Eritrosit sedimantasyon hızı ESH öncelikli olarak fibrinojenin daha az oranda da artmış diğer akut faz proteinlerinin endirekt bir göstergesi olup akut faz yanıtını değerlendirmede hala sık olarak kullanılan bir laboratuvar testidir 4 Çalışmamızda çocuklarda belirgin artmış eritrosit sedimantasyon hızına gt;100 mm saat neden olan hastalıkları tespit etmek ESH ³100mm saat değerleri ile diğer akut faz reaktanları arasındaki ilişkiyi saptamak amaçlanmıştır Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Kliniği’nde 1 Ocak 1999 – 31 Aralık 2000 tarihleri arasında yatırılarak izlenen 2577 vaka retrospektif olarak incelenerek 1 saatteki ESH 100 mm üzerinde olan 182 hasta belirlendi ESH ³100 mm saatin üstünde değere sahip hastaların hastalık gruplarına göre dağılımları incelendiğinde enfeksiyon hastalıkları 88 48 hasta ile ilk sırada yer almaktaydı İkinci sırayı romatolojik hastalıklar 32 17 ve diğerlerini sırasıyla renal hastalıklar 23 12 malign hastalıklar 17 9 oluşturmaktaydı Yedi hastaya 3 8 tanı konulamamıştı Enfeksiyon hastalıkları ve romatolojik hastalık gruplarında yer alan olguların ateş değeri ateş süresi lökosit polimorf nüveli lökosit PNL çomak ve C reaktif protein CRP değerleri diğer gruplara oranla daha yüksekti Hastaların yaş ortalaması romatolojik hastalık tanısı alan grupta diğer tüm gruplardan daha yüksek bulundu Malin hastalık tanısı almış olan hastaların hemoglobin polimorf nüveli lökosit trombosit değerleri diğer gruplara göre belirgin şekilde daha düşük düzeyde saptandı Hastalardan dördü hastanede yatış döneminde eksitus olmuştu Enfeksiyon hastalıkları grubunda yer alan 48 alt solunum yolu enfeksiyonu olgularının sekizi akciğer tüberkülozu tanısı almıştı Alt solunum yolu enfeksiyonları içinde tüberkülozun oranı daha önce yapılan çalışmalardakinden daha yüksek idi Belirgin ESH artışına neden olan romatolojik hastalıklar arasında diğer çalışmalarda belirtilmemiş olmasına karşın ailevi Akdeniz ateşi FMF vakalarının belirlenmesi ülkemizin coğrafi olarak FMF hastalığının yaygın olduğu bölgede yer alması ile ilişkili olduğunu düşündürmüştür Eritrosit sedimantasyon hızı ateş ateş süresi lökosit PNL çomak değerleri arasında pozitif korelasyon saptanmasına karşın ESH ile CRP arasında korelasyon tespit edilmedi Çocuklarda belirgin ESH yüksekliğinin çok geniş spekturumlu hastalıklarla ilişkili olabileceği bununla birlikte etyolojik olarak birinci sırayı enfeksiyon ve ikinci sırayı romatolojik hastalıkların oluşturduğu görülmektedir Anahtar Kelimeler: eritrosit sedimantasyon hızı hastalıklar çocuk

Erythrocyte sedimentation rate is primarily an indirect indicator of fibrinogen and of other increased acute phase proteins It is still frequently used as a laboratory test for the evaluation of acute phase response This study was designated to determine diseases which cause extremely high sedimentation rate gt;100 mm h in children and establish the relation between extremely high erythrocyte sedimentation rate and other acute phase reactants 2577 patients hospitalized between January 1st 1999 and December 31st 2000 in the Department of Pediatrics Cerrahpaşa Faculty of Medicine were studied retrospectively and 182 children with sedimentation rates higher than 100 mm hour were determined When the children with high ESR gt;100 mm h were evaluated It was found that 48 had infectious diseases 17 rheumatologic diseases 12 renal and 9 malignant diseases Seven children had remained undiagnosed 3 8 Children in the infectious and rheumatologic disease groups had higher fever longer fever periods and higher leukocyte neutrophil and band neutrophil counts and C reactive protein levels compared to the other groups The mean age of the patients in the rheumatologic disease group was found higher than the mean age of the patients in the other groups The patients having malignant diseases had significantly lower hemoglobin levels and neutrophil and platelet counts than the other groups Four of the patients died during the hospitalization period Eight patients among 48 pulmonary tuberculosis infection cases in the infectious disease group were diagnosed as pulmonary tuberculosis Pulmonary tuberculosis among pulmonary infections was higher than the tuberculosis proportion stated in the previous studies Contrary to the previous studies existence of FMF cases among our study group was thought to be related to the geographic conditions of our country Despite the existence of positive correlation among ESR fever level fever period and leukocyte neutrophil band neutrophil values there was no correlation between ESR and CRP We concluded that extremely high ESR could be related with the wide spectrum of diseases in children However infectious diseases occupied the first rank and rheumatologic diseases the second in our study Key words: erythrocyte sedimentation rate diseases children