1936-1946 Dönemi Türk-Sovyet Diplomatik İlişkilerindeki Transformasyon Sürecinin Temel Sebepleri
<!--
/* Font Definitions */
@font-face
{font-family:"Cambria Math";
panose-1:2 4 5 3 5 4 6 3 2 4;
mso-font-charset:0;
mso-generic-font-family:auto;
mso-font-pitch:variable;
mso-font-signature:-536870145 1107305727 0 0 415 0;}
@font-face
{font-family:Calibri;
panose-1:2 15 5 2 2 2 4 3 2 4;
mso-font-charset:0;
mso-generic-font-family:auto;
mso-font-pitch:variable;
mso-font-signature:-536870145 1073786111 1 0 415 0;}
/* Style Definitions */
p.MsoNormal, li.MsoNormal, div.MsoNormal
{mso-style-unhide:no;
mso-style-qformat:yes;
mso-style-parent:"";
margin-top:6.0pt;
margin-right:0cm;
margin-bottom:6.0pt;
margin-left:0cm;
text-align:justify;
text-indent:14.2pt;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:11.0pt;
font-family:Calibri;
mso-ascii-font-family:Calibri;
mso-ascii-theme-font:minor-latin;
mso-fareast-font-family:Calibri;
mso-fareast-theme-font:minor-latin;
mso-hansi-font-family:Calibri;
mso-hansi-theme-font:minor-latin;
mso-bidi-font-family:"Times New Roman";
mso-bidi-theme-font:minor-bidi;
mso-fareast-language:EN-US;}
.MsoChpDefault
{mso-style-type:export-only;
mso-default-props:yes;
font-size:11.0pt;
mso-ansi-font-size:11.0pt;
mso-bidi-font-size:11.0pt;
font-family:Calibri;
mso-ascii-font-family:Calibri;
mso-ascii-theme-font:minor-latin;
mso-fareast-font-family:Calibri;
mso-fareast-theme-font:minor-latin;
mso-hansi-font-family:Calibri;
mso-hansi-theme-font:minor-latin;
mso-bidi-font-family:"Times New Roman";
mso-bidi-theme-font:minor-bidi;
mso-fareast-language:EN-US;}
.MsoPapDefault
{mso-style-type:export-only;
margin-top:6.0pt;
margin-right:0cm;
margin-bottom:6.0pt;
margin-left:0cm;
text-align:justify;
text-indent:14.2pt;}
@page WordSection1
{size:612.0pt 792.0pt;
margin:70.85pt 70.85pt 70.85pt 70.85pt;
mso-header-margin:35.4pt;
mso-footer-margin:35.4pt;
mso-paper-source:0;}
div.WordSection1
{page:WordSection1;}
-->
Atatürk dönemi Türk dış
polikasının önemli stratejik karakteristiklerinden biri, diğer
ülkelerle herhangi bir askeri müttefiklik kurulması fikrinden uzak
durulmasıdır. Bu bağlamda, 2. Dünya Savaşı'nın başlangıcına kadar geçen süre
zarfında genç Türkiye Cumhuriyeti, SSCB de dahil olmak üzere pek çok ülke ile
dostluk ve tarafsızlık antlaşmaları imzalamıştır. Fakat tüm bu olumlu
gelişmelere rağmen 1934 yılından itibaren Türk-Sovyet ilişkilerinde önce
duraklama, ilerleyen zamanlarda da belirgin bir gerileme gözlenmektedir.
Mevzubahis durumun en mühim sebeplerinden biri Montrö (Boğazlar) Sözleşmesi'nin
imzalanması, diğeri ise 2.
Dünya Savaşı esnasında Ankara’nın izlediği tarafsızlık politikasıdır. Söz
konusu çalışmada 1936-1946 dönemi itibariyle Türk-Sovyet ilişkilerinde yaşanan
transformasyon süreci incelenmektir.
Основные Причины Процесса Трансформации Турецко-Советских Дипломатических Отношений 1936-1946 гг.
<!--
/* Font Definitions */
@font-face
{font-family:"Cambria Math";
panose-1:2 4 5 3 5 4 6 3 2 4;
mso-font-charset:0;
mso-generic-font-family:auto;
mso-font-pitch:variable;
mso-font-signature:-536870145 1107305727 0 0 415 0;}
@font-face
{font-family:Calibri;
panose-1:2 15 5 2 2 2 4 3 2 4;
mso-font-charset:0;
mso-generic-font-family:auto;
mso-font-pitch:variable;
mso-font-signature:-536870145 1073786111 1 0 415 0;}
/* Style Definitions */
p.MsoNormal, li.MsoNormal, div.MsoNormal
{mso-style-unhide:no;
mso-style-qformat:yes;
mso-style-parent:"";
margin-top:6.0pt;
margin-right:0cm;
margin-bottom:6.0pt;
margin-left:0cm;
text-align:justify;
text-indent:14.2pt;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:11.0pt;
font-family:Calibri;
mso-ascii-font-family:Calibri;
mso-ascii-theme-font:minor-latin;
mso-fareast-font-family:Calibri;
mso-fareast-theme-font:minor-latin;
mso-hansi-font-family:Calibri;
mso-hansi-theme-font:minor-latin;
mso-bidi-font-family:"Times New Roman";
mso-bidi-theme-font:minor-bidi;
mso-fareast-language:EN-US;}
.MsoChpDefault
{mso-style-type:export-only;
mso-default-props:yes;
font-size:11.0pt;
mso-ansi-font-size:11.0pt;
mso-bidi-font-size:11.0pt;
font-family:Calibri;
mso-ascii-font-family:Calibri;
mso-ascii-theme-font:minor-latin;
mso-fareast-font-family:Calibri;
mso-fareast-theme-font:minor-latin;
mso-hansi-font-family:Calibri;
mso-hansi-theme-font:minor-latin;
mso-bidi-font-family:"Times New Roman";
mso-bidi-theme-font:minor-bidi;
mso-fareast-language:EN-US;}
.MsoPapDefault
{mso-style-type:export-only;
margin-top:6.0pt;
margin-right:0cm;
margin-bottom:6.0pt;
margin-left:0cm;
text-align:justify;
text-indent:14.2pt;}
@page WordSection1
{size:612.0pt 792.0pt;
margin:70.85pt 70.85pt 70.85pt 70.85pt;
mso-header-margin:35.4pt;
mso-footer-margin:35.4pt;
mso-paper-source:0;}
div.WordSection1
{page:WordSection1;}
-->
В годы правления Ататюрка
одной из важных характерных черт внешнеполитической стратегии новой Турецкой
республики являлось воздержание от военного сотрудничества с другими странами.
В этой связи Турция подписала договоры о дружбе и нейтралитете со многими государствами,
в том числе с СССР до
Второй мировой войны. Однако,
с 1934 г. в советско-турецких отношениях началась стагнация, а затем
наблюдалось поступательное ослабление партнерства. В качестве из главных причин
данной ситуации можно назвать подписание Конвенции Монтре и
политику нейтралитета, которую вела Анкара в ходе Второй мировой войны. В
статье рассматривается трансформация турецко-советских отношений в период
1936-1946 гг.
___
- ARMAOĞLU, Fahir, 20. Yüzyıl Siyasi Tarihi (1914-1995), Alkım Yayınevi, İstanbul 2010.
- ATABEY, Figen, “Monteux Konferansı'ndan İkinci Dünya Harbi'ne Türk-Sovyet ilişkileri”, Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 2014, No: 4, s. 1-11.
- AVCIOĞLU, Doğan, Milli Kurtuluş Tarihi, Dördüncü Kitap, Tekin Yayınevi, İstanbul 1978.
- AYDEMİR, Şevket Süreyya, İkinci Adam 1938-1950, 2. Cilt Altıncı Baskı, Remzi Kitabevi, İstanbul 2009.
- GÖNLÜBOL, Mehmet, Olaylarla Türk Dış Politikası, Siyasal Kitabevi, Ankara 1990.
- GÖNLÜBOL, Mehmet; ÜLMAN, Haluk, “Türk Dış Politikasının Yirmi Yılı 1945-1965”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, No: 1, 1966. s. 143-182.
- GÜRÜN, Kamuran, Dış İlişkiler ve Türk Politikası, A.Ü. S.B.F. Basımevi, Ankara 1983.
- HARRIS, George, “Cross-Alliance Politics: Turkey and the Soviet Union”, The Turkish Yearbook of International Relations, No: 12, 1972, s. 1-32.
- ÜLMAN, Haluk, “Türk Dış Politikasına Yön Veren Etkenler”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, No: 3, 1968. s. 241-273.
- WEISBAND, Edward, İkinci Dünya Savaşı'nda İnönü'nün Dış Politikası, Yeni Gün Basın ve Yay. A.Ş., İstanbul 2000.
- ДЖАНАШИНА, С., БЕРДЗЕНИШВИЛИ, Н., “О Наших Законных Требованиях К Турции”, Правда, 20 Декабря, 1945, с. 2.
- ЕРЕМЕЕВ, Д. Е., Турция в годы Второй мировой и Холодной войны (1939-1990). Москва: ИСАА, 2005.
- МОИСЕЕВ, П. П., “Российско-Турецкие Отношения В Период 1920-1939гг.: Анализ Научных Публикаций С Позиции Нового Мышления”, Российско-Турецкие Отношения: История, Современное Состояние И Перспективы, Институт востоковедения РАН, Москва 2003, с. 120-128.
- ПОЦХВЕРИЯ, Б. М., “Черноморские Проливы В Российско-Турецких Отношениях”, Российско-Турецкие Отношения: История, Современное Состояние И Перспективы Институт Востоковедения РАН, Москва 2003, с. 76-85.
- ПОЦХВЕРИЯ, Б. М., “Советско-Турецкие Отношения И Проблема Проливов Накануне, В Годы Второй Мировой Войны И В Послевоенные Десятилетия”, Россия И Черноморские Проливы (XVIII-XX Столетия). Москва 1999. с. 437-507.
- САХАРОВ, А. Н., “Война И Советская Дипломатия: 1939-1945 Гг. ”, Вопросы Истории, но: 7, 1995, с. 26-45.
- ЧЕРНИКОВ, И. Ф., В Интересах Мира И Добрососедства: Советско-Турецкие Отношения В 1935-1970гг, Наукова Думка, Киев 1977.