Cephelerden Müzeciliğe Bir Askeri Tarihçi: Feridun Dirimtekin (1894-1976)
1912’de Harbiye Mektebi’nden mezun olduktan sonra Balkan Savaşı, Birinci Dünya Savaşı ve İstiklal Savaşı’nda birçok muharebeye katılan bir subay olan Feridun Dirimtekin, Kıdemli Yüzbaşılıktan ayrıldıktan sonra çeşitli kurumlarda yönetici olarak görev yapmıştır. Dirimtekin, bu görevleri sırasında çalıştığı kurumlarla ilişkilendirilebilecek makale ve kitap türünden birçok esere imza atmıştır. Askeri Tarih, Arkeoloji, Sanat Tarihi ve Mimarlık Tarihi konularını ele aldığı eserlerinin bir kısmı askeri tarihe dairdir. Muvazzaf subay olduğu yıllarda kaleme aldığı ilk eserler dönemin Harp Tarihi tetkikleri metodolojisi ve anlayışına uygun olarak yazılan farklı cephelerdeki muharebeler üzerinedir. Harp Akademisi’nde Harp Tarihi dersleri de vermiştir. Yazar, ordudan ayrıldıktan sonra da askeri tarih konularıyla ilgilenmiş ve yönde yayınlar yapmıştır. Bu konuda onlarca eseri olmasına rağmen birçok askeri tarihçi gibi çok az tarihçinin hatırladığı isimler listesine yazılmıştır. Dirimtekin’in askeri tarihçiliğine odaklanan bu makaleyle yazarın hayatı ve eserleri ortaya konularak onun genel olarak tarih disiplinini özel olarak da askeri tarih disiplinindeki yerini ortaya koymak amaçlanmıştır. Bu yapılırken dolaylı olarak yazarın diğer disiplinlerdeki araştırmaları da gündeme gelecektir. Yazarın kısa biyografisini de içeren makale aynı zamanda onun çalıştığı kurumların ve bu kurumlar vasıtasıyla yürüttüğü faaliyet alanlarının da tarihçesine katkı sağlayacaktır.
Anahtar Kelimeler:
Feridun Dirimtekin, Askeri Tarih, Askeri Tarihçilik, Harp Tarihi
A Military Historian from Fronts to Museology: Feridun Dirimtekin (1894-1976)
After graduating from the Harbiye School in 1912, Feridun Dirimtekin, an officer who participated in many battles in the Balkan War, the First World War and the War of Independence, served as a manager in various institutions after leaving the Senior Captainship. During these duties, Dirimtekin has written many works in the form of articles and books that can be associated with the institutions he has worked for. Some of his works deal with Military History, Archaeology, Art History and History of Architecture. The first works he wrote during his years as a regular officer were on battles on different fronts written in accordance with the methodology and understanding of the War History studies of the period. He also taught the History of War at the Military Academy. After leaving the army, the author was interested in military history issues and made publications in this direction. Although he has dozens of works on this subject, like many military historians, he is written on the list of names remembered by very few historians. With this article, which focuses on Dirimtekin's military historiography, it is aimed to reveal the life and works of the author and to reveal his place in the discipline of history in general and the discipline of military history in particular. While doing this, indirectly, the author's research in other disciplines will also come to the agenda. The article, which includes a brief biography of the author, will also contribute to the history of the institutions in which he worked and the fields of activity he carried out through these institutions.
___
- Devlet Arşivleri. BCA. 1727-1020-2, 24/05/1945. Cumhuriyet Halk Partisi
- Devlet Arşivleri. BCA.81-534-10,28/10/1939. Muamelat Genel Müdürlüğü.
- Millî Savunma Bakanlığı Arşivi. Subay Şahsî ve Emeklilik Dosyaları. Feridun Dirimtekin. 328-2.
- Milli Savunma Üniversitesi Kara Harp Okulu Arşivi, Künye Defterleri.
- Cumhuriyet Gazetesi
- “İstanbul Ayasofya Müzesi Müdürlüğünden Emekli Feridun Dirimtekin Vefat Etti”, ICOM-Müzeler Bülteni, sy. 14 (1976), s. 6.
- “Yönetim Kurulu Başkanımız Feridun Dirimtekin Vefat Etti”, TTOK Belleteni: Haberler Belleteni, sy. 55/334 (1976), s. 1. ERSÜ, Hüsnü, 1912-1913 Balkan Savaşı’nda Şarköy Çıkarması ve Bolayır Muharebeleri, Genel Kurmay Başkanlığı Yayınları, Ankara 2006.
- EYİCE, Semavi, “Trakya Araştırmacılarından Feridun Dirimtekin, 1894-1976”, Güneydoğu Avrupa Araştırmaları Dergisi, sy. 8-9 (1979-80), s. 259-285.
- FINDIKOĞLU, Ziyaeddin Fahri, “XXVI. Delhi Milletlerarası Şarkiyatçılar Kongresi”, İslam Tetkikleri Enstitüsü Dergisi, Cilt 4, Cüz 1-2, 1964, s.104.
- KOÇU, R. Ekrem, “Dirimtekin, Feridun”, İstanbul Ansiklopedisi, VIII, 4606-4607.
- LARCER, M., Büyük Harbde Türk Harbi, (Nakil ve Taşhiye Eden: Kaymakam Bursalı Mehmed Nihad), Askerî Matbaa, İstanbul, 1927.
- NEBİOĞLU, Osman “Dirimtekin (Dukakinoğlu), Feridun”, Türkiye’de Kim Kimdir Ansiklopedisi, İstanbul 1961-62, s. 222-223.Nebioglu Yayınevi, İstanbul.
- TOGAN, Zeki Velidi, “XXII. Beynelmilel Müsteşrikler Kongresinin Meaisi ve İslam Tetkikleri”, İslam Tetkikleri Enstitüsü Dergisi, Cild I, Cüz 1-4, 1953, s.28. http://www.ahmethalukdursun.com/index.php?lang=tr&page=9&anIIcat_1=0&anIIitm_1=42Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri, Cumhuriyet Arşivi
- https://ataturkansiklopedisi.gov.tr/bilgi/mehmet-feridun-dirimtekin-1894-1976/
- https://islamansiklopedisi.org.tr/dirimtekin-feridun
- https://www.tedclub.org.tr/sayfalar/detay/24/ted-in-tarihcesi
- https://www.thk.org.tr/baskanlarimiz
- Başlangıç: 2020
- Yayıncı: Mesut UYAR