NUR İLKAY ABACI, SAMET HASAN ABACI, SELİM BIYIK

Forecast for the Number of Colonies and Honey Yield in Turkey

According to FAOSTAT 2017 data, Turkey located ranks second after China in terms of world honey production and ranks third in terms of the number of colonies. According to Turkish Statistical Institute (TURKSTAT) 2018 data, Turkey had 7.904.502 colonies and total honey production of 107.920 tons while the average honey yield was calculated 13.7 kg per colony. It is economically important that informing to beekeepers and policymakers the expected change in the number of colonies and honey yield in the next years. This study aims to estimate the production values for the next 5 years by using the number of colonies and honey yields of the past years. For this purpose, the next five years (2019-2023) forecast has been made by using data from the last 50 years (1969- 2018). ARIMA (1,1,0) first-degree autoregressive time series model was used for the number of colonies and honey yields from the data obtained from TURKSTAT and FAOSTAT. SPSS package program was used for forecasting. According to the results, compared to 2018 an increase of 1.3% and 7.4% is expected in the number of colonies between 2019 and 2023. In addition, the honey yield is expected to increase between 2.77% and 3.12% compared to 2018. It seems that increasing the number of colonies and expecting a less increase in honey yield per colony will increase the production costs in the next years. Hence, consumers will consume honey and honeybee products at a higher price. It can be suggested that, beekeepers should take care about increasing the number of colonies as well as increase the honey yield per colony to beekeeping economy, consumers and the economy of the country.

Türkiye’deki Koloni Sayısının ve Bal Veriminin Tahmini

FAO 2017 verilerine göre, dünya bal üretiminde Türkiye Çin’den sonra ikinci sırada olup; koloni sayısı bakımından üçüncü sırada yer almaktadır. Ancak, Türkiye koloni başı bal verimi bakımından ön sıralarda yer alamamaktadır. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre Türkiye’nin toplam kovan sayısı 2018 yılında 7.904.502, bal üretimi 107.920 ton olarak belirlenmişken; ortalama bal verimi 13,7 kg olarak hesaplanmıştır. Gelecek yıllarda kovan sayısı ve bal verimindeki değişimin nasıl olacağının öngörülmesi ile arıcılara ve politika yapıcılara önbilgi verilmesi ekonomik açıdan önem arz etmektedir. Bu nedenle çalışmada geçmiş yıllara ait kovan sayısı ve bal verimleri kullanılarak, gelecek 5 yıla ait üretim değerlerini tahmin etmek amaçlanmıştır. Bu amaç için son 50 yıllık döneme ait (1969-2018) veriler kullanılarak, beş yıllık (2019-2023) tahminde bulunulmuştur. TÜİK ve FAO’dan elde edilen verilere kovan sayısı ve bal verimi için ARIMA (1,1,0) birinci derece otoregresif zaman serisi modeli kullanılmıştır. Verilerin analizinde SPSS programından yararlanılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre, 2018 yılına kıyasla 2019 ve 2023 yılları arasında koloni sayısında %1,3 ile %7,4 arasında artış beklenmektedir. Ayrıca, bal veriminin 2018'e göre %2,77 ile %3,12 arasında artması beklenmektedir. Koloni sayısının artması ve koloni başına bal veriminin daha az artmasının beklenmesi, önümüzdeki yıllarda üretim maliyetlerini artıracağı için tüketiciler bal ve bal arısı ürünlerini daha yüksek bir fiyata tüketeceklerdir. Sonuç olarak, arıcılar, koloni sayısının arttırılmasının yanı sıra arıcılık ekonomisine, tüketicilere ve ülke ekonomisine yönelik koloni başına bal verimini arttırmaya özen göstermelidir

PDF

___

Akkaya H, Alkan S. 2007. Beekeeping in Anatolia from the Hittites to the present day. Journal of apicultural research, 46(2): 120-124. DOI:10.1080/00218839.2007.11101378

Albayrak B, Bayır R. 2019. Development of information system for efficient use of nectar resources and increase honey yield per colony. Pertanika J. Sci. & Technol. 27(2): 685-702.

Allsopp MH, de Lange WJ, Veldtman R. 2008. Valuing insect pollination services with cost of replacement. PLoS One, 3(9), e3128. DOI:10.1371/ journal.pone.0003128.

Baytop T. 1994. Türkçe sözlükte bitkilerin adları. Atatürk dil ve tarih yüksek kurumu. Türk dil tarih kurumu yayınları, 578s,Ankara.

Boecking O, Bienefeld K, Drescher W. 2000. Heritability of the Varroa-specific hygienic behaviour in honey bees (Hymenoptera: Apidae). J anim breed genet. 117, 417–424.DOI: 10.1046/j.1439-0388.2000.00271.x

Bourgeois AL, Rinderer TE. 2009. Genetic characterization of russian honey bee stock selected for ımproved resistance to varroa destructor. J. Econ. Entomol, 102(3): 1233-1238.

Bradbear N. 2009. Bees and their role in forest livelihoods; a guide to the services provided by bees and the sustainable harvesting, processing and marketing of their products. FAO, food and agriculture organization of the United Nations, Rome, ISSN: 1020-3370.

Brascamp EW, Willam A, Boigenzahn C, Bijma P, Veerkamp RF. 2016. Heritabilities and genetic correlations for honey yield, gentleness, calmness and swarming behaviour in Austrian honey bees. Apidologie, 47, 739–748. DOI:10.1007/s13592-018-0573-3

Burucu V, Gülse Bal HS. 2017. Türkiye’de arıcılığın mevcut durumu ve bal üretim öngörüsü. Tarım ekonomisi araştırmaları dergisi, 3(1): 28-37.

Büchler R, Andonov S, Bienefeld K, Costa C, Hatjina F, Kezic N, Kryger P, Spivak M, Uzunov A, Wilde J. 2013. Standard methods for rearing and selection of Apis mellifera queens. J.Apic. Res, 52(1):1-30. DOI: 10.3896/IBRA.1.52.1.07

Can Z, Yildiz O, Sahin H, Turumtay EA, Silici S, Kolayli S. 2015.An investigation of Turkish honeys: Their physico-chemical properties, antioxidant capacities and phenolic profiles. Foodchem, 180, 133–141. DOI: 10.1016/j.foodchem.2015.02.024

Cenan N, Gürcan İS. 2011. Türkiye çiftlik hayvan sayılarının ileriye yönelik projeksiyonu: ARIMA modellemesi. Veteriner hekimler derneği dergisi, 82(1): 35-42.

Cengiz MM, Tosun M, Topal M. 2018. Determination of the physicochemical properties and 13C/12C isotope ratios of some honeys from the northeast Anatolia region of Turkey. J food compos anal, 69: 39–44. DOI: 10.1016 /j.jfca.2018.02.007

Çelik Ş. 2015. Türkiye’de bal üretiminin zaman serileri ile modellenmesi. SAÜ fen bil der, 19(3): 377-38.

Delaplane KS, Dag A, Danka RG, Freitas BM, Garibaldi LA, Goodwin RM, Hormaza JI, 2013a. Standard methods for pollination research with Apis mellifera. J. Apic. Res, 52(4): 1-28. DOI: 10.3896/IBRA.1.52.4.12

Delaplane KS, van der Steen J, Guzman-Novoa E, 2013b. Standard methods for estimating strength parameters of Apis mellifera colonies. J. Apic. Res, 52(1):1-12. DOI: 10.3896 /IBRA.1.52.1.03

FAO, 2019. Food and agriculture organization of the United Nations classifications and standards. http://faostat.fao.org/(Erişim tarihi:15.6.2019).

Gül A, Pehlivan T. 2018. Antioxidant activities of some mono‐floral honey types produced across Turkey. Saudi j. biol. sci., 25(6): 1056–1065. DOI: 10.1016/j.sjbs.2018.02.011

Güler A. 2017. Bal arısı (Apis mellifera L.) yetiştiriciliği hastalıkları ve ürünleri. Bereket akademi yayınları, 419, Ankara.

Güler A, Bakan A, Nisbet C, Yavuz O. 2007. Determination of important biochemical properties of honey to discriminate pure and adulterated honey with sucrose syrup. Food chem.105, 1119–1125. DOI: 10.1016/j.foodchem.2007.02.024

Güler A, Bek Y, Kement V. 2008. Verification test of sensory analyses of comb and strained honeys produced as pure and feeding intensively with sucrose (Saccharum officinarum L.)syrup. Food chem, 109: 891-898. DOI: 10.1016/j.foodchem.2008.01.019

Güler A, Bıyık S. 2012. Türkiye’nin arı genetik kaynakları ve damızlık sorunu, 3. uluslararası Muğla arıcılık ve çam balı kongresi, 01-04 Kasım, Bildiri özetleri kitabı, 73-90, Ölüdeniz, Muğla.

Güler A, Demir M. 2005. Beekeeping potential in Turkey. Bee world, 86(4): 114-118.

Güler A, Kocaokutgen H, Garipoglu AV, Onder H, Ekinci D, Biyik S. 2014. Detection of adulterated honey produced by honeybee (Apis mellifera L.) colonies fed with different levels of commercial industrial sugar (C3 and C4 plants) syrups by the carbon isotope ratio analysis. Food chem, 155,155-160. DOI: 10.1016/j.foodchem.2014.01.033

Kaftanoğlu O. 2002. Türkiye arıcılığının genel yapısı ve temel sorunları-II. Uludağ arıcılık dergisi, 2, 4-6.

Klein AM, Vaissiere BE, Cane JH, Steffan-Dewenter I, Cunningham SA, Kremen C, Tscharntke T. 2007. Importance of pollinators in changing landscapes for world crops. Proc.R. Soc. B, 274, 303–313. DOI: 10.1098/rspb.2006.3721

Krell R. 2018. Successful pollination with enhanced pollinator abundance. Edit: Roubik, DW. The pollination of cultivated plants a compendium for practitioners, Volume 2, FAO, Food and agriculture organization of the united nations, ISBN 978- 92-5-130506-5.

Kutlar A. 2019. Stata ile uygulamalı zaman serileri-doğrusal ve doğrusal olmayan. 1. Baskı, Nobel yayın dağıtım, Ankara.ISBN 978-605-7846-19-8

Maggi M, Antúnez K, Invernızzı C, Aldea P, Vargas M, Negrı P, Brasesco C, De Jong, D, Message D, Teıxeıra EW, Prıncıpal J, Barrıos C, Ruffınengo S, Da Sılva RR, Eguaras M. 2016.

Honeybee health in South America. Apidologie, 47, 835– 854. DOI: 10.1007/s13592-016-0445-7

Özbek H. 2002. Arılar ve doğa. Uludağ arıcılık dergisi, 3(2): 22-25.

Özer O, İlkdoğan U. 2013, Box-Jenkins modeli yardımıyla dünya pamuk fiyatının tahmini, Tekirdağ ziraat fakültesi dergisi,10:2, 13-20.

Özkırım A. 2018. Beekeeping in Turkey: Bridging Asia and Europe. Edit: Chantawannakul, P., Williams, G., Neumann, P. “Asian Beekeeping in the 21st Century”, Springer Nature Singapore Pte Ltd., ISBN 978-981-10-8221-4, ISBN 978- 981-10-8222-1 (eBook).

Richards AJ. 2001. Does low biodiversity resulting from modern agriculture practice affect crop pollination and yield? Ann bot, 88, 165–172. DOI:10.1006/anbo.2001.1463

Saner G, Adanacıoğlu H, Naseri Z. 2018. Türkiye'de bal arzı ve talebi için öngörü. Tarım Ekonomisi Dergisi, 24(1): 43-51.DOI: 10.24181/tarekoder.449992

Seeley TD, Tarpy DR. 2007. Queen promiscuity lowers disease within honeybee colonies. Proc. R. Soc. B, 274, 67-72. DOı:10.1098/rspb.2006.3702

Sevüktekin M, Nargeleçekenler M. 2010. Ekonometrik zaman serileri analizi: Eviews uygulamalı, Geliştirilmiş 3. Baskı,Nobel yayın dağıtım, Ankara. ISBN: 978-975-591-755-9.

Steffan-Dewenter I, Potts SG, Packer L. 2005. Pollinator diversity and crop pollination services are at risk. Trends Ecol Evolut, 20, 651–652. DOI: 10.1016/j.tree.2005.09.004

Şengonca M. 2011. Arı genetiği ve ıslahı. Ege üniversitesi yayınları, Ziraat fakültesi yayınları No: 559, İzmir.

Tarpy DR, Seeley TD. 2006. Lower disease infections in honeybee (Apis mellifera) colonies headed by polyandrous vsmonandrous queens. Naturwissenschaften, 93, 195-199.

Tosun M. 2013. Detection of adulteration in honey samples added various sugar syrups with 13C/12C isotope ratio analysis method. Food chem, 138(2–3): 1629–1632. DOI: 10.1016/j.foodchem.2012.11.068

TUİK, 2019. Türkiye istatistik kurumu. http://www.tuik.gov.tr (Erişim tarihi:15.6.2019). vanEngelsdorp D, Meixner MD. 2010. A historical review of managed honey bee populations in Europe and the United States and the factors that may affect them. J invertebr pathol 103: 80–95. DOI: 10.1016/j.jip.2009.06.011

Williams IH. 1996. Aspects of bee diversity and crop pollination in the European Union, in: Matheson A, Buchman SL, O’Tool C, Westridge P, Williams IH. (Eds.), The conservation of bees, Academic press, London.

Wright GA, Nicolson SW, Shafir S. 2018. Nutritional physiology and ecology of honey bees. Annu rev entomol 63, 327–44. DOI: 10.1146/annurev-ento-020117-043423

Yamamoto M, da Silva, CI, Augusto SC, Barbosa AAA, Oliveira PE. 2012. The role of bee diversity in pollination and fruit set of yellow passion fruit (Passiflora edulis forma flavicarpa, Passifloraceae) crop in Central Brazil. Apidologie, 43, 515- 526. DOI: 10.1007/s13592-012-0120-6