Tüketicilerin Bal Tüketiminde Gıda Güvenilirliği Bilincinin İncelenmesi: Niğde İli Örneği

Son yıllarda, tüketicilerin gıda üretimi ve tüketimi üzerine duyarlılıklarının artışına bağlı olarak, gıda ürünleri talebindeki belirleyici faktörlerden biri konumundaki gıda güvenilirliği sürekli gündemdedir. Diğer tarımsal ürünlere nazaran daha denetimsiz koşullarda üretilip pazarlandığı için bal konusunda da gıda güvenilirliği sorunu yoğun bir şekilde kendini hissettirmektedir. Bu çalışmada, Türkiye’de arı ürünlerinin gıda güvenilirliği konusunda ne tür uygulamalar yapıldığı Niğde ili kentsel örneğinde tüketiciler için bal tüketiminde gıda güvenilirliğinin ne derece önemli olduğu ve tüketicinin bu konudaki bilincinin ortaya konulması hedeflenmiştir. Çalışmada 286 tüketici ile yüz yüze anket görüşmesi yapılmıştır. Çalışmadan elde edilen verilere gelir gruplarına göre satın almada etkili faktörlerin belirlenmesi için varyans analizi ve Faktör analizi yöntemleri uygulanmıştır. Araştırma sonuçlarına göre kalıntı sorunu ve ticari şeker katkılı tağşişli bal endişesinden dolayı tüketiciler tarafından alımların market yerine doğrudan üreticiden alma yönünde çaba sarf edildiği ve marketten yapılan alımlarda balın kalitesine güvenin düşük olduğu görülmüştür. Ayrıca tüketiciler arasında geçmiş yıllara nazaran balın güvenilirliğinin düştüğü görüşü yaygındır. Faktör analizi sonuçlarına göre bal satın almada tüketicilerde sağlıklı beslenme bilincinin en önemli faktör olduğu, özellikle tüketicilerin gelir seviyesi yükseldikçe sağlıklı beslenme ve kalite bilinci olumlu yönde geliştiği görülmüştür.

An Investigation of Consumers' Consciousness Level About Food Safety in Honey Consumption: The Case of Niğde Province

Recently, food safety which has become one of the decisive factor in demand for all food products, is becoming a major concern due to increasing sensitivity of consumers to food production and consumption. As honey is produced and marketed on more uncontrolled conditions, which is relatively different from other agricultural products, the food safety issue is becoming more intense. In this study, it is examined what kind of applications are applied in food safety in bee products in Turkey. In the second part of the study, it is aimed to determine the importance of food safety in honey consumption of urban consumers in Niğde province based on the primary data and to put consumer's consciousness in this subject. For this purpose, it was conducted a survey by interviewing face to face with 286 consumers. In the study, besides basic statistical methods, univariate analysis of variance and factor analysis method were also used to determine the effective factors in purchasing according to income groups. As a result of the research, it was determined that there is a great lack of confidence in the quality of honey in purchasing from the market due to both the concern of sugar added fraudulent honey and residual problem by consumers. For this reason, consumers prefer to buy honey from directly producers rather than market. In addition, consumers are more likely to believe that honey is less safety than in previous years. Health consciousness is an important factor in consumers purchasing honey and health and quality consciousness develops positively especially as the income level of consumers’ increases.

PDF

___

Alpoğuz G, Erkoç F, Mutluer B, Selvi M. 2009. Gençlerin (14- 24 yaş) gıda hijyeni ve ambalajlı gıdaların tüketimi konusundaki bilgi ve davranışlarının incelenmesi. Türk Hijyen ve Deneysel Biyoloji Dergisi; 66 (3): 107-115.
Anonim. 1990. Hayvansal Kaynaklı Gıdalarda Veteriner İlaçları Maksimum Kalıntı Limitlerinin Belirlenmesine İlişkin Ortak Prosedüre ait (ECC) 2377/90 Sayılı ve 26 Haziran 1990 Tarihli Konsey Yönetmeliği. Erişim Adresi: https://eurlex. europa.eu/eli/reg/1990/2377/oj [Erişim: 15.11.2017].
Anonim. 2001. Kodeks Alimentarius Bal İçin Kodeks Standardı (CodexStan 12- 1981 Rev 1 1987 Rev2 2001). Erişim Adresi: http://www.fao.org/fao-who-codexalimentarius/shproxy/ it/?lnk=1&url=https%253A%252F%252Fworkspace.f ao.org%252Fsites%252Fcodex%252FStandards%252FCOD EX%2BSTAN%2B12-1981%252Fcxs_012e.pdf [Erişim: 17.11.2017]
Anonim. 2005. 23 Şubat 2005 tarih ve 396/2005 sayılı Hayvansal ve Bitkisel Kaynaklı Gıda ve Yemlerde Pestisitlerin Maksimum Kalıntı Seviyeleri Yönetmeliği. Erişim Adresi: https://eur-lex.europa.eu/legalcontent/ EN/TXT/?qid=1537358600311&uri=CELEX:32005 R0396 [Erişim: 19.11.2017].
Anonim. 2006. Gıdalarda Belli Bulaşanların Maksimum Seviyelerinin Belirlenmesine İlişkin 19 Aralık 2006 Tarih ve 1881/2006 Sayılı Komisyon Yönetmeliği. Erişim Adresi: https://eur-lex.europa.eu/legalcontent/ EN/TXT/?qid=1537358681237&uri=CELEX:32006 R1881 [Erişim:16.11.2017]
Anonim. 2017. Gıda Güvenliği Raporu. Uludağ İhracatçi Birlikleri Genel Sekreterliği Ar&Ge Sekterliği. Eylül. Erişim Adresi: http://www.uib.org.tr/tr/kbfile/gda-guvenligiraporu [Erişim:01.12.2017]
Cronbach LJ. 1951. Coefficent alpha and the internal structure of tests. Psichometrika Journal. 16 (3): 297-334.
Çukur F, Yücel B, Demirbaş N. 2016. AB ve Türkiye'de arıcılık faaliyetine yönelik gıda güvenliği uygulamaları: sorunlar ve öneriler. Tarım Ekonomisi Dergisi 22-2 (2016).
Doymuş K. 2009. Non parametrik testler. Erişim Adresi: http://kemaldoymus.files.wordpress.com/2009/12/nonparametrik- testler1.ppt [Erişim: 09.05.2014]
FAO, 2017. FAOSTAT. Erişim Adresi: www.fao.org [Erişim:06.09.2017]
Kalaycı Ş. 2010. SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri. (5.Baskı) Asil Yayınları. Ankara.
Karadal F, Onmaz NE, Gönülalan Z. 2016. Bal ve gıda güvenliği. Turkiye Klinikleri J Food Hyg Technol-Special Topics 2016;2(3):33-7.
Laerd Statıstıcs, 2014. Kruskall-Wallis H Test Using SPSS. Erişim Adresi: https://statistics.laerd.com/spsstutorials/ kruskal-wallis-h-test-using-spss-statistics.php [Erişim: 09.05.2014]
Mucuk İ. 2001. Pazarlama ilkeleri. Türkmen Kitabevi, Yayın No:83, İstanbul, 388s.
Newbold P. 1995. Statistics for Business and economics. Perentice-Hall, New Jersey, Aktaran: Ereeş, E., Engindeniz, S. (2011). Sera değerlerinin gelir yöntemine göre saptanması: İzmir’in Menderes ilçesi örneği. Tarım Ekonomisi Dergisi, 2011 (17): 1-8, İzmir, Erişim Adresi: http://journal.tarekoder.org/archive/2011/2011_01_01.pdf [Erişim:11.05.2014]
Özdamar K. 2013. Paket programlar ile istatistiksel veri analizi. Cilt:2, Nisan Kitap Evi, Eskişehir.
Spearman CB. 1904. General Intelligence, objectively determined and measured. The American Journal of Psychology, 36(1):140-145.
Türk Gıda Kodeksi Bal Tebliği, 2005.T.C. Resmi Gazete, Tebliğ No: 2005/49, Tarih: 17 Aralık.
Türk Gıda Kodeksi Bal Tebliği, 2012. T.C. Resmi Gazete, Tebliğ no: 2012/58,Sayı: 28366, Tarih: 27 Şubat.
Taşdan K, Albayrak M, Gürer B, Özer OO, Albayrak K, Güldal H.T. 2014. Geleneksel gıdalarda tüketicilerin gıda güvenliği algısı: Ankara ili örneği, II. Uluslararası Davraz Sempozyumu, Süleyman Demirel Üniversitesi, 29-31 Mayıs 2014, Isparta.
Tavşancıl E. 2005. Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi. Nobel Yayınları, Ankara.
Yalçın A, Kılıçaslan H. 2013. Tüketicilerin gıda güvenliği ile ilgili tutum ve davranışları (Samsun ili örneği). TEPGE Yayın No: 213, Erişim Adresi: http://www.tepge.gov.tr/Dosyalar/Yayinlar/d8f847dcf4c14f 59bc7b828b59122e88.pdf. [Erişim:20.08.2017]
Yetgin MA. 2010. Organik arı yetiştiriciliği. Samsun Valiliği Tarım İl Müdürlüğü, Samsun. Erişim Adresi: https://samsun.tarim.gov.tr/Belgeler/Yayinlar/Kitaplarimiz/o rganik_ari_yetistiriciligi.ppd [Erişim:09.10.2017]