygun Karışımlarının Belirlenmesi. Doktora Tezi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı, Çukurova Üniversitesi, Adana.
Demiroğlu Topçu G, Özkan ŞS. 2017. Türkiye ve Ege bölgesi çayır-mera alanları ile yem bitkileri tarımına genel bir bakış. ÇOMÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, 5: 21-28.
Gökkuş A. 1994. Türkiye’nin Kaba Yem Üretiminde ÇayırMer’a ve Yem Bitkilerinin Yeri ve Önemi Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi. 25 (2), 250-261.
Gökkuş A. 2018. Meralarımız İle İlgili Bir Değerlendirme. TÜRKTOB Dergisi. Sayı: 25 Sayfa: 6-8.
İptaş S, Karadağ Y. 2010. Kıraç Alanlarda Mera Islahı ve İdaresi. In: Sayılı, M (editör). İklim Değişikliğinin Tarıma Etkileri ve Alınabilecek Önlemler. T.C. Kayseri Valiliği, İl Tarım Müdürlüğü Yayın No:2, Kayseri, 149-176. ISBN: 978-605- 125-200-1.
Özen N, Çakır A, Haşimoğlu S, Aksoy A. 1993. Yemler Bilgisi ve Yem Teknolojisi. Atatürk Ü. Ziraat Fak. Ders Yay.: 50, Erzurum, 252s.
Özkan U, Demirbağ N. 2016. Türkiye’de Kaliteli Kaba Yem Kaynaklarını Mevcut Durumu. Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi. 9. 23-27.
KB, 2020a. Türkiye Cumhuriyeti Kalkınma Bakanlığı, Onuncu Kalkınma Planları. http://www.sbb.gov.tr/wpcontent/ uploads/2018/11/Onuncu-Kalk%C4%B1nmaPlan%C4%B1- 2014-2018.pdf. (Erişim 20.04.2020).
KB. 2020b. Türkiye Cumhuriyeti Kalkınma Bakanlığı, On Birinci Kalkınma Planları. http://www.sbb.gov.tr/wpcontent/ uploads/2019/07/OnbirinciKalkinmaPlani.pdf. (Erişim 20.04.2020).
Karagöz H. 2009. Türkiye ve Konya’da Hayvancılık Sektörü, Sektörün Sorunları ve Çözüm Önerileri. Konya Ticaret Odası, Konya.
Koç A, Gökkuş A. 1996. Annual Variation of Above Ground Biomass, Vegetation Height and Crude Protein Yield on the Natural Rang
Kocaman İ, Günal R. 2007. Tekirdağ Merkez İlçeye Bağlı Köylerde Bulunan Koyun Ağıllarının Yapısal Özelliklerinin Belirlenmesi ve Geliştirme Olanaklarının Araştırılması. NKÜ. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 4(3): 339-346.
McDowell LR. 1989. Vitamins in Animal Nutrition: Comparative Aspects to Human Nutrition. Academic Press, sayfa:486.
Pala BN. 2019. Protein Efsanesinin Gerçek Yüzü. Yeditepe Üniversitesi Hastanesi. http://www.yeditepehastanesi.com.tr/ protein-fazlasi-yagadonusuyor.
Sayar MS, Anlarsal AE, Başbağ M. 2010. Güneydoğu Anadolu Bölgesinde yem bitkileri tarımının mevcut durumu sorunları ve çözüm önerileri. Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 14(2), ss:59-67.
Sayar MS, Han Y, Başbağ M, Gül İ, Polat T. 2015. Rangeland improvement and management studies in Southeastern Anatolia Region of Turkey. Pakistan Journal of Agricultural Sciences, 52(1): 9-18.
Sayar MS. 2017. Ülkemiz ve bölgemiz yem bitkisi tarımına genel bir bakış. Diyarbakır’da Tarım Dergisi, 28 (2017 OcakNisan): 30-34, ISNN: 2149-8288.
THH, 2019. Türkiye Hayvancılığı; Hedef 2023- Sorunlar, Çözüm Yolları ve Politika Arayışları. http://www.zootekni.org.tr/ upload/File/Hayvanclk%20Rapo r-Sonhali.pdf. (Erişim: 25.04.2020).
TOB, 2019a. Tarım ve Orman Bakanlığı. https://www.tarimorman.gov.tr/Konular/BitkiselUretim/Cay ir-Mera-ve-Yem-Bitkileri. (Erişim tarihi: 25.03.2020)
TOB, 2019b. Tarım ve Orman Bakanlığı. Hayvancılık Genel Müdürlüğü. https://www.tarimorman.gov.tr/sgb/Belgeler/ SagMenuVeril er/HAYGEM.pdf. (Erişim tarihi: 25.04.2020)
TOB, 2020. Tarım ve Orman Bakanlığı. Tarımsal Desteklemeler. https://www.tarimorman.gov.tr/Konular/Tarimsal-Destekler. (Erişim tarihi: 30.04.2020).
TÜİK, 2019. Türkiye İstatistik Kurumu. http://www.tuik.gov.tr/ PreTabloArama.do?metod=search&a raType=vt. (Erişim: 25.03.2020).
Turan N, Özyazıcı MA. 2015. Siirt İlinde Çayır Mera Alanlarından ve Yem Bitkilerinden Elde Edilen Kaba Yem Üretim Potansiyeli. Türkiye Tarımsal Araştırmalar Dergisi, 2(1), 69-75.
Yolcu H, Tan M. 2008. Ülkemiz Yem Bitkileri Tarımına Genel Bir Bakış. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Bilimleri Dergisi 2008, 14 (3) 303-312.i.