Siber Psikoloji Alanındaki Türkçe Ölçeklerin Psikometrik Özellikleri

Dijital teknolojiler bireylerin yaşamlarında önemli bir kullanım alanı edinmiştir. Teknolojinin bireylerin yaşamlarına sağladığı birçok katkının yanı sıra bazı sorunlara da neden olmaktadır. Sorunların belirlenmesi için öz-bildirime dayalı ölçekler yaygın şekilde kullanılmaktadır. Bu bağlamda sorunların tespit edilmesinde kullanılan ölçme araçları araştırmacılar ve ruh sağlığı uygulayıcıları için önemli bir konumdadır. Bu araştırmada Türkçe dilindeki siber psikoloji alanında kullanılan 167 ölçek derlenmiş ve bazı özellikleri açısından incelenmiştir. Araştırma nitel paradigmaya göre tasarlanmıştır. Elde edilen bulgulara göre Türkiye’de siber psikoloji alanında örneklem gruplarının çoğunlukla ergenler ve üniversite öğrencilerinden oluştuğu, ölçeklerin yaklaşık yarısının uyarlama olduğu, ölçeklerin dörtte üçünün yeterli ya da iyi düzeyde varyans açıklama gücünün olduğu ve ölçeklerin yaklaşık dörtte birinde kesme puanlarının belirlendiği tespit edilmiştir. Son olarak, literatürde geliştirilmiş ölçekler ile henüz ölçme aracı olmayan sorun alanları incelenmiş ve Türk kültüründe geliştirilebilecek ölçekler ile örneklem gruplarına ilişkin bazı önerilerde bulunulmuştur.

Psychometric Properties of Turkish CyberPsychology Scales

Digital technologies have seen significant use in the lives of individuals, but despite the many contributions, digital technologies also cause some problems. Self-report scales are widely used in psychology to determine problems and have an important position for researchers and mental health practitioners. 167 Turkish cyberpsychology scales were compiled, and its properties were examined in the preset study. The research was designed using qualitative methods. A sample group of mostly adolescents and university students was existed in Turkish cyberpsychology scales. According to the findings, half of the scales had adaptation, three-quarters of scales had adequate or good levels of variance explanatory power, and a cutoff point was determined for nearly one-quarter of the scales. Previous scales and the problem areas that do not yet have measurement instruments have been examined, and some suggestions are made regarding the scales and sample groups that can be developed for Turkish culture.

PDF

___

Abel, J. P., Buff, C. L., & Burr, S. A. (2016). Social media and the fear of missing out: Scale development and assessment. Journal of Business & Economics Research (Online), 14(1), 33-44.
Adıgüzel, A., Erözkan, A., & Doğan, U. (2016). The Turkish adaptation of Compulsive Texting Scale for Adolescents: The validity and reliability study. Online Journal of Technology Addiction & Cyberbullying, 3(2), 1-13.
Akın, A., Demirci, İ., & Kara, S. (2017). Facebook Bağımlılığı Ölçeği’nin Türkçe formunun geçerliği ve güvenirliği. Akademik Bakış Dergisi, (59), 65-72.
Akın, A., Kaya, Ç., & Demirci, I. (2015). Oyun Motivasyonu Ölçeği’nin geçerliği ve güvenirliği. Mersin University Journal of the Faculty of Education, 11(1), 18-31.
Akın, A., Turan, M. E., & Akın, Ü. (2015). Problemli Çevrimiçi Oyun Kullanımı Ölçeği Türkçe Formu: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Birey ve Toplum Sosyal Bilimler Dergisi, 5(2), 65-78.
Akın, A., Özbay, A., & Baykut, İ. (2015). Sosyal Medya Kullanımı Ölçeği’nin Türkçe Formu’nun geçerliği ve güvenirliği. Journal of International Social Research, 8(38), 647-650.
Aktürk, A. O., Çelik, İ., Şahin, İ., & Deniz, M. E. (2014). Turkish adaptation study of Facebook Connection Strategies Scale. Elementary Education Online, 13(1), 319-333.
Al-Menayes, J. J. (2015). Dimensions of social media addiction among university students in Kuwait. Psychology and Behavioral Sciences, 4(1), 23-28.
Alakurt, T. (2017). Adaptation of Online Privacy Concern Scale into Turkish culture. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 7(4), 611-636.
Alam, M., Qureshi, M. S., Sarwat, A., Haque, Z., Salman, M., Masroor, M. A. M., ... & Ehtesham, S. A. (2014). Prevalence of phantom vibration syndrome and phantom ringing syndrome (Ringxiety): Risk of sleep disorders and infertility among medical students. International Journal of Advanced Research, 2(12), 688-693.
Alt, D. (2015). College students’ academic motivation, media engagement and fear of missing out. Computers in Human Behavior, 49, 111-119.
Aluç-Gülşen, E. (2019). Sosyal Medya Kullanım Bozukluğu Ölçeği’nin Türkiye'de yetişkinlere uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul Gelişim Üniversitesi, İstanbul.
Altundağ, Y., & Ayas, T. (2018). Öğretmenler için Sanal Zorbalıkla Başa Çıkma Stratejileri Ölçeği: Geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 19, 84-92.
Anlı, G., & Taş, İ. (2018). Ergenler için Oyun Bağımlılığı Ölçeği Kısa Formu’nun geçerlik ve güvenirlik çalışması. Electronic Turkish Studies, 13(11), 189-203.
Arıcak, O. T. (2019). Problematic online betting among Turkish adolescents. Journal of Gambling Studies, 35(1), 31- 45.
Arıcak, O. T., Dinç, M., Yay, M., & Griffiths M. D. (2019). İnternet Oyun Oynama Bozukluğu Ölçeği Kısa Formu’nun (İOOBÖ9-KF) Türkçeye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Addicta: The Turkish Journal on Addictions, 6(1), 1-22.
Arıcak, O. T., Kınay, H., & Tanrıkulu, T. (2012). Siber Zorbalık Ölçeği’nin ilk psikometrik bulguları. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(1), 101-114.
Arıcak, O. T., Tanrıkulu, T., & Kınay, H. (2012). Siber Mağduriyet Ölçeği’nin ilk psikometrik bulguları. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 11, 1-6.
Arslan, A., & Kırık, A. M. (2013). Sosyal Paylaşım Ağlarında Konum Belirleme Ölçeği’nin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Öneri Dergisi, 10(42), 223-231.
Arslankara, V. B., & Usta, E. (2018). Development of Virtual World Risk Perception Scale (VWRPS). Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(1), 111-131.
Ayas, T., Aydın, F., & Horzum, M. B. (2015). Sanal Zorbalık Farkındalık Ölçeği: Geçerlilik ve güvenirlilik çalışması. Online Journal of Technology Addiction & Cyberbullying, 2(2), 38-51.
Ayas, T., Çakır, Ö., & Horzum, M. B. (2011). Ergenler için Bilgisayar Bağımlılığı Ölçeği. Kastamonu Eğitim Dergisi, 19(2), 439-448.
Ayas, T., & Horzum, M. B. (2010). Sanal zorba/kurban ölçek geliştirme çalışması. Akademik Bakış Dergisi, 19, 1- 17.
Aydın, F. (2017). Teknoloji bağımlılığının sınıf ortamında yarattığı sorunlara ilişkin öğrenci görüşleri. Yayınlanmış yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
Ağyar-Bakır, B. & Uzun, B. (2018). Sosyal Medya Bağımlılığı Ölçeği’nin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışmaları. Addicta: The Turkish Journal on Addictions, 5(3), 1-19.
Bakır, A., & Kalkan (2019). Study about the validity and reliability of the Turkish version of Cyber Dating Abuse Questionnaire. International Journal of Society Researches, 14(20), 75-95.
Baysak, E., Kaya, F. D., Dalgar, I., & Candansayar, S. (2016). Online game addiction in a sample from Turkey: Development and validation of the Turkish version of Game Addiction Scale. Bulletin of Clinical Psychopharmacology, 26(1), 21-31.
Başol, G., & Kaya, A. B. (2018). Motives and consequences of online game addiction: A scale development study. Archives of Neuropsychiatry, 55(3), 225-232.
Bayraktar, F. (2001). İnternet kullanımının ergen gelişimindeki rolü. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Ege Üniversitesi, İzmir.
Beard, K. W., & Wolf, E. M. (2001). Modification in the proposed diagnostic criteria for internet addiction. Cyberpsychology & Behavior, 4(3), 377-383.
Bian, M., & Leung, L. (2015). Linking loneliness, shyness, smartphone addiction symptoms, and patterns of smartphone use to social capital. Social Science Computer Review, 33(1), 61-79.
Borrajo, E., Gámez-Guadix, M., Pereda, N., & Calvete, E. (2015). The development and validation of the Cyber Dating Abuse Questionnaire among young couples. Computers in Human Behavior, 48, 358-365.
Boysan, M., Kuss, D. J., Barut, Y., Ayköse, N., Güleç, M., & Özdemir, O. (2017). Psychometric properties of the Turkish version of the Internet Addiction Test (IAT). Addictive Behaviors, 64, 247-252.
Bozdağ, Y., & Yalçınkaya-Alkar, Ö. (2018). Bergen Alışveriş Bağımlılığı Ölçeği’nin kompülsif çevrimiçi satın alma davranışına uyarlanması. Bağımlılık Dergisi, 19(2), 23-34.
Bragazzi, N. L., & Del Puente, G. (2014). A proposal for including nomophobia in the new DSM-V. Psychology Research and Behavior Management, 7, 155-160.
Büyüköztürk, Ş. (2002). Faktör analizi: Temel kavramlar ve ölçek geliştirmede kullanımı. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 32(32), 470-483.
Cabı, E. (2016). Dijital teknolojiye yönelik tutum ölçeği. Kastamonu Eğitim Dergisi, 24(3), 1229-1244.
Can, G., & Satıcı, S. A. (2019). Adaptation of Fear of Missing Out Scale (FoMOs): Turkish version validity and reliability study. Psicologia: Reflexão e Crítica, 32(1), 3.
Canan, F., Ataoğlu, A., Nichols, L. A., Yıldırım, T., & Öztürk, O. (2010). Evaluation of psychometric properties of the Internet Addiction Scale in a sample of Turkish high school students. Cyberpsychology, Behavior, and Social Networking, 13(3), 317-320.
Canoğulları-Ayazseven, Ö., & Cenkseven-Önder, F. (2019). Genelleştirilmiş Problemli İnternet Kullanım Ölçeği 2’nin Türkçe’ye uyarlama çalışması. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 11(18), 1540-1565.
Caplan, S. E. (2006). Relations among loneliness, social anxiety, and problematic internet use. CyberPsychology & Behavior, 10(2), 234-242.
Card, S., Moran, T. P., & Newell, A. (1983). The psychology of human-computer interaction. Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum Associates.
Ceyhan, E., Boysan, M., & Kadak, M. T. (2019). Associations between online addiction attachment style, emotion regulation depression and anxiety in general population testing the proposed diagnostic criteria for internet addiction. Sleep Hypn, 21, 123-139.
Ceyhan, A. A., & Ceyhan, E. (2014). The validity and reliability study of Problematic Internet Use Scale for adolescents. Bağımlılık Dergisi, 15(2), 56-64.
Ceyhan, E., Ceyhan, A. A. & Gürcan A. (2007). Problemli Internet Kullanımı Ölçeği’nin geçerlik ve güvenirlik çalışmaları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 7(1), 387-416.
Ceyhan, E., & Gürcan-Namlu, A. (2000). Bilgisayar Kaygısı Ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(2), 77-93.
Chóliz, M. (2016). The challenge of online gambling: The effect of legalization on the increase in online gambling addiction. Journal of Gambling Studies, 32(2), 749-756.
Coolican, H. (2014). Research methods and statistics in psychology (6. edition). New York: Psychology Press.
Coşkunserçe, O., & Aydoğdu, Ş. (2019). Adaptation of psycho-social aspects of Facebook Use (Psafu) Scale to Turkish. Kastamonu Eğitim Dergisi, 27(6), 2425-2438.
Cömert, S. (2014). Bilgisayar Kullanımının 48-60 Aylık Çocuklar Üzerindeki Etkilerinin Değerlendirilmesi Ölçeği’nin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
Creswell, J. (2007). Qualitative inquiry and research design: Choosing among five approaches (2. edition). California: SAGE.
Çakıroğlu, S. (2018). İnternet Oyun Oynama Bozukluğu Ölçeği’nin Tükçeye uyarlanması. Yayınlanmamış uzmanlık tezi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
Çakıroğlu, S., & Soylu, N. (2019). Adaptation of Internet Gaming Disorder Questionnaire to Turkish: reliability and validity study. Turkish Journal of Psychiatry, 30(2), (in press).
Çakır-Balta, Ö., & Horzum, M. B. (2008). İnternet Bağımlılığı Testi. Journal of Educational Sciences & Practices, 7(13), 87-102.
Çam, E. (2012). Öğretmen adaylarının eğitsel ve genel amaçlı Facebook kullanımları ve Facebook bağımlılıkları (SAÜ eğitim fakültesi örneği). Yayınlanmış yüksek lisans tezi, Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
Çavuş, H., & Günbatar, M. S. (2008). Bilgisayar Kaygı Ölçeği’nin Türkçeye uyarlama çalışması. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(3), 147-163.
Çetin, B., Yaman, E., & Peker, A. (2011). Cyber Victim and Bullying Scale: A study of validity and reliability. Computers & Education, 57(4), 2261-2271.
Çetin, E., Cantürk, N., & Dağalp, R. (2019). E-zorbalık Ölçeği ve E-mağduriyet Ölçeği: Ankara Üniversitesi sigara bağımlısı öğrencilerinde geçerlilik güvenilirlik çalışması. The Bulletin of Legal Medicine, 24(2), 115-121.
Davis, R. A., Flett, G. L., & Besser, A. (2002). Validation of a new scale for measuring problematic internet use: Implications for pre-employment screening. Cyberpsychology & Behavior, 5(4), 331-345.
Demirci, İ. (2019). The adaptation of the Bergen Social Media Addiction Scale to Turkish and its evaluation of relationship with depression and anxiety symptoms. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 20(SI 1), 15-23.
Demirci, K., Orhan, H., Demirdaş, A., Akpınar, A., & Sert, H. (2014). Validity and reliability of the Turkish version of the Smartphone Addiction Scale in a younger population. Bulletin of Clinical Psychopharmacology, 24(3), 226- 234.
Demirtaş-Madran, H. A. (2016). Facebook Kıskançlığı Ölçeği’nin Türkçe Formu: Üniversite öğrencileri üzerinde geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 17, 93-99.
Deniz, L., & Tutgun-Ünal, A. (2016). Genelleştirilmiş Problemli Internet Kullanımı Ölçeği 2 (GPİKÖ2)’nin Türkçeye uyarlanması: Geçerlilik ve güvenirlik çalışmaları. The Journal of Academic Social Science, 4(23), 7-20.
DeVellis, R. F. (2012). Scale development: Theory and applications (4th ed.). Los Angeles: Sage. Dönmez, O. (2015). Sınıf öğretmeni adaylarının çocukların karşılaştığı çevrimiçi risklere yönelik algılarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Yayınlanmamış doktora tezi, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
Durak-Batıgün, A., Gör, N., Kömürcü, B., & Ertürk, İ. Ş. (2018). Cyberchondria Scale (CS): Development, validity and reliability study. Düşünen Adam The Journal of Psychiatry and Neurological Sciences, 31(2), 148-162.
Duroy, D., Gorse, P., & Lejoyeux, M. (2014). Characteristics of online compulsive buying in Parisian students. Addictive Behaviors, 39(12), 1827-1830.
Elhai, J. D., Levine, J. C., Dvorak, R. D., & Hall, B. J. (2016). Fear of missing out, need for touch, anxiety and depression are related to problematic smartphone use. Computers in Human Behavior, 63, 509-516.
Eraslan-Çapan, B., Bakioğlu, F., & Kirteke, S. (2020). Siber Zorbalık Ölçeği’nin Türk kültürüne uyarlanması: Psikometrik özellikleri. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 21, 39-47.
Eşgi, N. (2014). Aile-çocuk Internet Bağımlılığı Ölçeği’nin Türkçeye uyarlanması: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Kastamonu Eğitim Dergisi, 22(2), 807-839.
Evren, C., Dalbudak, E., Topçu, M., Kutlu, N., & Evren, B. (2017). The psychometric properties of the Turkish Version of the Internet Gaming Disorder Scale. Düşünen Adam, 30, 316-324.
Evren, C., Dalbudak, E., Topçu, M., Kutlu, N., Evren, B., & Pontes, H. M. (2018). Psychometric validation of the Turkish nine-item Internet Gaming Disorder Scale–Short Form (IGDS9-SF). Psychiatry Research, 265, 349- 354.
Evren, C., Evren, B., Dalbudak, E., Topçu, M., & Kutlu, N. (2020). Psychometric validation of the Turkish motives for Online Gaming Questionnaire (MOGQ) across university students and video game players. Addicta: The Turkish Journal on Addictions, Online first publication.
Fırat, N., & Balcı-Çelik, S. (2017). The adaptation of Mobile Phone Addiction Scale into Turkish: Validity and reliability study. Journal of Human Sciences, 14(3), 2875-2887.
Fidan, H. (2016). Mobil Bağımlılık Ölçeği’nin geliştirilmesi ve geçerliliği: Bileşenler modeli yaklaşımı. Addicta: The Turkish Journal on Addictions, 3, 433-469.
Fidan, H. (2018). İşyerlerinde mobil telefon kullanım ve bağımlılık düzeyleri: Kamu ve özel sektör çalışanları üzerine bir araştırma. Business and Economics Research Journal, 9(2), 431-448.
Furuncu, C. (2019). Problemli Medya Kullanım Ölçeği’nin Türkçe Formu’nun geçerlilik güvenirlik çalışması: Çocuklarda Ekran Bağımlılığı Ölçeği Ebeveyn Formu. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul Üniversitesi - Cerrahpaşa, İstanbul.
Gainsbury, S. M. (2015). Online gambling addiction: The relationship between internet gambling and disordered gambling. Current Addiction Reports, 2(2), 185-193.
Gelbal-Odabaş, Ö. (2019). Ergenler için Sosyal Medya Mahremiyeti Koruma Becerileri Ölçeği. Yayınlamamış yüksek lisans tezi, Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Tokat.
Genç, Z., & Tozkoparan, S. B. (2017). Siberaylaklık Nedenleri Ölçeği: Bir ölçek geliştirme çalışması. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 27(1), 53-62.
Gençdoğan, B., & Çıkıkçı, Ö. (2015). Reliability and validity studies of the Turkish version of the E-bullying Scale (E-BS) and E-victimization Scale (E-VS). Journal of Theory & Practice in Education, 11(1). 359-373.
Gökler, M. E., Aydın, R., Ünal, E., & Metintaş, S. (2016). Sosyal Ortamlarda Gelişmeleri Kaçırma Korkusu Ölçeği’nin Türkçe sürümünün geçerlilik ve güvenilirliğinin değerlendirilmesi. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 17(1), 52-59.
Gökdaş, İ., & Kuzucu, Y. (2019). Social Network Addiction Scale: The validity and reliability study of adolescent and adult form. International Journal of Assessment Tools in Education, 6(3), 396-414.
Göktaş, S., Aygar, H., Zencirci, S. A., Önsüz, M. F., Alaiye, M., & Metintaş, S. (2018). Problematic Internet Use Questionairre-Short Form-6 (PIUQ-SF 6): A validity and reliability study in Turkey. International Journal of Research in Medical Sciences, 6(7), 2354-2360.
Grubbs, J. B., Sessoms, J., Wheeler, D. M., & Volk, F. (2010). The Cyber-pornography Use Inventory: The development of a new assessment instrument. Sexual Addiction & Compulsivity, 17(2), 106-126.
Grubbs, J. B., Stauner, N., Exline, J. J., Pargament, K. I., & Lindberg, M. J. (2015). Perceived addiction to Internet pornography and psychological distress: Examining relationships concurrently and over time. Psychology of Addictive Behaviors, 29(4), 1056-1067.
Güçlü, G. (2015). Yaşam boyu öğrenme argümanı olarak teknoloji bağımlılığı ve yaşama yansımaları. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Cumhuriyet Üniversitesi, Sivas.
Güngör, D. (2016). Psikolojide ölçme araçlarının geliştirilmesi ve uyarlanması kılavuzu. Türk Psikoloji Yazıları, 19(38), 104-112.
Günüç, S. (2009). İnternet Bağımlılık Ölçeği’nin geliştirilmesi ve bazı demografik değişkenler ile internet bağımlılığı arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Van.
Günüç, S., & Kayri, M. (2010). The profile of internet dependency in Turkey and development of Internet Addiction Scale: Study of validity and reliability. Hacettepe University Journal of Education, 39, 220-232.
Güzeller, C. O., & Coşguner, T. (2012). Development of a Problematic Mobile Phone Use Scale for Turkish adolescents. Cyberpsychology, Behavior, and Social Networking, 15(4), 205-211.
Hamissi, J., Babaie, M., Hosseini, M., & Babaie, F. (2013). The relationship between emotional intelligence and technology addiction among university students. International Journal of Collaborative Research on Internal Medicine & Public Health, 5(5), 310-315.
Hamutoğlu, N. B., & Yıldız, E. P. (2016). Eğitimde Facebook Kullanım Kaygısı (EFKK): Ölçek geliştirme çalışması. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (32), 54-69.
Hardie, E., & Tee, M. Y. (2007). Excessive internet use: The role of personality, loneliness and social support networks in internet addiction. Australian Journal of Emerging Technologies & Society, 5(1), 34-47.
Harley, D., Morgan, J., & Frith, H. (2018). Cyberpsychology as everyday digital experience across the lifespan. London: Macmillan Publishers.
Hawi, N. S., & Samaha, M. (2017). The relations among social media addiction, self-esteem, and life satisfaction in university students. Social Science Computer Review, 35(5), 576-586.
Hazar, Z., & Hazar, M. (2017). Digital Game Addiction Scale for children. Journal of Human Sciences, 14(1), 203-216.
Hazar, E., & Hazar, Z. (2019). Üniversite öğrencileri için Dijital Oyun Bağımlılığı Ölçeği (Uyarlama çalışması). Spor Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 4(2), 308-322.
Horzum, M. B., Ayas, T., & Çakır-Balta, Ö. (2008). Çocuklar için Bilgisayar Oyun Bağımlılığı Ölçeği. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(30), 76-88.
Ilgaz, H. (2015). Ergenler için Oyun Bağımlılığı Ölçeği’nin Türkçeye uyarlama çalışması. İlköğretim Online, 14(3), 874-884.
Irmak, A. Y., & Erdoğan, S. (2015). Validity and reliability of the Turkish version of the Digital Game Addiction Scale. Anatolian Journal of Psychiatry, 16, 10-18.
İçirgin, Ö. (2018). Üniversite öğrencilerinin sosyal medya kullanım alışkanları ve motivasyonları. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
İnan-Kaya, G., Mutlu-Bayraktar, D. & Yılmaz, Ö. (2018). Dijital Ebeveynlik Tutum Ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (46), 149-173.
Jeon, M. (2017). Emotions and affect in human factors and human-computer interaction. Academic Press: San Diego. Kalkan, B., & Griffiths, M. D. (2018). The psychometric properties of the Online Gambling Symptom Assessment Scale (OGSAS). International Journal of Mental Health and Addiction, 1-11.
Karaca, Y. (2019). Spor seyircilerinin zorbalık davranışlarının incelenmesi (futbol taraftarı örneği). Yayınlanmamış doktora tezi, İnönü Üniversitesi, Malatya.
Karaca, F. & Tamer, M.A. (2017). Development of a scale to determine high school students’ purposes for the utilization of social networks via smart phones. e-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 8(3), 34-45.
Karaca, F., Yıldırım, O. G., & Kulaksız, T. (2019). Social Network Addiction Scale development: Validity and reliability study. Addicta: The Turkish Journal on Addictions, 6, 337−360.
Karadağ, E., Tosuntaş, Ş. B., Erzen, E., Duru, P., Bostan, N., Mızrak-Şahin, B., ... & Babadağ, B. (2016). Sanal dünyanın kronolojik bağımlılığı: Sosyotelizm (phubbing). Addicta: The Turkish Journal on Addiction, 3(2), 223- 269.
Karadeniz, A., & Akpınar, E. (2017). İnternete Yönelik Tutum Ölçeği: Açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(1), 19-28.
Karakoç, F. Y., & Dönmez, L. (2014). Basic principles of scale development. Tıp Eğitimi Dünyası. 40, 39-49.
Karal, H., & Kokoç, M. (2010). Üniversite öğrencilerinin sosyal ağ siteleri kullanım amaçlarını belirlemeye yönelik bir ölçek geliştirme çalışması. Turkish Journal of Computer and Mathematics Education, 1(3), 251-263.
Kardaş, S. (2017). Sanal kimlik ve spiritüel iyi oluşun üniversite öğrencilerinin narsistik eğilimlerini yordayıcılığı. Yayınlanmamiş doktora tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
Kavuk-Kalender, M., Bulu, Ş., & Keser, H. (2018). Siber Zorbalık Tehlike Düzeyi Ölçeği’nin ortaokul ve lise formlarının geliştirilmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 26(2), 569-587.
Kaya, B. A. (2013). Çevrimiçi Oyun Bağımlılığı Ölçeği’nin geliştirilmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Üniversitesi
Kayman-Serda, Ş. (2017). İşletmelerde siber zorbalık, duygusal zekâ ve üretim karşıtı davranışlar ilişkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Gebze Teknik Üniversitesi, Kocaeli.
Kayri, M., & Günüç, S. (2009). The adaptation of Internet Addiction Scale into Turkish: The study of validity and reliability. Ankara University, Journal of Faculty of Educational Sciences, 42(1), 157-175.
Kesici, S., & Şahin, I. (2010). Turkish adaptation study of Internet Addiction Scale. Cyberpsychology, Behavior, and Social Networking, 13(2), 185-189.
Kesici, A., & Tunç, N. F. (2018). The development of the Digital Addiction Scale for the university students: Reliability and validity study. Universal Journal of Educational Research, 6(1), 91-98.
Kılıçer, K., Özeke, V., & Çoklar, A. N. (2018). Sosyal medya kullanıcılarına ait siber davranışların insani değerler bağlamında incelenmesi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (56), 19-39.
Kim, K., Ryu, E., Chon, M. Y., Yeun, E. J., Choi, S. Y., Seo, J. S., & Nam, B. W. (2006). Internet addiction in Korean adolescents and its relation to depression and suicidal ideation: a questionnaire survey. International Journal of Nursing Studies, 43(2), 185-192.
King, A. L. S., Valença, A. M., Silva, A. C. O., Baczynski, T., Carvalho, M. R., & Nardi, A. E. (2013). Nomophobia: Dependency on virtual environments or social phobia?. Computers in Human Behavior, 29(1), 140-144.
Klobas, J. E., McGill, T. J., Moghavvemi, S., & Paramanathan, T. (2018). Compulsive YouTube usage: A comparison of use motivation and personality effects. Computers in Human Behavior, 87, 129-139.
Ko, C. H., Yen, C. F., Yen, C. N., Yen, J. Y., Chen, C. C., & Chen, S. H. (2005). Screening for internet addiction: an empirical study on cut-off points for the Chen Internet Addiction Scale. The Kaohsiung Journal of Medical Sciences, 21(12), 545-551.
Koç, M., Horzum, M. B., Ayas, T., Aydın, F., Özbay, A., Uğur, E. & Çolak, S. (2016). Sanal Zorbalıkla Baş Etme Ölçeği: Geçerlilik ve güvenirlik Çalışması. Sakarya University Journal of Education, 6(3), 116-128.
Korkmaz, Ö., Usta, E., & Kurt, İ. (2014). Sanal Ortam Yalnızlık Ölçeği (SOYÖ) geçerlik ve güvenirlik çalışması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(2), 144-159.
Kruger, D. J., & Djerf, J. M. (2016). High ringxiety: Attachment anxiety predicts experiences of phantom cell phone ringing. Cyberpsychology, Behavior, and Social Networking, 19(1), 56-59.
Kuss, D. J., & Griffiths, M. D. (2012). Internet and gaming addiction: A systematic literature review of neuroimaging studies. Brain Sciences, 2(3), 347-374.
Kutlu, M., Savcı, M., Demir, Y., & Aysan, F. (2016). Young Internet Bağımlılığı Testi Kısa Formu’nun Türkçe uyarlaması: Üniversite öğrencileri ve ergenlerde geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 17(1), 69-76.
Küçük, S., İnanıcı, M. A., & Ziyalar, N. (2017). Siber Zorbalık Ölçeği Türkçe uyarlaması. The Bulletin of Legal Medicine, 22(3), 172-176.
Küçük, Ş., & Şahin, İ. (2015). Facebook Zorbalığı ve Mağduriyeti Ölçekleri’nin Türkçeye uyarlanması. Journal of Kırşehir Education Faculty, 16(1), 55-70.
Kwon, M., Lee, J. Y., Won, W. Y., Park, J. W., Min, J. A., Hahn, C., ... & Kim, D. J. (2013). Development and validation of a Smartphone Addiction Scale (SAS). PloS one, 8(2), e56936.
Lemmens, J. S., Valkenburg, P. M., & Peter, J. (2009). Development and validation of a Game Addiction Scale for adolescents. Media Psychology, 12(1), 77-95.
Li, M., Deng, Y., Ren, Y., Guo, S., & He, X. (2014). Obesity status of middle school students in Xiangtan and its relationship with internet addiction. Obesity, 22(2), 482-487.
Manchiraju, S., Sadachar, A., & Ridgway, J. L. (2017). The Compulsive Online Shopping Scale (COSS): Development and validation using panel data. International Journal of Mental Health and Addiction, 15(1), 209- 223.
Mazman, S. G. (2009). Adoption process of social network and their usage in educational context. Unpublished master thesis, Hacettepe University, Ankara.
Meerkerk, G. J., van Den Eijnden, R. J., Vermulst, A. A., & Garretsen, H. F. (2009). The Compulsive Internet Use Scale (CIUS): Some psychometric properties. Cyberpsychology & Behavior, 12(1), 1-6.
Mıhçı, P., & Çakmak, E. K. (2017). Öğrenci Siber Sağlık Ölçekleri geliştirme çalışması. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 37(2), 457-491.
Morelli, M., Bianchi, D., Chirumbolo, A., & Baiocco, R. (2018). The Cyber Dating Violence Inventory. Validation of a new scale for online perpetration and victimization among dating partners. European Journal of Developmental Psychology, 15(4), 464-471.
Mundfrom, D. J., Shaw, D. G., & Ke, T. L. (2005). Minimum sample size recommendations for conducting factor analyses. International Journal of Testing, 5(2), 159-168. Noyan, C. O., Enez-Darçin, A., Nurmedov, S., Yılmaz, O., & Dilbaz, N. (2015). Akıllı Telefon Bağımlılığı Ölçeği’nin Kısa Formu’nun üniversite öğrencilerinde Türkçe geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 16(özel sayı), 73-81.
Orbatu, D., Eliaçik, K., Alaygut, D., Hortu, H., Demirçelik, Y., Bolat, N., ... & Helvaci, M. (2020). Ergenlerde Sosyal Medya Bağımlılık Ölçeği’nin geliştirilmesi: Geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 21, 56-61.
Otrar, M., & Argın, F. S. (2015). Öğrencilerin sosyal medyaya ilişkin tutumlarını belirlemeye yönelik bir ölçek geliştirme çalışması. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 4(1), 391-403.
Özgenel, M., Canpolat, Ö., & Ekşi, H. (2019). Social Media Addiction Scale for adolescents: Validity and reliability study. Addicta: The Turkish Journal on Addictions, 6, 629–662.
Ögel, K., Karadağ, F., Satgan, D., & Koç, C. (2015). Bağımlılık Profil Indeksi Internet Bağımlılığı Formu’nun (BAPİNT) geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenilirliği. Düşünen Adam, 28, 337-343.
Özbey, H., & Başdaş, Ö. (2020). Psychometric properties of the Turkish version of the Bullying and Cyber Bullying Scale for adolescents (BCS-A). Psychiatry Research, 112994.
Özcan, N. & Buzlu, S. (2005). Problemli internet kullanımını belirlemede yardımcı bir araç: “İnternet Bilişsel Durum Ölçeği’nin üniversite öğrencilerinde geçerlik ve güvenirliği. Bağımlılık Dergisi, 6(1), 19-26.
Özdemir, M., & Akar, F. (2011). Lise öğrencilerinin siber-zorbalığa ilişkin görüşlerinin bazı değişkenler bakımından incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 17(4), 605-626.
Özgür, H. (2016). Adapting the Media and Technology Usage and Attitudes Scale to Turkish. Educational Sciences: Theory and Practice, 16(5), 1711-1735.
Öztemel, K., & Traş, Z. (2017). Facebook Yoğunluğu Ölçeği’nin (FYÖ) Türkçeye uyarlanması: Faktör yapısı ve güvenirliğinin incelenmesi. Journal of Turkish Educational Sciences, 15(2), 91-101.
Pamuk, M., & Atli, A. (2016). Development of a Problematic Mobile Phone Use Scale for university students: Validity and reliability study. Dusunen Adam The Journal of Psychiatry and Neurological Sciences, 29(1), 49-59.
Peker, A., Özhan, M. B., & Eroğlu, Y. (2015). Development of the scale on coping with cyber bullying towards. Journal of Human Sciences, 12(1), 569-581.
Polat, M. (2018). The Smart Phone Cyberloafing Scale in Classes (Spcsc): A scale adaptation study for university students. Social Sciences Studies Journal (SSSJournal), 4(21), 3114-3127.
Romera, E. M., Herrera-López, M., Casas, J. A., Ortega Ruiz, R., & Del Rey, R. (2018). How much do adolescents cybergossip? Scale development and validation in Spain and Colombia. Frontiers in Psychology, 9, 126-136.
Sarıçam, H., & Adam-Karduz, F. F. (2018). The adaptation of the Social Media Disorder Scale to Turkish culture: Validity and reliability study. Journal of Measurement and Evaluation in Education and Psychology, 9(2), 116-135.
Savci, M. (2019). Validity and reliability of the Smartphone Craving Scale: Modifying and adaptation of the Penn Alcohol Craving Scale to the Turkish culture as Smartphone Craving Scale. Anatolian Journal of Psychiatry, 20(3), 5-14.
Savci, M., & Griffiths, M. D. (2019a). The development of the Turkish Craving for Internet Gaming Scale (CIGS): A validation study. International Journal of Mental Health and Addiction, 1-18.
Savci, M., & Griffiths, M. D. (2019b). The development of the Turkish Social Media Craving Scale (SMCS): A validation study. International Journal of Mental Health and Addiction, 1-15.
Savcı, M., Ercengiz, M., & Aysan, F. (2018). Ergenlerde Sosyal Medya Bozukluğu Ölçeği’nin Türkçe uyarlaması. Arch Neuropsychiatry. Advance online publication.
Selvi, Y., Turan, S. G., Sayin, A. A., Boysan, M., & Kandeger, A. (2018). The Cyberchondria Severity Scale (CSS): Validity and reliability study of the Turkish version. Sleep and Hypnosis, 20(4), 241-246.
Seo, W. J., & Green, B. C. (2008). Development of the Motivation Scale for Sport Online Consumption. Journal of Sport Management, 22(1), 82-109.
Shek, D. T., Tang, V. M., & Lo, C. Y. (2009). Evaluation of an internet addiction treatment program for Chinese adolescents in Hong Kong. Adolescence, 44(174), 359-373.
Şahin, C. (2018). Social Media Addiction Scale-Student Form: The reliability and validity study. Turkish Online Journal of Educational Technology-TOJET, 17(1), 169-182.
Şahin, C., & Korkmaz, Ö. (2011). İnternet Bağımlılığı Ölçeği’nin Türkçeye uyarlanması. Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 32, 101-115.
Şahin, C., & Yağcı, M. (2017). Sosyal Medya Bağımlılığı Ölçeği-Yetişkin Formu: Geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 14(1), 523-538.
Şar, A. H., & Işıklar, A. (2012). Problemli Mobil Telefon Kullanım Ölçeği’nin Türkçeye uyarlaması. International Journal of Human Sciences, 9(2), 264-275.
Şar, A. H., Ayas, T., & Horzum, M. B. (2015). Akıllı Telefon Bağımlılığı Ölçeği geliştirme; geçerlik ve güvenirlik çalışması. Online Journal of Technology Addiction & Cyberbullying, 2(1), 1-17.
Şata, M., Çelik, İ., Ertürk, Z., & Taş, U. E. (2016). Akıllı Telefon Bağımlılığı Ölçeği’nin (ATBÖ) Türk lise öğrencileri için uyarlama çalışması. Eğitimde ve Psikolojide Ölçme ve Değerlendirme Dergisi, 7(1), 156-169.
Şata, M., & Karip, F. (2017). Akıllı Telefon Bağımlılığı Ölçeği-Kısa Versiyonu’nun ergenler için Türk kültürüne uyarlanması. Cumhuriyet International Journal of Education, 6(4), 426-440.
Şişman-Eren, E. (2014). Sosyal Medya Kullanım Amaçları Ölçeği’nin geliştirilmesi ve bazı kişisel değişkenlere göre incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(4), 230-243.
Tanrikulu, I., & Erdur-Baker, Ö. (2020). Psychometric properties of a Cyberbullying Inventory for university students. British Journal of Guidance & Counselling, 1-14.
Tanrıkulu, T., Kınay, H., & Arıcak, O. T. (2013). Siber Zorbalığa İlişkin Duyarlılık Ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(1), 38-47.
Taş, İ. (2017). The Social Media Addiction Scale (SF) for Adolescents: A study of validity and reliability. Online Journal of Technology Addiction and Cyberbullying, 4(1), 27-40.
Taş, İ. (2019). Internet Addiction Scale for adolescents: Validity and reliability study. Journal of Kırşehir Education Faculty, 20(2), 875-905.
Tekayak, H. V. (2017). AK-TEK Sağlıkta Sosyal Medya Kullanımı Ölçeği’nin geliştirilmesi ve aile hekimlerinin sosyal medya kullanımlarının kişisel ve mesleki gelişimlerine etkisinin değerlendirilmesi. Yayinlanmamış yüksek lisans tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana.
Tekin, Ç. (2012). Cep Telefonu Problemli Kullanım (PU) Ölçeği’nin Türkçeye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, İnönü Üniversitesi, Malatya.
Thompson, B. (2004). Exploratory and confirmatory factor analysis: Understanding concepts and applications. Washington, DC: American Psychological Association.
Tiryaki, S. (2015). Sosyal medya ve Facebook bağımlılığı. İstanbul: Litera.
Topçu, Ç., & Erdur-Baker, Ö. (2010). The Revised Cyber Bullying Inventory (RCBI): Validity and reliability studies. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 5, 660-664.
Topçu, Ç., & Erdur-Baker, Ö. (2017). RCBI-II: The second revision of the Revised Cyber Bullying Inventory. Measurement and Evaluation in Counseling and Development, 51(1), 32-41.
Tutgun-Ünal, A., & Deniz, L. (2015). Development of the Social Media Addiction Scale. AJIT-e: Online Academic Journal of Information Technology, 6(21), 51-70.
Türkyılmaz, M. (2015). Facebook Bağımlılığı Ölçeği’nin Türkçeleştirilmesi ve facebook bağımlılığının okuma becerisine etkisi. International Journal of Social Science, 36, 265-280.
Uçar, M. E. (2016). Facebook’ta Duyguları İfade Etme Ölçeği geliştirme çalışması. Ihlara Eğitim Araştırmaları Dergisi, 1(1), 41-57.
Usluel, Y. K., Demir, Ö., & Çınar, M. (2014). Sosyal Ağların Kullanım Amaçları Ölçeği. Eğitim Teknolojileri Araştırma Dergisi, 5(2), 1-18.
Usluel, Y. K., & Mazman, S. G. (2009). Sosyal Ağların Benimsenmesi Ölçeği. Journal of Educational Sciences & Practices, 8(15), 137-157.
Uysal, İ., Duman, G., Yazıcı, E., & Şahin, M. (2014). Öğretmen adaylarının siber zorbalık duyarlılıkları ve Siber Zorbalık Duyarlılık Ölçeği’nin bazı psikometrik özellikleri. Ege Eğitim Dergisi, 15(1), 191-210.
Uzun, S. U., & Zencir, M. (2018). Reliability and validity study of the Turkish version of Cyberchondria Severity Scale. Current Psychology, 1-7.
Ülke, Z., Noyan, C. O., & Dilbaz, N. (2017). Bergen Facebook Kullanım Bozukluğu Ölçeği’nin Türkçe Formu’nun üniversite öğrencilerinde geçerlik ve güvenirlik çalışması. Current Addiction Research, 1(1):16-25.
Ünsal, A., & Ulutaş, İ. (2019). Bilgisayar Oyun Bağımlılığı Ölçeği’nin okul öncesi dönem çocuklarına uyarlanması. Aksaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(2), 324-342.
Wang, H. Y., Sigerson, L., & Cheng, C. (2019). Digital nativity and information technology addiction: Age cohort versus individual difference approaches. Computers in Human Behavior, 90, 1-9.
Yam, F. C., & Kumcağız, H. (2020). Adaptation of General Phubbing Scale to Turkish culture and investigation of phubbing levels of university students in terms of various variables. Addicta: The Turkish Journal on Addictions, 7(1), 48-60.
Yıldırım, C., & Correia, A. P. (2015). Exploring the dimensions of nomophobia: Development and validation of a self-reported questionnaire. Computers in Human Behavior, 49, 130-137.
Yıldırım, C., Sumuer, E., Adnan, M., & Yıldırım, S. (2016). A growing fear: Prevalence of nomophobia among Turkish college students. Information Development, 32(5), 1322-1331.
Yılmaz, E., Griffiths, M. D., & Kan, A. (2017). Development and validation of Videogame Addiction Scale for Children (VASC). International Journal of Mental Health and Addiction, 15(4), 869-882.
Young, K. S. (1998). Internet addiction: The emergence of a new clinical disorder. Cyberpsychology & Behavior, 1(3), 237-244.
Young, K. S. (2007). Cognitive behavior therapy with internet addicts: treatment outcomes and implications. CyberPsychology & Behavior, 10(5), 671-679.
Young, K. S., & Rogers, R. C. (1998). The relationship between depression and internet addiction. Cyberpsychology & Behavior, 1(1), 25-28.