Türkiye'de Kütüphanelerarası İşbirliği Üzerine Bir Değerlendirme

Dünyadaki hiç bir kütüphane varolan tüm bilgi kaynaklarını sağlama, düzenleme ve hizmete sunmada yeterli bütçe, bina ve profesyonele sahip değildir. Bu nedenle kütüphaneler, derme geliştirmede, kataloglamada, kendi dermelerinde bulunmayan kaynaklara erişim sağlamada, kaynaklarını kullanmada, işbirliği olarak adlandırabileceğimiz ortak çalışmaları gerçekleştirmektedirler. Cumhuriyet dönemi işbirliği çalışmalarını değerlendirmeyi amaçlayan bu çalışma kapsamında, ülkemizdeki kütüphanelerarası işbirliği uygulamaları tarihsel, işbirliğini yönlendirici örgütler ve potansiyel uygulama alanları perspektifi içinde ele alınmıştır. Mevcut durumu saptamak amacıyla, Milli Kütüphane, Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü, ULAKBİM, Ankara'da bulunan özel kütüphaneler, okul kütüphaneleri , Milli Eğitim Bakanlığı, üniversite kütüphaneleri, konsorsiyumlar ve meslek derneklerininçalışmaları incelenmiş, yapılan görüşmeler sonucu ve literatürden elde edilen bilgiler değerlendirilmiştir. Çalışma sonucunda, son yıllarda işbirliği çalışmalarının hız kazandığı, elektronik kaynakların sağlanmasına yönelik iki konsorsiyumun ortaya çıktığı, üniversite kütüphaneleri arasında belge sağlamada işbirliği projelerinin başlatıldığı ancak işbirliğinin diğer alanları olan toplu katalogların hazırlanması, bibliyografik bilgi paylaşımı, otorite dizinlerinin geliştirilmesi gibi alanlarda başarısız olunduğu, üniversite kütüphaneleri dışında kalan kütüphanelerde işbirliğinin olmadığı, kurumların konuyla ilgili “ortak aklı” ve dolayısıyla bilgi, kaynak paylaşımının, planlama ve örgütlenme becerisini geliştiremediği görülmüştür. Kaynak, mevzuat, alt yapıdaki yetersizlikle nedeniyle, ortaya atılan projelerin sürekliliğinin sağlanamamış, hepsinden önemlisi işbirliği çalışmalarının temelini oluşturan adanmışlık ilkesinden yoksun olması, çalışmaların sürdürülebilirliğini ve yeni işbirliği çalışmalarının doğmasını engelleyen nedenler olarak karşımıza çıkmaktadır.

An Evaluation on Library Cooperation in Turkey

No library in the world has the sufficient budget, space, and professionals to acquire all existing information sources, and to organise and serve the acquired materials. For this reason, libraries cooperate in collection development, cataloguing, providing access to the others' collections and document delivery. Aiming at evaluating the co-operation efforts during the Republican era from the perspective of the historical, organisational and practicable fields of implementation, this paper examines the library co-operation in Turkey. To determine the present situation, the Turkish National Library, General Directorate of Libraries and Publications, National Academic Network and Information Centr, and some special and school libraries in Ankara, Ministry of National Education, university libraries, consortia, and professional associations are examined, and the data gathered from literature and interviews are evaluated. In conclusion, it has been observed that in recent years, co-operation effort has gained momentum, two consortia have emerged to provide access to the electronic information sources, document delivery projects between university libraries have been started, but efforts in some practicable fields of co-operation, such as preparing union catalogues, sharing bibliographic data, and developing authority files have been unsuccessful. It has also been observed that there is lack of co-operation except among university libraries, and that institutions have failed in establishing a "common wisdom" and consequently in developing the skills of planning and organisation. Inadequacy of resources, legislation, and infrastructure, and most importantly the lack of dedication resulted in discontinuity of the ongoing projects and the production of the new ones.

___